نقش سرمایۀ اجتماعی در بیگانگی بوروکرات‌ها از خط‌مشی‌های مالیاتی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

چکیده

یکی از دلایل شکست خط‌مشی‌های عمومی بیگانگی بوروکرات‌ها از خط‌مشی‌های عمومی است. بیگانگی از خط‌مشی حالتی روان‌شناختی است که به گسست روان‌شناختی مجریان خط‌مشی‌های عمومی از خط‌مشی‌ها منجر می‌شود. هدف از این پژوهش بررسی نقش سرمایۀ اجتماعی در بیگانگی بوروکرات‌ها از خط‌مشی‌های مالیاتی بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را کارکنان ادارۀ کل امور مالیاتی استان قم با رشتۀ شغلی مأمور تشخیص شامل می‌شدند. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه در سال 1399 و با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده (174 نمونه) جمع‌آوری شد. نتایج به‌دست‌آمده از آزمون فرضیه‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری به روش حداکثر درست‌نمایی تحلیل شد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد ابعاد سرمایۀ اجتماعی (ساختاری، ارتباطی، شناختی) رابطۀ مثبت و معناداری با بیگانگی بوروکرات‌ها از خط‌مشی‌های مالیاتی دارد. به این معنا که تحقق هر یک از ابعاد ساختاری و ارتباطی و شناختیِ سرمایۀ اجتماعی موجب می‌شود بوروکرات‌ها احساس بیگانگی از خط‌مشی کمتری را تجربه کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. رستگار خالد، امیر؛ مهدی کاوه؛ مهدی محمدی (1393). «سرمایۀ اجتماعی و بیگانگی از کار (مطالعۀ موردی: معلمان آموزش‌وپرورش مقطع ابتدایی شهر تهران)»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، د 6، ش 19، صص 203 ـ 251.
  2. شیخاوندی، داور (۱۳۷۳). جامعه‌شناسی انحرافات، گناباد، مرندیز.
  3. طالب، منصوره (1393). «تحلیل جامعه‎شناختی بیگانگی شغلی معلمان با تأکید بر سرمایۀ اجتماعی (مورد مطالعه: دانشجو‌ـ معلمان دانشگاه فرهنگیان ثامن‎الحجج‌(ع) مشهد)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران.
  4. کریمیان، علی‌رضا؛ سیده معصومه غفوری‌کله (1399). «نقش سرمایۀ اجتماعی در میزان بیگانگی سیاسی شهروندان تهرانی»، جامعه‌شناسی سیاسی ایران، د 3، ش 4، صص 171 ـ 198.
  5. گل‌وردی، مهدی؛ حسن دانایی‎فرد؛ محمدحسین رحمتی؛ جبار باباشاهی (1397). «بررسی وجود بیگانگی مجریان از خط‌مشی‌های مالیاتی»، سیاست‌گذاری عمومی، د 4، ش 1، 78 ـ 95.
  6. محسنی تبریزی، علی‌رضا (1370). «بیگانگی مفهوم‌سازی و گروه‌بندی تئوری‌ها در حوزه‌های جامعه‌شناسی و روان‌شناسی»، نامۀ علوم اجتماعی، د 2، ، صص 25 ـ 73.
  7. محسنی تبریزی، علی‌رضا؛ سید ابوالخیر کراماتی (1392). «بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر بیگانگی از کار (مورد مطالعه: کارکنان سازمان منطقۀ ویژۀ اقتصادی انرژی پارس جنوبی)»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، د 10، ش 37، صص 198 ـ 220.

References

  1. Ben-Hador, B., Eckhaus, E., & Klein, G. (2021). “Personal Social Capital in Organizations: A New Scale to Assess Internal and External Personal Social Capital in Organizations”, Social Indicators Research, pp. 1-23.
  2. Blauner, R. (1964). Alienation and freedom: The factory worker and his industry.
  3. Bolino, M. C., Turnley, W. H., & Bloodgood, J. M. (2002). “Citizenship behavior and the creation of social capital in organizations”, Academy of management review, 27(4), pp. 505-522.
  4. Byrne, B. M. (2010). “Structural equation modeling with AMOS: basic concepts, applications, and programming (multivariate applications series)”, New York: Taylor & Francis Group, 396, 7384.
  5. DeHart-Davis, L. & Pandey, S. K. (2005). “Red tape and public employees: Does perceived rule dysfunction alienate managers?”, Journal of Public Administration Research and Theory, 15(1), pp. 133-148.
  6. Golverdi, M., Danaee Fard, H., Rahmati, M., & Babashahi, J. (2018). “Consideration of alienation of implementers from tax policies”, Public Policy, 4(1), pp. 78-95. (in Persian)
  7. Grimmelikhuijsen, S., Jilke, S., Olsen, A. L., & Tummers, L. (2017). “Behavioral public administration: Combining insights from public administration and psychology”, Public Administration Review, 77(1), pp. 45-56.
  8. Hennekam, S., McKenna, S., Richardson, J., & Ananthram, S. (2019). “Perceptions of demotion decisions: A social capital perspective”, European Management Journal, 37(6), pp. 730-741.
  9. Hiekischová, M. (2019). “Policy Alienation Among employees of the Labor Office of the Czech Republic”, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 15(57), pp. 5-20.
  10. Karimiyan, A. & ghafouri kaleh, S. (2021). “On the relationship between social capital and political alienation among the citizens of Tehran city”, Political Sociology of Iran, 3(4), pp. 171-198. (in Persian)
  11. Lilja, E. (2020). “Threat of policy alienation: Exploring the implementation of Open Science policy in research practice”, Science and Public Policy.
  12. Lipsky, M. (2010). Street-level bureaucracy: Dilemmas of the individual in public service, Russell Sage Foundation.
  13. Mohseni, T. A. & Keramati, A. (2013). “Studying the effect of social capital on the alienation of work (case study: employees of South Pars Special Economic Energy Zone Organization)”, Journal of Socio-Cultural Changes, 10(2), pp. 198-220. (in Persian)
  14. Mohseni Tabrizi, A. (1991). “Alienation, conceptualization and classification of theories in the fields of sociology and psychology”, Sociological Review, 2(0), pp. 25-73. (in Persian)
  15. Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). “Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage”, Academy of management review, 23(2), pp. 242-266.
  16. Neal, A. G. & Seeman, M. (1964). “Organizations and powerlessness: A test of the mediation hypothesis”, American Sociological Review, 29(2), pp. 216-226.
  17. Putnam, R. (1993). “The prosperous community: Social capital and public life”, The american prospect, 13(Spring), Vol. 4. Available online: http://www. prospect. org/print/vol/13 (accessed 7 April 2003).
  18. Rastegarkhaled, A., kaveh, M., & mohammadi, M. (2014). “Social capital and alienation”, Social Development & Welfare Planning, 6(19), pp. 203-251. (in Persian)
  19. Rhodes, J., Lok, P., Hung, R. Y. Y., & Fang, S. C. (2008). “An integrative model of organizational learning and social capital on effective knowledge transfer and perceived organizational performance”, Journal of workplace learning, 20(4), pp. 245-158.
  20. Sarros, J. C., Tanewski, G. A., Winter, R. P., Santora, J. C., & Densten, I. L. (2002). “Work alienation and organizational leadership”, British Journal of Management, 13(4), pp. 285-304.
  21. Schenkel, M. T. & Garrison, G. (2009). “Exploring the roles of social capital and team-efficacy in virtual entrepreneurial team performance”, Management Research News, 32(6), pp. 525-538.
  22. Schmid, H. B. (2014). Social Capital and Self-Alienation: An Augustinian Look at the Dark Heart of Community.
  23. Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling, psychology press.
  24. Seeman, M. (1959). “On the meaning of alienation”, American sociological review, 24(6), pp. 783-791.
  25. Shaw, C. R. & McKay, H. D. (2010). Juvenile delinquency and urban areas: A study of rates of delinquency in relation to differential characteristics of local communities in American cities (1969), pp. 103-140, Routledge.
  26. Sheykhavandi, D. (1994). Sociological of deviance, Gonabad, Marandiz. (in Persian)
  27. Taleb, M. (2014). Sociological analysis of teachers' job alienation with emphasis on social capital (Case study: Teacher student of Samen Al-Hojaj University of Mashhad)”, M.Sc. Thesis, Teacher Training University of Tehran. (in Persian)
  28. Tummers, L., Bekkers, V., & Steijn, B. (2009). “Policy alienation of public professionals: Application in a new public management context”, Public Management Review, 11(5), pp. 685-706.
  29. ----------------------------------------------------. (2007). Policy alienation of Dutch public sector professionals: an exploratory study. ‏
  30. Tummers, L. (2013). Policy alienation and the power of professionals: Confronting new policies, Edward Elgar Publishing.
  31. ----------------. (2012). “Policy alienation of public professionals: The construct and its measurement”, Public Administration Review, 72(4), pp. 516-525.
  32. -----------------. (2011). “Explaining the willingness of public professionals to implement new policies: A policy alienation framework”, International Review of Administrative Sciences, 77(3), pp. 555-581.
  33. Usman, M., Ali, M., Mughal, F., & Agyemang-Mintah, P. (2020). “Policy Alienation and Street-level Bureaucrats’ Psychological Wellbeing: The Mediating Role of Alienative Commitment”, Journal of Public Administration Research and Theory, 31(2), pp. 278-294.‏
  34. Van Meter, D. S. & Van Horn, C. E. (1975). “The policy implementation process a conceptual framework”, Administration & Society, 6(4), pp. 445-488.
  35. Wu, C. (2020). “Social capital and COVID-19: a multidimensional and multilevel approach”, Chinese Sociological Review, 53(1), pp. 27-54.