ترسیم الگوی ارتقای سرمایۀ اجتماعی در سازمان‌های دولتی ایران: پژوهشی کیفی مبتنی بر نظریۀ داده‌بنیاد

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة مدیریت، دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکدة مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

امروزه یکی از موضوعات مهمی که سازمان‌های دولتی با آن مواجهند، سرمایة اجتماعی و ارتقای آن در سازمان‌هاست. بر همین اساس، هدف این پژوهش کیفی طراحی الگویی است که بتوان از طریق آن سرمایة اجتماعی سازمان‌های دولتی ایران را ارتقا بخشید. متناسب با هدف پژوهش، رویکرد پژوهش کیفی و روش تحلیل نظریة داده‌بنیاد به‌کار گرفته شد، جامعة آماری پژوهش مدیران و مجریان بخش دولتی ایران است که با 27 تن از مدیران دولتی استان تهران با منطق اشباع نظری و روش گلوله‌برفی مصاحبه شد. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه بود. بدین صورت که از طریق مصاحبه و تحلیل اسناد، و با مطالعة متون نظری تحقیق و نظریه‌های موجود در زمینة سرمایة اجتماعی؛  ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های آن جمع‌آوری شد، سپس، با به‌کارگیری روش تحلیل داده‌بنیاد الگوی ارتقای سرمایة اجتماعی شامل عوامل درون‌سازمانی نظیر عوامل فردی، عوامل ساختاری، عوامل مدیریتی، عوامل ایمنی و اعتماد، عوامل آموزشی، عوامل انسجام و همبستگی، و عوامل برون‌سازمانی نظیر عوامل نهادی و دولتی، عوامل اطلاعاتی، عوامل فناوری، عوامل فرهنگی و ایدئولوژیکی، عوامل اجتماعی و خانوادگی، عوامل مشارکتی شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. احمدی، یعقوب، محمدی بلبلان آباد، اسعد. (1392). سرمایه اجتماعى و اثربخشى کارکنان گمرک (مطالعه موردى: استان کردستان). فرآیند مدیریت و توسعه، 26(2)، 207-187.  
  2. الوانی، سید مهدی، شیروانی، علیرضا. (1385). سرمایه اجتماعی، مفاهیم، نظریه ها و کاربردها. اصفهان: نشرمانی.
  3. الوانی، سید مهدی، شیروانی، علیرضا. (1383). سرمایۀ اجتماعی، اصل محوری توسعه. ماهنامه تدبیر, 15(147).
  4. اعظمی، هادی، حسینی،سیدجواد، علمدار، اسماعیل. (1392). تحلیل نقش سرمایة اجتماعی در حکمرانی شهری.پنجمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
  5. بیکر، واین. (1382). مدیریت و سرمایه اجتماعی (ترجمه سید مهدی الوانی و محمد رضا ربیعی مندجین)، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
  6. پیران، پرویز، موسوی، میرطاهر، شیانی، فاطمه. (1385). کارپایه مفهومی و مفهوم سازی سرمایة اجتماعی (با تاکید بر شرایط ایران). فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 6(23)، 44-49.
  7. حسینی، میرزا حسن. (1389). تأثیر استراتژی هاى سازمان هاى غیردولتى در ایجاد و ارتقاء سرمایه اجتماعى. فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامى، 5(1)، 100-182.
  8. حمیدی زاده، علی، شهیدزاده، فریبا، موحدی فر، عرفان. (1393). بررسی تأثیر مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی بر نوآوری سازمانی (مورد مطالعه: اداره کل مخابرات شهرستان قم). مدیریت سرمایه اجتماعی، 1(2)، 223-203.
  9. حق شناس، اصغر، دلوی، محمدرضا، شفیعیه، مسعود. (1386). نقش سرمایة اجتماعی در توسعه. ماهنامه تدبیر، 188، 24-20.
  10. دموری، داریوش، منصوری، حسین، طاهری دمنه، محسن. (1388). بررسی ارتباط مدیریت دانش با سرمایة اجتماعی در دانشگاه اسلامی (از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد). مدیریت در دانشگاه اسلامی، 13(1)، 64-44.
  11. ربانی، رسول، کلانتری، صمد، قاسمی، وحید، عریضی، فروغ السادات، اسماعیلی، رضا. (1387). بررسی رابطه رفاه اجتماعی با سرمایه اجتماعی در فرایند توسعه (مطالعه موردی: شهرستانهای استان اصفهان). مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی)، 29(1)، 46-23.
  12. ساروخانی، باقر، هاشم نژاد، فاطمه. (1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی (مؤلفه‌های آن) و احساس امنیت اجتماعی در بین جوانان شهر ساری. فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان، 2(2)، 94-81 .
  13. شریف فر، امیر. (1389). رفتار شهروندی کارکنان و مشتریان و تاثیر آن بر ساخت سرمایه اجتماعی. ماهنامه تدبیر، 217، 61-55.
  14. صالحی امیری،  سید رضا، امیرانتخابی، شهرود. (1390). راهکارهای ارتقای سرمایة اجتماعی در کشور با توجه به سند چشم انداز بیست ساله نظام. فصلنامه راهبرد، 66، 84-61 .
  15. فقهی فرهمند، ناصر، زنجانی، سعید. (1392). ارتباط بین امنیت اجتماعی با مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی و رفاه اجتماعی (مورد مطالعه: خانواده‌های شهر تبریز). فصلنامه تخصصی دانش انتظامی آذربایجان شرقی، 2(8)، 151-127.
  16. فولادیان،  احمد. (1388). بررسی میزان سرمایة اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، 6(21)، 112-187.
  17. فیضی، کامران، رونقی، محمد حسن. (1390). ارزیابی سرمایه‌های فکری و اجتماعی شرکت‌های رتبه بندی شده توسط شورای عالی انفورماتیک ایران. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فن آوری اطلاعات ایران، 27(1)، 206-189.
  18. آکلمن، جیمز. (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی.(ترجمه منوچهر صبوری)، تهران: نشرنی.
  19. ملکان، احمد، ملکان، جواد. (1390). رابطۀ سرمایة اجتماعی و مدیریت شهری. ماهنامه کار و جامعه، 139، 73-68.
  20. مقیمی، سیدمحمد، امامی، فرزانه، کاظمی، معصومه. (1390). ارزیابی و اولویت بندی شاخصه‌های سرمایة اجتماعی و تأثیر آن برعملکرد سازمانی در نظام دانشگاهی، مدیریت فرهنگ سازمانی، 9(2)، 60-29.
  21. میرک زاده، علی اصغر، بهرامی، مجید. (1389). تقویت سرمایه اجتماعی، ضرورت ابقاء و توسعه سازمان ها. عصر مدیریت، 16 و 17(4)، 111-106.
  22. نیازی، محسن، کارکنان نصرآبادی، محمد. (1388). توانمندسازی براساس راهبرد سرمایه اجتماعی. ماهنامه تدبیر، 203، 26-21.
  23. نیک پور، امین، چمنی فرد، راحله، صیادی، سعید. (1394). نقش میانجی رضایت شغلی کارکنان در رابطه بین سرمایه‌های فکری و بهره وری نیروی انسانی (مورد مطالعه: بانک تجارت منطقه شمال غرب شهر تهران). مدیریت بهره وری، 9(34)، 44-27.

 

  1. Adler, P. S., & Kwon, S. W. (2000). Social capital: the good, the bad, and the ugly. Knowledge and Social Capital, 89.
  2. Aldrich, D. P., & Mayer, M. A. (2015). Social capital and community resilience. American Behavioral Scientist, 59(2), 254-269.
  3. Baende Bofota, Y. (2017). Social capital, human capital and economic development: theoretical model and empirical analyses. UCL Press.
  4. Bourdieu, P. (1985). The social space and the genesis of groups. Information (International Social Science Council), 24(2), 195-220.
  5. Brehm, J., & Rahn, W. (1997). Individual-level evidence for the causes and consequences of social capital. American Journal of Political Science, 999-1023.
  6. Candland, C. D. (2000). Faith as social capital: Religion and community development in Southern Asia. Policy Sciences, 33(3), 355-374.
  7. Cohen, D., Prusak, L., & Prusak, L. (2001). In good company: How social capital makes organizations work. Vol. 15, MA: Harvard Business School Press Boston.
  8. Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. NJ: Prentice Hall Upper Saddle River.
  9. De Tocqueville, A., & Mayer, J. P. (1969). Democracy in America. NY:Anchor Books.: Garden City.
  10. Glaeser, E. L. (2001). The formation of social capital. Canadian Journal of Policy Research, 2(1), 34-40.
  11. Glaser, B. G. (1978). Theoretical sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory: Sociology Pr.
  12. Glaser, B., & Strauss, A. (1967). Discovering grounded theory. Chicago: IL.
  13. Gumus, M. (2007). The effect of communication on knowledge sharing in organizations. Journal of Knowledge Management Practice, 8(2), 15-26.
    1. Hong, L., Allen Tisdell, C., & Fei, W. (2017). Social capital, poverty and its alleviation in a Chinese border region: A case study in the Kirghiz Prefecture. Journal of Urban and Regional Analysis. doi:10.13140/RG.2.2.15533.79841
    2. Leana, C. R., & Van Buren, H. J. (1999). Organizational social capital and employment practices. Academy of Management Review, 24(3), 538-555.
    3. Lin, N. (2001). Social capital. A theory of social structure and action. Cambridge: Cambridge University Press.
    4. Lin, N., & Erickson, B. H. (2010). Social capital: an international research program. Oxford: Oxford University Press.
      1. Maselko, J., Hughes, C., & Cheney, R. (2011). Religious social capital: Its measurement and utility in the study of the social determinants of health. Soc Sci Med, 73(5), 759-767.
      2. Moor, S., & Kawachi, I. (2017). Twenty years of social capital and health research: A glossary. BMJ Journals. http://dx.doi.org/10.1136/jech-2016 208313
      3. Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266
      4. Nishide, Y. (2006). Social capital and civil society in Japan. (Doctoral Dissertation).
      5. Offe, C., & Fuchs, S. (2002). A decline of social capital? The German case. In Putnam, Robert D. 2002. Democracy in flux: The evolution of social capital in contemporary society, New York: Oxford University Press.
      6. Kawachi, I., Subramanian, S. V., & Kim, D. . (2008). Social capital and health. Springer.
      7. Kagle, M., & Galosy, J. (2017). Teacher social capital and educational improvement. Knowles Teacher Initiative. Avaiable at https://knowlesteachers.org/blog/teacher-social-capital-educational-improvement
        1. Kassa, A. (2012). Religion and social capital: evidence from European countries. International Review of Sociology, 23(3), 578-596.
        2. Putnam, R. D. (1995). Bowling alone: America's declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65-78.
          1. Smidt, C. E. (2003). Religion as social capital: Producing the common good. Baylor University Press.
        3. Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research techniques. Sage Publications.
          1. Williams, N., Huggins, R., & Thompson, P. (2017). Social capital and entrepreneurship: Does the relationship hold in deprived Urban Neighbourhoods?. Growth and Change, 48(4), 719-743.
مجله علمی
دوره 5، شماره 2
تیر 1397
صفحه 315-336

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار