ارزیابی کیفی وضعیت سرمایة اجتماعی با به‌کارگیری نظریة بنیانی (مورد مطالعه: دهستان آبباریک، شهرستان‌ سنقر و کلیائی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

سرمایة اجتماعی روستاییان از عوامل مهم در توسعه و رفاه اجتماعی روستایی، ارتقای بهره‌وری عوامل تولید و در نتیجه اصلاح الگوی تولید و مصرف در جامعة روستایی است. هدف تحقیق کیفی حاضر که با بهره‌گیری از روش نظریة بنیانی انجام گرفته است، ارزیابی سرمایة‌ اجتماعی دهستان آبباریک از توابع شهرستان‌ سنقر و کلیائی بود. جامعة مورد مطالعه 20 نفر از ساکنان دهستان آبباریک بودند که به روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. در این مطالعه با توجه به مسئلة تحقیق، داده‌ها با ابزارهای مصاحبة عمیق و مشاهدة مستقیم جمع‌آوری، و در قالب سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد. یافته‌های تحقیق نشان داد احساس اعتماد و امنیت، ظرفیت پذیرش تفاوت‌ها، مشارکت اجتماعی، عملگرایی اجتماعی، همکاری، ارزش زندگی، مشارکت مدنی، هنجارپذیری، پیوندهای کاری و حمایت اجتماعی، به‌عنوان عناصر سرمایة اجتماعی در وضعیت‌های متفاوتی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1.  

    1. ادیب حاج‌باقری، محسن، پرویزی، سرور و صلصالی، مهوش (1389). روش‌های تحقیق کیفی. چاپ دوم، تهران: انتشارات بشری.
    2. ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1383). توسعة روستایی با تأکید بر جامعة روستایی ایران. تهران: نشر نی.
    3. ازکیا، مصطفی و حسنی‌راد، حسین (1388). نقش اعتماد اجتماعی در مشارکت مردم در طرح‌های توسعة روستایی. پژوهش‌نامةعلوماجتماعی، سال 3، شمارة 1، صفحات 27-8.
    4. افراخته، حسن، عزیزی، اصغر و مهرعلی تبار فیروزجایی، مرتضی (1393). نقش سرمایة اجتماعی بر توسعة روستایی دهستان چهاردانگه. نشریةتحقیقاتکاربردیعلومجغرافیایی، سال 14، شمارة 34، صفحات 45-27.
    5. اینگلهارت، رونالد (1382). تحول فرهنگی در جوامع پیشرفت. ترجمة‌ مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
    6. باستانی، سوسن، کمالی، افسانه و صالحی هیکویی، مریم (1387). سرمایة اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی. مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، سال 16، شمارة 61، صفحات 81- 41.
    7. بهزاد، داوود (1381). سرمایة اجتماعی بستری برای سلامت روان. فصل‌نامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 2، شمارة 6، صفحات 53-43.
    8. بابایی‌فرد، اسداله (1389). توسعة فرهنگی و توسعة اجتماعی در ایران. فصل‌نامةعلمیپژوهشیرفاهاجتماعی. سال 10، شمارة 37، صفحات 56-7.
    9. پاپ‌زن، عبدالحمید (1387). جزوةروش تحقیق، دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشکدة کشاورزی.
    10. پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی. ترجمة محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات وزارت کشور.
    11. پیران، پرویز (1382). سیاست اجتماعی، توسعۀ اجتماعی و ضرورت آن در ایران (نقد و بررسی سند کپنهاک). فصل‌نامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، ویژه‌نامة سیاست اجتماعی، شمارة 10، صفحات 154-121.
    12. تاجبخش، کیان (1384). مصاحبة کیان تاجبخش با پروفسور پاتنام. ترجمة افشین خاکباز، تهران: انتشارات شیرازه.
    13. توسلی، غلام‌عباس و موسوی، مرضیه (1384). مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایة اجتماعی. فصل‌نامة علوم اجتماعی، شمارة 26، صفحات 32-1.
    14. دانایی‌فرد، حسن (1384). تئوری‌پردازی با استفاده از رویکرد استقرای: استراتژی مفهوم‌سازی تئوری بنیادی. دوماهنامة علمی پژوهشی‌ دانشگاه شاهد، سال 12، شمارة 11، صفحات 71-57.
    15. سلمانی، محمد، تقی‌پور، فریده، رمضان‌زاده لسبویی، مهدی و جلیلی پروانه، زهرا (1387). بررسی ابعاد سرمایة اجتماعی (مشارکت مدنی، تعامل اجتماعی و اعتماد) در توسعة روستایی (مطالعة موردی: روستاهای باغستان و برون-  شهرستان فردوس). مجلة جغرافیاو توسعةناحیه‌ای، شمارة 12، صفحات.23-45
    16. سلمانی، محمد، تقی‌پور، فریده، رمضان‌زاده‌لسبویی، مهدی و جلیلی پروانه، زهرا (1389). بررسی ابعاد سرمایة اجتماعی در توسعة روستایی (مطالعة موردی: روستاهای باغستان و برون-شهرستان فردوس). فصل‌نامةتخصصیعلوماجتماعیدانشگاهآزاداسلامی- واحدشوشتر، سال 4، شمارة 11، صفحات 40-19.
    17. صلاحی اصفهانی، گیتی (1390). نقش سرمایة اجتماعی در توسعة روستایی، نمونة موردی روستای عشایری قره‌بلاغ. جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 2، شمارة ‌1، صفحات60-53.
    18. صیدایی، سید اسکندر، احمدی شاپورآبادی، محمدعلی و معین‌آبادی، حسین (1388). دیباچه‌ای بر سرمایة اجتماعی و رابطة آن با مؤلفه‌های توسعة اجتماعی در ایران. مجلةراهبردیاس، شمارة 19، صفحات 225-118.
    19. فراهانی، حسین، عبدلی، سمیه و چراغی، مهدی (1391). ارزیابی اثرات سرمایة اجتماعی در توسعة نواحی روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی (مطالعة موردی: دهستان مشهد، میقان شهرستان اراک). فصل‌نامة علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 2، شمارة 8، صفحات 78-67.
    20. فوکویاما، فرانسیس (1384). سرمایة اجتماعی و جامعة مدنی. ترجمة افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
    21. فیروزآبادی، سید احمد و ناطق‌پور، محمدجواد (1384). شکل‌گیری سرمایة اجتماعی و فراتحلیل عوامل مؤثر بر آن. فصل‌نامة علوم اجتماعی، شمارة 28، صفحات 190-161.
    22. قاسمی، وحید، فائقی، سحر و امیر، آرمین (1392). سنجش سرمایة اجتماعی و سطح‌بندی آن در طبقات مختلف مناطق 14گانة شهر اصفهان در سال 1391-1390. مجلة مطالعات توسعة اجتماعی ایران، سال 5، شمارة 3،صفحات 30 -8.
    23. قدوسی، حامد (بی‌تا). مروری بر رویکردها و ابزارهای اندازه‌گیری سرمایة اجتماعی. تهران: دانشگاه صنعتی شریف.
    24. کلانتری، خلیل (1379). مفهوم و معیارهای توسعة اجتماعی. مجلة اطلاعات سیاسی، اقتصادی، شماره‌های 131 و 132، صفحات 213-208.
    25. کلمن، جیمز (1377). بنیادهای نظریة اجتماعی. ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
    26. میری، غلامرضا، جوان، جعفر، افراخته، حسن، ولایتی، سعدالله، و شایان، حمید (1389). نقش سرمایة اجتماعی در توسعة روستایی (مطالعة موردی: منطقة پشت آب سیستان). مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، شمارة 14، صفحات 49-29.
    27. یاوری، غلامرضا و فاضل‌بیگی، محمدمهدی (1389). اقتصاد ایران (با تکیه بر روستا). چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

     

    1. Australian Bureau of Satistics (2003). ABS drft social capital indicators fordiscussion at workshop.
    2. Bullen, P. & Onyx, J. (1998). Measuring Social capital in five communities in NSW. Neiggourhood and Community Centers.
    3. Grootaert, C., Nyhan, V. & Woolcock, M. (2005). Measuring Social[a1]  capital an integrated questionnaire.World Bank Working Paper,18, 1-53.
    4. Grootaert, C. & Van Bastelaert, T. (2002). Understanding and measuring social capital. A Multidisciplinary Tool for practitioners. The World Bank, 152–236.
      1. Portes, A. (1998). Social capital: Its origins and Applications in Modern sociology. Annual Rewiew of Sociology, 22, 1- 24.
    5. Rose, R. (1998).Getting Things does in an ant-modern society: socia[a2] l capital networks in Russia, Washington DC, World Bank. Social Capital Initiative paper, NO.6, Available at http://www.worldbank.org/socialdevelopment.
    6. Woolcock, M. & Narayan, D. (2000). Social capital: implications for development theory, research and policy. World Bank Resear[a3] ch, 15(2), 1-29.
    7. Hjollund, L. & Svendsen, G.T. (2002). Social capital: A standardMethod of Measurment, 1-27.
    8. .

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

مجله علمی
دوره 3، شماره 2
تیر 1395
صفحه 209-231

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار