تأثیر عوامل آسیب‌زا بر سرمایة اجتماعی روحانیت از نگاه استادان دانشگاه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، گرایش انقلاب اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشیار، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدة الهیات و معارف اسلامی، تهران، ایران

10.22059/jscm.2025.396144.2594

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت سرمایة اجتماعی روحانیت در میان جامعة دانشگاهی، با تحلیل داده‌های میدانی، عوامل مؤثر بر ارتقای این سرمایه را شناسایی می‌کند. روش تحقیق مورد استفاده پیمایشی است. جامعة آماری این تحقیق استادان دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، و تربیت مدرس بودند. یافته‌ها نشان داد: 1. بین عوامل اجتماعی آسیب‌زا بر سرمایة اجتماعی روحانیت رابطة معکوس وجود دارد؛ 2. بین عوامل فرهنگی و دینی و علمی آسیب‌زا بر سرمایة اجتماعی روحانیت رابطة معکوس وجود دارد؛ 3. بین عوامل سیاسی آسیب‌زا بر سرمایة اجتماعی روحانیت رابطة معکوس وجود دارد؛ 4. بین عوامل اقتصادی آسیب‌زا بر سرمایة اجتماعی روحانیت رابطة معکوس وجود دارد؛ 5. بین عوامل آسیب‌زا بر سرمایة اجتماعی روحانیت رابطة معکوس وجود دارد. این پژوهش نشان داد عوامل آسیب‌زا در تمام حوزه‌ها (به‌ویژه سیاسی) تأثیر منفی بر سرمایة اجتماعی روحانیت دارند. برای حفظ و ارتقای این سرمایه، باید مدیریت هوشمندانة عوامل سیاسی و اقتصادی در اولویت قرار گیرد. تحقیقات آینده می‌توانند با تمرکز بر راهکارهای کاهش این آسیب‌ها گام‌های مؤثری در این زمینه بردارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آجودانی، ماشاالله. (۱۳۸۲). مشروطه ایرانی. تهران. نشر اختران.
بشیریه، حسین. (۱۳۸۲). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران: دوره جمهوری اسلامی ایران (چاپ دوم). تهران: نشر نگاه معاصر.پاتنام، رابرت. (۱۳۸۰). بولینگ تنها: فروپاشی و احیای سرمایه اجتماعی آمریکا. ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: نشر کویر.پاتنام، رابرت دی.، لئوناردی، رابرت، و نانتتی، رافائلا ی. (۱۳۸۴). دموکراسی و سنت‌های مدنی: سرمایه اجتماعی در زندگی عمومی. ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: نشر سلام.تاج‌بخش، کیان (۱۳۸۵). سرمایة اجتماعی: اعتماد، دموکراسی، و توسعه. تهران: نشر شیرازه.
توسلی، غلامعباس، و موسوی، مرضیه. (1384). مفهوم سرمایه‌ در نظریات کلاسیک و جدید با تاکید بر نظریه های سرمایه اجتماعی. نامه علوم اجتماعی، 11(4 (پیاپی 26))، 1-32. SID. https://sid.ir/paper/423212/faخمینی، روح‌الله. (۱۳۶۱). صحیفه نور (جلد …). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.سروش، عبدالکریم. (۱۳۶۷). تفسیر قرآن کریم. تهران: انتشارات صراط.
طباطبایی، سید جواد. (۱۳۸۵). مکتب در فرایند تکامل : نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین. تهران:  نشر کویر.
عبدالله‌خانی، علی. (۱۳۹۰). سرمایة اجتماعی در ایران. تهران: نشر پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
فوران، جان. (۱۳۷۷). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی. مترجم: احمد تدین. تهران: نشر رسا.
فوکویاما، فرانسیس. (۱۳۷۹). پایان نظم: سرمایه اجتماعی و حفظ آن. مترجم: غلام‌عباس توسلی. تهران: نشر جامعة ایرانیان.
کدی، نیکی. (۱۳۷۵). ریشه‌های انقلاب ایران. مترجم: عبدالرحیم گواهی. تهران: نشر قلم.
گلزاری، محمود. (۱۳۸۰). تحولات آموزش عالی در ایران. تهران: انتشارات پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
گیدنز، آنتونی. (۱۳۸۵). جامعه‌شناسی. مترجم: منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
مطهری، مرتضی. (۱۳۵۷). علل گرایش به مادی‌گری. تهران: نشر صدرا.
مفتح، محمد. (۱۳۵۸). مقالات اسلامی. قم: انتشارات بعثت.
Abdollahkhani, A. (2011). Social Capital in Iran. Institute for Strategic Research Publishing. (in Persian)
Abrahamian, E. (1982). Iran Between Two Revolutions. Princeton University Press.
Ajoudani, M. (2003). Iranian Constitutionalism. Akhtaran Publishing. (in Persian)
Algar, H. (1969). Religion and State in Iran. University of California Press.
Arjomand, S. A. (1984). The Shadow of God and the Hidden Imam. University of Chicago Press.
Bashiriyeh, H. (2003). An Introduction to the Political Sociology of Iran. Naghsh-e Moaser Publishing. (in Persian)
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241-258). New York: Greenwood.
Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, S95-S120.
Evans, W. R. & Carson, C. M (2005), “A Social Capital Explanation of the Relationship between Functional Diversity and Group Performance”, Team Performance Management, 7-8.
Foran, J. (1998). Fragile Resistance (A. Tadayon, Trans.). Rasa Publishing.
Fukuyama, F. (2000). The End of Order (G. Tavassoli, Trans.). Iranian Society Publishing. (in Persian)
Giddens, A. (2006). Sociology (M. Sabouri, Trans.). Ney Publishing.
Golzari, M. (2001). Developments in Higher Education in Iran. Institute for Cultural and Social Studies. (in Persian)
Keddie, N. (1996). Roots of the Iranian Revolution (A. R. Gowahi, Trans.). Ghalam Publishing. (in Persian)
Khomeini, R. (1982). Sahifeh-ye Noor. Ministry of Culture and Islamic Guidance. (in Persian)
Leonard, M. (2004). Bonding and bridging social capital: Reflections from Belfast. Sociology, 38(5), 927-944.
Mofatteh, M. (1979). Islamic Essays. Besat Publishing.
Motahhari, M. (1978). Causes of the Tendency Toward Materialism. Sadra Publishing .(in Persian)
Putnam, R. (2001). Bowling Alone (M. T. Delforouz, Trans.). Kavir Publishing.
------------ (2005). Democracy and Civic Traditions (M. T. Delforouz, Trans.). Tehran: Salam Newspaper Publishing.
Putnam, R. D. (1993). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York: Simon & Schuster. (in Persian)
Putnam, R. D. & Goss, K. A. (2002). Introduction. In R. D. Putnam (Ed.), Democracies in flux: The evolution of social capital in contemporary society (pp. 3-19). Oxford: Oxford University Press. (in Persian)
Soroush, A. (1988). Interpretation of the Holy Quran. Serat Publishing.
Tabatabai, S. J. (2006). The School in the Process of Evolution. Kavir Publishing. (in Persian)
Tajbakhsh, K. (2006). Social Capital: Trust, Democracy, and Development. Tehran: Shirazeh Publishing. (in Persian)
Tavassoli, G. & Mousavi, M. (2005). The Concept of Capital in Classical and Modern Theories. Journal of Social Sciences, 26. (in Persian)
Villalba, B. (2007). Social capital: A review from a multidimensional perspective. Working paper, CERAPS, University of Lille 2.