اعتباریابی مقیاس سرمایة اجتماعی بر مبنای قرآن کریم از دیدگاه معلمان استان فارس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف کلی از این پژوهش اعتباریابی مقیاس سرمایة اجتماعی بر مبنای قرآن کریم از دیدگاه معلمان استان فارس بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعة آماری پژوهش شامل همة معلمان استان فارس (31000 نفر) بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی تعداد 386 نفر به عنوان نمونة پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش مقیاس سرمایة اجتماعی بر مبنای قرآن کریم (ترک‌‌زاده و محترم 1399) بود که بعد از سنجش روایی مقیاس، با دو روش تحلیل گویه و تحلیل عامل تأییدی مرتبه اول و دوم، پایایی آن با روش آلفای کرونباخ توزیع و داده‌ها گردآوری شد. نتایج تحلیل گویه حاکی از همبستگی معنادار هر یک از گویه‏ها با زیرمقیاس بعد مربوطه و مقیاس سرمایة اجتماعی با رویکرد اسلامی بر مبنای قرآن کریم بود. نتایج تحلیل عامل تأییدی مرتبة اول و دوم نیز نشان داد همة گویه‏ها و مؤلفه‏ها از بار عاملی بالایی برای تبیین بعد مربوطه و سرمایة اجتماعی مبتنی بر قرآن کریم برخوردارند. همچنین، بر اساس مقادیر آلفای کرونباخ، پایایی مقیاس و زیرمقیاس‏های مربوطه مطلوب ارزیابی شد. علاوه بر این، نتایج نشان داد مقدار سرمایة اجتماعی موجود در مدارس (بر اساس مقیاس مورد نظر در این پژوهش) از نظر معلمان استان فارس در حد متوسط است. با توجه به خروجی حاصل از این پژوهش، این مقیاس می‏تواند به عنوان مبنایی برای ارزیابی و شناسایی سرمایة اجتماعی با رویکرد اسلامی (مبتنی بر قرآن کریم) مورد استفاده پژوهشگران، مدیران، و سایر کارمندان در حوزه‏های مختلف قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اکبرزاده، فریدون؛ انوشه دربندی (1394). «نقش سرمایة اجتماعی زنان در انقلاب اسلامی ایران»، زن و فرهنگ، 7(24)، ص 23 ـ 38.
ترک‌‌زاده، جعفر؛ معصومه محترم؛ ابوالفضل گائینی (1399). «چارچوبی برای سرمایۀ اجتماعی از منظر قرآن کریم: یک مطالعۀ کیفی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 6(3)، ص 421 ـ 444.
ثمنی، محمد؛ بهارک شیرزاد کبریا؛ امیرحسین محمودی (1399). «تدوین الگوی توسعة سرمایة اجتماعی در دانشگاه‌ها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(س)»، متین، 22(86)، ص 1 ـ 29.
جعفری‌نژاد، مسعود؛ مهدی مرادی؛ احمد آذین؛ علی‌رضا گلشنی؛ علی بقایی سرایی (1400). «نقش سرمایة اجتماعی در توسعة سیاسی و اجتماعی جامعة ایران بعد از انقلاب اسلامی»، برنامه‏ریزی منطقهای، 11(41)، ص 183 ـ 196.
خوبرو، محمدتقی؛ حبیب‌الله سعیدی؛ علی صفری، سید رضا سیدجوادین (1395). «رهبری معنوی، سرمایة اجتماعی و تعلق‌خاطر کاری؛ مطالعه‌ای با کاربست تأثیر مؤلفه‌های اسلامی»، مدیریت اسلامی، 24(4)، ص 109 ـ 136.
دارا، جلیل (1397). «نقش شبکة مدارس اسلامی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران از منظر سرمایة اجتماعی؛ مورد مطالعاتی: مدارس اسلامی ’جامعة تعلیمات‘ و ’رفاه‘»، انقلاب اسلامی، 8(28)، ص 155 ـ 174.
درویشی، مهدی؛ کمال جوانمرد؛ زهرا حضرتی‌صومعه (1399). «مطالعة جامعه‌شناختی تأثیر مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی بر عملکرد مدیریت‌های محلی (شوراهای اسلامی شهر و روستا ـ شهرداری و دهیاری)»، نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، 12(3)، ص 597 ـ 615.
دهقان، حسین؛ مروارید مهدی‌سراجیان (1396). «رابطۀ سرمایة اجتماعی خانوادگی و مشارکت والدین در امور مدرسه با موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان»، خانواده و پژوهش، 14(3)، ص 7 ـ 28.
دهقانی، مرضیه؛ فاطمه سلیمانی دره‌باغی؛ محدثه فرجی (1396). «مطالعة مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی اسلامی در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش»، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 5(9)، ص 5 ـ 36.
ستوده‌نیا، محمدرضا (1388). «بصیرت در قرآن با تکیه بر آیة 108 سورة یوسف»، مطالعات قرآن و حدیث، 2(2)، ص 141 ـ 174.
عابدینی، علی؛ حسن زارعی‌متین؛ حسین عابدینی (1398). «تبیین الگوی سرمایة اجتماعی بر اساس اندیشة مقام معظم رهبری (دامت ظله)»، مدیریت اسلامی، 27(1)، ص 37 ـ 63.
قنبری، سیروس؛ فرزانه سلطان‌قلی (1399). «نقش رهبری معنوی مدیران مدارس در تعلق‌خاطر کاری معلمان با میانجیگری سرمایۀ اجتماعی»، مدیریت مدرسه، 8(3)، ص 215 ـ 238.
محدثی، جواد (1376). فرهنگ قرآنی، بشارت.
نصراللهی، زهرا؛ نظام‌الدین مکیان؛ راضیه اسلامی (1395). «سرمایة اجتماعی و مؤلفه‌های آن در اسلام»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، ۴(۱۳)، ص ۲۱ ـ ۳۸.
Abedini, A., Zarei matin, H., & Abedini, H. (2019). “Explaining the Social Capital Model Based on Views of Iran’s Supreme Leader Ayatollah Khamenei: A Grounded Theory Approach”, Scientific Journal of Islamic Management, 27(1), pp. 37-63. (in Persian)
Akbarzadeh, F. & Darbandi, A. (2015). “Women Social Capital Role in the Iran Islamic Revolution”, Scientific Research Quarterly of Woman and Culture, 7(24), pp. 23-38. (in Persian)
Claridge, T. (2018). “Functions of Social Capital–Bonding, Bridging, Linking”, Social Capital Research, 20, pp. 1-7.‏
Dara, J. (2018). “The Role of Social Capital in the Islamic Revolution of Iran: The Case Studies of Islamic Schools of Jame'e Ta'limat and Refah”, 8(28), pp. 155-174. doi: 10.22084/rjir.2018.17168.2518. (in Persian)
Darvish, M., Javanmard, K., & Hazrati Soome'h, Z. (2020). “Sociological Study of the Effect of Social Capital Components on the Performance of Local Management (Islamic Councils of Cities and Villages-Municipalities and Rural Areas)”, Journal of New Attitudes in Human Geography, 12(3), pp. 597-615. (in Persian)
Dehghan, H. & Serajian, M. (2017). “The Relationship between Family Social Capital and Parental Involvement in School Affairs with Students' Academic Achievement”, Journal of Family and Research, 14(3), pp. 7-28. (in Persian)
Dehghani, M., Soleimani Darreh‏ Baghi, F., & Faraji, M. (2017). “The Study of the Components of Islamic Social Capital in the Document of the Fundamental Transformation of Education”, Educational sciences from the perspective of Islam, 5(9), pp. 5-36. (in Persian)
Dubos, R. (2017). Social capital: Theory and research, Routledge.
Ellis, L. (2021). “The Impact Social Capital has on Communication within Extension Education”, Proceedings of Student Research and Creative Inquiry Day, 5.‏
Ghanbari, S. & soltangholi, F. (2020). “The Role of Managers’ Spiritual leadership in Teachers’ Work Engagement with Mediation of Social Capital”, Journal of School Administration, 8(3), pp. 215-238. (in Persian)
Ja'farinejad, M., Moradi, M., Azin, A., Golshani, A., & Baghaei Sarayi, A. (2021). “Investigating the Role of Social capital in Political and Social Development of Iran after Islamic Revolution”, Regional Planning, 11(41), pp. 183-196. doi: 10.30495/jzpm.2021.27449.3858. (in Persian)
Khoobroo, M., Sa'eidi, H., Safari, A., & Javadin, S. (2016). “Spiritual Leadership, Social Capital and Work Engagement A Case Study Using Islamic Components”, Scientific Journal of Islamic Management, 24(4), pp. 109-136. (in Persian)
Kilpatrick, S., Farmer, J., Emery, S., & DeCotta, T. (2021). “Social Enterprises and Regional Cities: working Together for Mutual Benefit”, Entrepreneurship & Regional Development, 33(9-10), pp. 741-757.‏
Krause, D.R., Handffield, R.B., & Bevlerly, B.T. (2006). “The relationships between supplier development, commitment, social capital accumulation and performance improvement”, Journal of Operations Management, Vol. 25, No. 2, pp. 528-545.
Lins, K. V., Servaes, H., & Tamayo, A. (2017). “Social capital, Trust, and Firm Performance: The Value of Corporate Social Responsibility During the Financial Crisis, The Journal of Finance, 72(4), pp. 1785-1824.
Mohaddesi, J. (1997). Quranic culture, Besharat. (in Persian)
Nakano, S. & Washizu, A. (2021). “Will Smart Cities Enhance the Social Capital of Residents? The Importance of Smart Neighborhood Management”, Cities, 115, 103244.‏
Nasrollahi, Z., Makian, N., & Eslami, R. (2016). “Social Capital and its Components in Islam”, Journal of Islamic Economics and Banking, 4(13), pp. 21-38. (in Persian)
Pitas, N. & Ehmer, C. (2020). “Social Capital in the Response to COVID-19”, American Journal of Health Promotion, 34(8), pp. 942-944.‏
Samani, M., Shirzad Kebriya, B., & Mahmoudi, A. (2020). “Designing a Model for Development of Social Capital in Universities with Emphasis on Imam Khomeini’s Viewpoints”, Pajouheshnameh Matin, 22(86), pp. 1-29. (in Persian)
Sutodehniya, M. R. (2010). “Associate professor in Quranic Science and Hadith at the University of Isfahan”, Studies of Quran and Hadith, 2(2), pp. 141-174. (in Persian)
Shiell, A., Hawe, P., & Kavanagh, S. (2020). “Evidence Suggests a Need to Rethink Social Capital and Social Capital Interventions”, Social science & medicine, 257, 111930.‏
Torkzadeh, J., Mohtaram, M., & Gaeini, A. (2019). “A Framework for Social Capital from the Viewpoint of the Holy Quran: A Qualitative Study”, Social Capital Management, 6(3), pp. 421-444. doi: 10.22059/jscm.2019.274598.1772. (in Persian)
Tulin, M., Lancee, B., & Volker, B. (2018). “Personality and Social Capital”, Social psychology quarterly, 81(4), pp. 295-318.‏