آینده پژوهی توسعه فرهنگ اهدای خون در جامعه ایرانی : نقش مهم سرمایه اجتماعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22059/jscm.2023.363808.2438

چکیده

هدف: با تقاضای روزافزون برای منابع خون در سراسر جهان یک نیاز بسیار زیاد برای اطمینان از تأمین ایمن و کافی محصولات خون وجود دارد و جذب و حفظ اهداکنندگان خون همچنان از چالش‏های اصلی آژانس‏های انتقال خون است. هدف اصلی این پژوهش آینده‌پژوهی توسعة فرهنگ اهدای خون در جامعة ایرانی با نقش سرمایة اجتماعی است. روش: تحقیق حاضر از لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش تحقیق آمیخته محسوب می‌شود. جامعة آماری پژوهش حاضر 10 نفر از خبرگان سازمان انتقال خون هستند. از روش نمونه‌گیری هدفمند برای انتخاب افراد نمونه استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از دلفی فازی و تحلیل Micmac استفاده شد. یافته‏ها: یافته‏های این پژوهش بیانگر آن است که سرمایة اجتماعی تأثیرگذارترین عامل در اهدای خون است. همچنین انسان‌دوستی و آموزش عمومی در بین عوامل در اولویت اول تأثیرپذیری قرار گرفتند. نتایج به‌دست‌آمده از بررسی آثار نشان داد سرمایة اجتماعی بیشترین مقدار اثر مستقیم و غیرمستقیم را به خود اختصاص می دهد. انسان‌دوستی و آموزش عمومی نیز بیشترین نمرة وابستگی مستقیم و غیرمستقیم را در بین سایر معیارها کسب کردند. نتیجه: اگر سازمان انتقال خون بخواهد در دهه‏های آینده با مشکل کمبود تعداد اهداکننده‏های خون مواجه نشود باید با فرهنگ‏سازی و آموزش‏هایی که اهدا‏کنندگی داوطلبانه را ترویج می‏کند آمار اهداکنندگان را در حد مورد نیاز جامعه نگه دارد یا این آمارها را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حاجی‏خانی، ناهید (1400). نهم مرداد، روز ملی اهدای خون؛ ایران پیشتاز اهدای خون در دوران کرونا. تهران: پویاخبر، برگرفته از: http://www.newswire.ir/KIPZIMBP
سیفی طرقی، محمدمهدی؛ مقصودلو، مهتاب و حاتمی، حسین (1397). تأثیر معافیت موقت اهداکنندگان خون بر میزان بازگشت مجدد آن‌ها در سطح کشور طی سال‌های 1391 ـ ۱۳۹۳. خون، ۱۵(۳)، ۱۸۲ ـ ۱۸۸.
کاظمی بابااحمدی، نیلوفر و خیراندیش، مریم (1402). COVID-19 و انتقال خون. خون، ۲۰(۱)، ۶۶ ـ ۸۰.
کاظمی، زینب؛ همایون‌فر، مهدی؛ فدایی، مهدی؛ صوفی، منصور و صالح‌زاده، علی (1400). بهینه‌سازی چندهدفة شبکة تأمین فرآورده‌های خونی به منظور حداقل‌سازی زمان ارسال و میزان تقاضای برآوردنشدة بیمارستانی. مدیریت بهداشت و درمان (نظام سلامت)، 12(4)، 63 ـ 80.
Al-Riyami, A. Z., Abdella, Y. E., Badawi, M. A., Panchatcharam, S. M., Ghaleb, Y., Maghsudlu, M., ... & Raouf, M. (2021). The impact of COVID-19 pandemic on blood supplies and transfusion services in Eastern Mediterranean Region. Transfusion Clinique et Biologique, 28(1), 16-24.
Chandler, T., Neumann‐Böhme, S., Sabat, I., Barros, P. P., Brouwer, W., van Exel, J. ... & Stargardt, T. (2021). Blood donation in times of crisis: early insight into the impact of COVID‐19 on blood donors and their motivation to donate across European countries. Vox Sanguinis, 116(10), 1031-1041.
Dean, B. W., Hewitt, S. N., Begos, M. C., Gomez, A., & Messam, L. L. M. (2018). An analysis of blood donation barriers experienced by North American and Caribbean university students in Grenada, West Indies. Transfusion and Apheresis Science, 57(1), 40-45.
Delen, D., Erraguntla, M., Mayer, R., & Wu, C.N. (2011). Better management of blood supply-chain with GIS-based analytics. Annals of Operations Research, 185(1), 181-193.
Greffin, K., Schmidt, S., Schönborn, L., & Muehlan, H. (2021). “Blood for blood?” Personal motives and deterrents for blood donation in the German population. International journal of environmental research and public health, 18(8), 4238.
Haijema, R., van der Wal. J., & van Dijk, N. (2007). Blood platelet production: Optimization by dynamic programming and simulation. Computers & Operations Research, 34(3), 760-779.
Haji-Khani, N. (1400). 9th of August, National Blood Donation Day; Iran is the leader in donating blood during pregnancy. Tehran: Poya-Khabar. Taken from http://www.newswire.ir/KIPZIMBP. (in Persian)
Haw, J., Holloway, K., Masser, B. M., Merz, E. M., & Thorpe, R. (2021). Blood donation and the global COVID‐19 pandemic: areas for social science research. Vox Sang, 116(4), 363-365. doi: 10.1111/vox.12974.
Kazemi Babaahmadi, N. & Kheirandish, M. (2023). COVID-19 and Transfusion. Sci J Iran Blood Transfus Organ, 20(1), 66-80. (in Persian)
Kazemi, Z., Homayounfar, M., Fadaei, M., Sufi, M., & Salehzadeh, A. (1400). Multi-objective optimization of the blood products supply network in order to minimize the delivery time and the amount of unestimated hospital demand. Health Management (Health System), 12(4), 63-80. (in Persian)
Klinkenberg, E. F., Fransen, M. P., de Kort, W. L., van Weert, J. C., & Huis, E. M. (2021). Blood donation among individuals of African origin in the Netherlands: how are barriers and motivators associated with intention? Blood transfusion, 19(1), 24.
Mahfouz, M. S., Ryani, M., Hamzi, A. S. N., Zaeri, D. A., Dahdoh, A. A., Almalki, A. J., ... & Tawashi, I. H. (2021). Blood donation among university students: practices, motivations, and barriers in Saudi Arabia. Avicenna Journal of Medicine, 11(02), 70-76.
Nagurney, A., Masoumi, A. H., & Min, Yu. (2012). Supply chain network operations management of a blood banking system with cost and risk minimization. Computational Management Science, 9(2), 205-231.
Romero-Domínguez, L., Martín-Santana, J. D., Sánchez-Medina, A. J., & Beerli-Palacio, A. (2022). Blood donation barriers: How does donor profile affect them? International Review on Public and Nonprofit Marketing, 19(2), 247-264.
Romero-Domínguez, L., Martín-Santana, J. D., Sánchez-Medina, A. J., & Beerli-Palacio, A. (2021). The influence of sociodemographic and donation behaviour characteristics on blood donation motivations. Blood Transfusion, 19(5), 366-375.
Salaudeen, A. G., Durowade, K. A., Durotoye, A. I., Sanni, E. O., Musa, O. I., & Akande, T. M. (2019). Knowledge of blood donation among adults in north-central Nigeria. Journal of Community Medicine and Primary Health Care, 31(1), 57-66.
Schwartz, P. (1991). The art of the long view: planning for the future in an uncertain world
.Seyfi Targhi, M. M., Maghsudlu, M., & Hatami, H. (2018). Evaluation of effectiveness of temporary blood donor on donors return in Iranian Blood Donors in 2012 -2014. Blood, 15(3), 182-188. (in Persian)
Tanywe, A., Matchawe, C., Fernandez, R., & Lapkin, S. (2018). Perceptions of blood donation among people in Africa: a qualitative systematic review protocol. JBI Evidence Synthesis, 16(3), 648-652.
Vasconcelos, F. T., Faddy, H. M., Merollini, K. M., Flower, R. L., Dean, M. M., & Viennet, E. (2023). Impact of natural disasters and pandemics on blood supply: A systematic review. Health Sciences Review, 7, 100087.
Wittock, N., Monforte, P., & Hustinx, L. (2021). “Missing minorities” in blood donation: Rethinking blood procurement in Europe as a citizenship regime. Health, 25(5), 535-554.