بررسی تأثیرکژتابی های سازمانی ادراک‌شده بر سرمایة اجتماعی با تأکید بر نقش میانجی قلدری سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان شرکت های تولیدی صنایع غذایی در شهرک های صنعتی استان گیلان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار،گروه مدیریت و اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناس‌ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، رشت، گیلان، ایران

چکیده

سرمایة اجتماعی به‌­عنوان یکی از باارزش­ترین دارایی­های ناملموس در هر سازمانی می­تواند از طریق تسهیل همکاری بین افراد به رشد و کارآیی برای دستیابی به تولید بیشتر کمک ‌کند، اما وجود برخی کژتابی­های سازمانی و آثار مخرب آن بر ساختار نظام اداری که موجب بروز قلدری کارکنان خواهد شد، مانع از هرگونه تحول بنیادین در عرصة اجتماعی سازمان می‌شود و انگیزه‌های کارکنان را برای اقدامات جمعی کاهش می‌دهد و موجب می‌شود توسعة سرمایة اجتماعی در سازمان­ها نیز مختل شود. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی آثار کژتابی­های سازمانی ادراک‌شده بر سرمایة اجتماعی از طریق قلدری سازمانی انجام گرفته است. تحقیق حاضر، به لحاظ روش از نوع توصیفی- همبستگی و از حیث هدف کاربردی­ است. برای جمع­آوری اطلاعات مورد نیاز پرسشنامه به‌کار گرفته شد. جامعة آماری شامل ­کارکنان شرکت­های تولیدی صنایع غذایی در استان گیلان است که براساس فرمول کوکران 297 نفر از آن­ها به روش نمونه­گیری طبقه­بندی متناسب انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه­ها روش حداقل مربعات جزئی ­و نرم­افزار  Smart-PLSبه‌کار گرفته شد. نتایج این تحقیق نشان ­داد­، ابعاد کژتابی­های سازمانی شامل (سوءمدیریت، ناامنی شغلی، ارتباطات ­نامناسب سازمانی) ­از طریق بروز رفتارهای قلدری سازمانی بر سرمایة اجتماعی تأثیر معکوس معنادار می‌گذارند.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


. آشتیانی، ملیحه، حیدری، محمود و حسنی، رفیق (1384). بررسی میزان استرسشغلی در واحدهای کم‌حادثه و پرحادثة شرکت هواپیمایی هما از نظر کارکنانشرکت در سال 84-83. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، رشتة مدیریت آموزشی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة روان‌شناسی و علوم تربیتی.
2. تنهایی، ابوالحسن حسین و حضرتی صومعه، زهرا (1388). بررسی نظری پژوهش­های سرمایة اجتماعی در جامعة ایران. فصل‌نامة علوم رفتاری، دورة 1، شمارة 1، صفحات 59-29.
3. امین‌شایان جهرمی، شاپور، احمدی، عباداله و باقری، کمال (1393). رابطة مدیریت ­کیفیت فراگیر با ارتباطات سازمانی و تحلیل‌رفتگی شغلی کارکنان. فصل‌نامة رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دورة 5، شمارة 19، صفحات 176-163.
4. حق‌شناس، اصغر، دلوی، محمدرضا و شفیعیه، مسعود (1386). نقش سرمایة اجتماعی در توسعه. ماهنامة تدبیر، سال 18، شمارة 188، صفحات20-25.
5. حیدری شیخ طبقی، پروین (1394). نقش سرمایۀ اجتماعی درتدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، صفحات 26-1.
 6. حاتم، ناهید، کشتکاران، ویدا و نبیئی، پریسا (1391). رابطة بین سرمایة اجتماعی و احساس آنومی در زنان شاغل در بیمارستان. فصل‌نامة حکیم، دورة 15، شمارة 3، صفحات 267-258.
7. دینی­ ترکمانی، علی (1385). تبیین افول سرمایة اجتماعی. فصل‌نامة رفاهاجتماعی، سال6، شمارة 23، صفحات 171-147.
8. دهناد، میثم (1393). تعهد درونی (عشق‌ورزی سازمانی)، کلید جادویی امنیت شغلی کارکنان. ماهنامة کار و جامعه، شمارة 168، صفحات 18-14.
9. شیربگی، ناصر، معروفی، فخرالدین و نوری، سمیه (1391). بررسی درک و نگرشکارکنان دانشگاه کردستان از پدیدة ناهنجاری سازمانی. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، رشتة علوم تربیتی- گرایش مدیریت آموزشی، دانشگاه کردستان.
10. شیری، نعمت­اله، میرک­زاده، علی­اصغر، ادریس­اله ویسی، محمد و کرمی دارابخانی، رؤیا (1391). نقش سرمایة اجتماعی در یادگیری سازمان کارکنان سازمان جهاد کشاورزی­ استان کردستان. مجله اقتصاد و توسعة کشاورزی، دورة 43، شمارة 3، صفحات 459-447.
 11. عطار، سعید (1394). سرمایة اجتماعی، محیط کسب‌وکار و نهادهای­دولتی: مبانی نظری، تجربیات عملی­ و توصیه­ها. مجلس و راهبرد، سال 23، شمارة 85، صفحات 166-143.
12. گل­پرور، محسن و نادی، محمدعلی (1389). بررسی بی­هنجاری ­سازمانی­ در رابطة میان نگرش­های اعضای هیئت علمی دانشگاه­ها و رفتار مدنی. دوفصل‌نامة علوم اجتماعی، سال 7، شمارة 1، صفحات 167-141.
13.گل­پرور، محسن، جوادیان، زهرا، سلیمیان، نجمه، اسماعیلیان اردستانى، زهره و احمدى، اکرم (1391). رابطة رهبرى ستمگرانه و رفتارهای غیراخلاقى: رویکرد نظام‌هاى آسیب‌شناختى هنجارى. بهبود مدیریت، سال 6، شمارة 2، پیاپى 16، صفحات 22-4.
14. فیاضی، مرجان و یوسفیان آرانی، وحید (1394). تأثیر تضعیف اجتماعی بر تعهد سازمانی و درگیری شغلی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، سال 22، شمارة 79، صفحات 72-47.
15. قلی­پور، آرین، بد، مهدیه، فاخری کوزه­کنان، حوریه و باغستانی برزکی، سمیرا (1388). رابطة قلدری ­سازمانی ادراک­شده با فشارروانی زنان. رفاه اجتماعی، سال 9، شمارة 34، صفحات 206-187.
16. مظلومی، نادر و سفیدچیان، سلمان (1394). بررسی نقش ظرفیت تغییر در شکل­گیری آنومی سازمانی ­با رویکرد کیفی. فصل‌نامة مطالعات ­رفتار سازمانی، سال 4، شمارة 2، صفحات 26-1.
17. مؤذن جمشیدی، میرهادی و حق­پرست کنارسری، نرجس (1394). سنجش میزان تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر خلاقیت کارکنان، مورد مطالعه: شرکت­های تولیدی لوازم خانگی الکتریکی و الکترونیکی در ایران. مدیریت سرمایة اجتماعی، دورة 2، شمارة 1، صفحات 74-43.
18. مهداد، علی و مهدیزادگان، ایران (1388). مقایسة رفتار شهروندی سازمانی و رفتارهای ضدتولید در میان کارکنان کارخانه‌جات خودروسازی ایران و مالزی. فصل‌نامة روان‌شناسی اجتماعی (یافته­های نو در روان‌­شناسی)، دورة 4، شمارة 12، صفحات 93-79.
19. مهداد، علی، ذاکرین، سمیه و مهدیزادگان، ایران (1392). اثر تعدیلی ویژگی­های شخصیتی بر رابطة بین عدالت سازمانی ادراک‌شده و میل به بروز خشونت در محیط کار. فصل‌نامة دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، سال 14، شمارة 2، پیاپی52، صفحات 78 -69.
 
20. Burns, D.D. (2000). The Feeling Good Handbook. 1st edition, United Statesof American: William Morrow & Company.
21. Cohen, D. & Prusak, L. (2001). In good company: How social capital makesorganizations work, 1th edition, United Statesof American: Harvard Business Review Press.
.
22. Cowie, H., Naylor, P., Rivers, I., Smith, P.K. & Pereira, B. (2002). Measuring workplace bullying. Aggression and Violent Behavior, 7(1), 33-51.
23. Quine, L. (1999). Workplace bullying in NHS community trust: staff questionnaire survey. British Medical Journal, 318(7178), 228-232.
24. Durkheim, E. (1960). The division of labor in society, translated by George Simpson. Fourth printing edition, New York: free press.
25. Fornell, C. & Larcker, D.F. (1981). Structural Equation Models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 382-388.
26. Giorgi, G. (2009). Workplace bullying risk assessment in 12 Italian organizations. International Journal of Workplace Health Management, 2(1), 34- 47.
27. Gonzalez, A.A. (2012). A qualitative examination of workplace bullying experiences among temporary-laborers. Master Thesis, Chicago, Thesis DePaul University.
28. Hoel, H., Glasø, L., Hetland, J., Cooper, C.L. & Einarsen, S. (2010). Leadership styles as predictors of self‐reported and observed workplace bullying. British Journal of Management, 21(2), 453-468.
29. Leana, C.R. & Van Buren, H.J. (1999). Organizational social capital and employment practices. Academy of management Review,24(3), 538-555.
 Questions
 30. Lutgen-Sandvik, P. & Tracy, S.J. (2012). Answering five key questions about workplace bullying: How communication scholarship provides thought leadership for transforming abuse at work. Management Communication Quarterly, 26(1), 3-47.
31. Morrison, R.L. & Macky, K. (2014). Employee social liability–more than just low social capital within the workplace. Auckland: University of Technology.
32. O' Connell, P., Pepler, D. & Craig, W. (1999). Peer involvement in bullying: Insights and challenges for intervention, Journal of Adolescence, 22(4), 437-452.
 33. Putnam, R. (1995). Bowling alone: America’s declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65–78.
 34. Salin, D. (2003). Ways of explaining workplace bullying: A review of enabling, motivating and precipitating structures and processes in the work environment. Journal of Human Relations, 56(10), 1213-1232.
 35. Switzer, T.G. (2013). Measuring normlessness in the workplace: a study oforganizational anomie in the academic setting. Doctoral dissertation,American­Antioch University.
36. Tsahuridu, E.E. (2011). An exploration of factors affecting work anomia. Journal of Business Ethics, 99(2), 297-305.
37. Vartia-Väänänen, M. (2003). Workplace bullying: A study on the work environment, well-being and health. Doctoral dissertation, Finland, University of Helsinki, Faculty of Arts, Department of Psychology.