بررسی نقش سرمایة اجتماعی سازمانی در اثربخشی اجرای سیستم تعالی سازمانی EFQM در شرکت توزیع نیروی برق استان قم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 استاد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

سیستم تعالی سازمانی EFQM از مجرب‌ترین روش‌هایی است که با پیوند منابع مختلف سازمان و ایجاد رابطة نظام‌مند بین آن‌ها، فرایندهای سازمان را بهبود می‌بخشد و از این طریق، نتایج و کیفیت مورد نظر مشتری را محقق می‌کند. در این میان یکی از مهم‌ترین مقوله‌های ارتباط منابع انسانی سازمان اعم از داخلی و بیرونی، سرمایة اجتماعی است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر اثربخشی اجرای سیستم تعالی سازمانی است. جامعة آماری پژوهش، کارکنان رسمی شرکت توزیع نیروی برق استان قم است. پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی است. ابزار تحقیق پرسشنامة استاندارد سرمایة اجتماعی و پرسشنامة محقق‌ساختة اثربخشی سیستم تعالی سازمانی است. روایی دو پرسشنامه با نظرسنجی از استادان و خبرگان تأیید شد و ضریب آلفای کرونباخ نشان‌دهندة پایایی بالای داده بود. یافته‌های پژوهش نشان داد سرمایة اجتماعی و مؤلفه‌های آن با همة ابعاد اثربخشی تعالی سازمان همبستگی مثبت دارد و بعد شناختی قابلیت پیش‌بینی اثربخشی تعالی را دارد.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. احمدی، علی‌اکبر؛ فیض‌آبادی، حوریه (1390). بررسی ارتقای سرمایة اجتماعی بر بهبود عملکرد سازمان )نمونة موردی: سازمان‌های ستادی شهرداری تهران). فصل‌نامةمدیریتدولتی، دورة 3، شمارة 6، صفحات 88 – 35.
  2. ادب، حسین؛ گل‌آور، مرتضی (1392). ارزیابی تعالی سازمانی شرکت ملی گاز ایران بر اساس مدلEFQM  ویرایش2010. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال 23، شمارة70، صفحات 46 -25.
  3. اقبال، فرزانه؛ یارمحمدیان، محمدحسین؛ سیادت، سیدعلی (1387). ارزیابی عملکرد مدیریت منابع انسانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت با دو رویکرد پرسشنامه و پروفرما. فصل‌نامةمدیریتسلامت، دورة 11، شمارة 34، صفحات 58 -49.
  4. امیری، محمدرضا؛ سکاکی، محمدرضا (1387). راهنمای ارزیابی عملکرد سازمان بر اساس مدل تعالی EFQM. تهران: انتشارات سرآمد.
  5. امیری، محمدرضا؛ شیخ سجادیه، محسن (1389). مدلتعالیسازمانی EFQM ویرایش 2010. چاپ اول، تهران: انتشارات آتی‌نگر.
  6. بالوئی جامخانه، عزت‌الله؛ یعقوب‌پور، مسعود؛ عزتی، مهدی (1393). بررسی ارتباط بین رهبری اثربخش با تعالی سازمانی بر اساس مدل تعالی EFQM. فصل‌نامة رهبری و مدیریت آموزشی، سال 8، شمارة 1، صفحات 58 – 45.
  7. پاک‌سرشت، سلیمان (1393). ملاحظات و راهبردهای ارتقای سرمایة اجتماعی. راهبرد فرهنگ، شمارة 25، صفحات 104-71.
  8. حسن‌زاده ثمرین، تورج؛ مقیمی، سید محمد (1389). اثر سرمایة اجتماعی بر تعالی سازمانی. فصل‌نامة مطالعات مدیریت راهبردی، سال اول، شمارة 3، صفحات 143-123.
  9. خواجه، مصطفی؛ سلامی، هادی (1392). ارزیابی عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با استفاده از مدل تعالی سازمانی EFQM . دوماهنامة علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، دورة 6، شمارة 1، صفحات 48-43.

10. دهقانی، احسان (1393). ارزیابی چالش‌های پنج دورة اجرای الگوی تعالی سازمانی ودجا و مقایسه آن با الگوی تعالی سازمان مکنا. توسعة سازمانی پلیس، شمارة 48، صفحات 36 -11.

11. دهنویه، رضا (1385). خودارزیابی بر اساس مدل تعالی سازمانی در بیمارستان هاشمی‌نژاد. مجموعه مقالاتهفتمینکنفرانسبین‌المللیمدیران کیفیت، تهران: انتشارات قاصد سحر.

12. زمردیان، غلامرضا؛ رستمی، علی (1389). استقرار نظام مدیریت دانش مبتنی بر سرمایه (مطالعة موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقة 8). حسابداریمدیریت، سال سوم، شمارة پنجم، صفحات 63-45.

13. زنگنه، اسماعیل (1387). بررسیتعالیسازمانیدانشگاه‌هایشهرتهراندرلیگبرترفوتبالایران ازدیدگاهمدیرانو کارکنان )براساسمدل EFQM). پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

14. سرلک، محمدعلی؛ اسلامی، طاهره (1390). تسهیم دانش در دانشگاه صنعتی شریف: رویکرد سرمایة اجتماعی. فصل‌نامةمدیریتدولتی، دورة 3، شمارة 8، صفحات 18-1.

15. شیروانی، علیرضا (1383). تأثیر عملکرد سازمان‌های بخش دولتی بر سرمایة اجتماعی. مدیریت توسعه، دورة 20، شمارة 20، صفحات 75 – 47.

16. صالحی، رضا؛ نعمتی، مرتضی؛ امان‌پور، سعید (1393). بررسی سازوکار تأثیرگذاری شاخص‌های سرمایة اجتماعی در حکمرانی مطلوب شهری با استفاده از Amos، مطالعة موردی: شهر نسیم شهر. برنامه‌ریزیفضایی (جغرافیا)، سال 4، شمارة 1، صفحات 24-1.

17. ضیایی، محمدصادق؛ منوریان، عباس؛ کاظمی کفرانی، ابراهیم (1390). بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و میزان آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش (مطالعة شرکت فولادساز ایرانی). فصل‌نامةمدیریتدولتی، دورة 3، شمارة 8، صفحات 198 – 179.

18. عباسی، حامد؛ رجب‌زاده، علی؛ قنبری باغسیاه، رضا؛ عباس‌نژاد، محمدحسین (1393). مروری بر الگوهای تعالی و نقد و بررسی آن‌ها. مطالعات مدیریت آموزش انتظامی، سال 7، شمارة 1، صفحات 115 – 97.

19. عبدللهی، محمد؛ موسوی، میرطاهر (1386). سرمایة اجتماعی در ایران، وضعیت موجود و دورنمای آینده و امکان‌شناسی گذار. فصل‌نامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 6، شمارة 25، صفحات 233-195.

20. فاضلی، محمد؛ اشتیاقی، معصومه (1391). وضعیت سرمایة اجتماعی در ایران. تهران: مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.

21. فرجی ده‌سرخی، حاتم؛ یاسینی، علی؛ اکبری، معصومه؛ فرجی ده‌سرخی، محمد؛ یاسینی، طاهره (1392). بررسی رابطة مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی سازمانی و تعهد کارکنان به سازمان: مطالعة موردی دانشگاه خوارزمی. پژوهش در نظام‌های آموزش، سال 7، شمارة 20، صفحات 141-123.

22. فیضی، طاهره (1385). طراحیوتبیینمدلسرمایة اجتماعی دانشگاهپیامنور. رسالة دکتری، رشتة مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

23. کامران، فریدون؛ ارشادی، خدیجه (1388). بررسی رابطة سرمایة اجتماعی شبکه و سلامت روان. فصل‌نامة پژوهش رفاه اجتماعی، سال 2، شمارة 3، صفحات 54-29.

24. کشاورزی، علی؛ حسینی، سید احمد؛ حیدری‌نسب، لیلا؛ آمده، علی‌اصغر (1390). بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی و توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان (مطالعة موردی: استانداری قم). دوماهنامة دانشور و رفتار، مدیریت و پیشرفت، سال 18، شمارة 50، صفحات 344-329.

25. گیوریان، حسن؛ دیندار فرکوش، فیروز (1390). بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و اثربخشی معلمان. فصل‌‎نامةرهبریومدیریتآموزشی، سال 5، شمارة 3، صفحات 145-137.

26. محسنی تبریزی، علیرضا؛ آقامحسنی، مریم (1389). بررسی نقش سرمایة اجتماعی در توسعة شهری، موردپژوهی: شهر محلات. مدیریت شهری، دورة 8، شمارة 26، صفحات 162 – 147.

27. محمدپور زرندی، حسین؛ طباطبایی مزدآبادی، سید محسن (1392). ارائة الگوی اجرایی خودارزیابی در سازمان‌های بزرگ.  اقتصادومدیریتشهری، شمارة 2، صفحات 13-1.

28. محمدپور زرندی، حسین؛ طباطبایی مزدآبادی، سید محسن؛ کریمی، سمانه (1392). مدیریتمنابعانسانیدر شهرداری‌ها. تهران: انتشارات کوهسار.

29. معمارزاده، غلامرضا؛ عطایی، محمد؛ اکبری، احمد (1388). بررسی نقش سرمایة اجتماعی بر بهبود عملکرد کارکنان. مدیریتتوسعهوتحول، شمارة 3، صفحات 15-9.

30. ملکی، محمدرضا؛ ایزدی، احمدرضا (1387). مقایسة نتایج دو بیمارستان تأمین اجتماعی تهران براساس الگوی تعالی سازمانی. مجلةعلمیدانشگاهعلومپزشکیقزوین، سال 12، شمارة 2، صفحات 68-63.

31. موسوی، محمد؛ عربشاهی کریزی، احمد (1392). رابطة اخلاق با تعالی سازمانی. فصل‌نامةاخلاقدرعلوموفناوری، سال 9، شمارة 2، صفحات 11-1.

32. نوغانی، محسن؛ اصغرپور ماسوله، احمدرضا؛ صفا، شیما؛ کرمانی، مهدی (1387). کیفیت زندگی شهروندان و رابطة آن با سرمایة اجتماعی در شهر مشهد. مجلة علوم اجتماعی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال 1، شمارة 5، صفحات 140-111.

33. Alguezaui, S.; Filieri, R. (2010). Investigating the role of social capital ininnovation: sparse versus dense network. Journal of Knowledge Management, 14(6), 891-909.

34. Allur , E. (2010). The Dissemination of the EFQM Self-evaluation Model across Europe. Review of International Comparative Management, 11(5), 971-979.

35. Chen, J.S.; Lovvorn, Al.S. (2011). The speed of knowledge transfer withinmultinational enterprises: the role of social capital. International Journal of Commerceand Management, 21(1), 46-62.

36. Eskildsen, J.K.; Kristensen, K.;  Juhl, H.J. (2002). Trends in EFQM criterion weights : The case of Danmark 1998‐2001. Measuring Business Excellence, 6(2), 22 -28.

37. Faraji, R. (2012). The Relationship between Job Satisfaction and Organizational Excellence In Sport Organizations. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences,2(6), 360-365.

38. Fisher, M. (2011). Introducing the EFQM Excellence Model. Publisher: Kindle.

39. Jansen, R.J.G.; Curseu, P.L.; Vermeulen, P.A.M.; Geurts, J.L.A., Gibcus, P. (2013). Information processing and strategic decision-making in smalland medium-sized enterprises: The role of human and social capital in attainingdecision effectiveness. International Small Business Journal, 31(2), 192-216.

40. Jonker, J.; Eskildsen, J. (2009). Management models for the future. Springer, Verlag Berlin Heidelberg.

41. Marques, A.I.; Rosa, M. J.; Soares, P.; Santos, R.; Mota, J.; Carvalho, J. (2011). Evaluation of physical activity programmes for elderly people - a descriptivestudy using the EFQM’criteria. BMC Public Health, 11(123), 1-16.

42. Marvroidis, V.; Toliopolou, S.; Agoristas, C. (2007). A comparative analysis & review of national quality award in Europe: Development of critical success factors. The TQM Magazine, 9(5), 454-467.

43. Rodríguez, M. Álvarez, M.J. (2014). Does the EFQM model identify and reinforce information capability?. Journal of Social and Behavioral Sciences, 109, 716-721.

44. Rosa, M. J.; Amaral, A. (2007). A self-assessment of higher education institutions from the perspective of the EFQM excellence model, Quality Assurance in Higher Education, Higher Education Dynamics, 20, 181-207.

45. Sharma, A.K.; Talvar, B. (2007). Evaluation universal business excellence model: incorporation vedie philosophy. Measuring Business Excellence, 11(3), 4-20.

46. Trevorhides, M. (2006). Implementation organizational excellence models self-assessment in the uk higher education sector-lessons learned from other sectors. TQM Magazine, 16(3), 194-201.

47. Turkina, E.; Thi, M., Thai, T. (2013). Social capital, networks, trustand immigrant entrepreneurship: a cross-country analysis. Journal of Enterprising Communities, 7(2), 108-124.

48. Williams, R.; Bertsch, A.; Van del wiele, A.; Van lawarden, B.; Dale, B. (2006). Self assessment Against Business Excellence Models: A Critique and perspective. Total Quality Management and Business Excellence, 17(10) 1287-1300.

49. Yang, C. (2009). Development of an integrated model of a business excellence System. Total Qual Manag Bus Excell, 20(9), 931–944.