بررسی رابطۀ بین توسعۀ سرمایۀ انسانی و مدیریت بحران (مورد مطالعه: سازمان امور مالیاتی کشور)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشکدة مدیریت، پژوهشگاه شاخص‌پژوه، اصفهان، ایران

2 استادیار مؤسسة مطالعات بین‌المللی انرژی، وزات نفت، تهران، ایران

3 استادیار دانشکدة مهندسی صنایع ـ فناوری صنعتی مالک‌اشتر، اصفهان، ایران

چکیده

سازمان‌ها در رسیدن به اهداف با چالش‌های متفاوت مواجه می‌شوند و در پی آن ممکن است دچار بحران شوند. مدیریت سازمان برای غلبه بر بحران نیازمند ابزار خاص آن سازمان است. لیکن، در همة سازمان‌ها سرمایة انسانی عاملی مشترک است که سازمان را در مواجهه با بحران مدیریت یاری می‌کند. هدف این تحقیق بررسی رابطة بین مدیریت بحران و توسعة سرمایة انسانی است. روش پژوهش از نوع همبستگی است. حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران، 379 نفر از کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور برآورد شد. برای نمونه‌برداری از روش تصادفی ساده استفاده شد. ابزار پژوهش دو پرسش‌نامة محقق‌ساختة توسعة سرمایة انسانی و مدیریت بحران بود. نتایج بررسی ضریبِ همبستگیِ پیرسون رابطة معنادار و مثبت به میزان 668/0 بین مدیریت بحران و توسعة سرمایة انسانی را نشان داد. همچنین، میان مؤلفه‌های توسعة سرمایة انسانی و مدیریت بحران رابطة مثبت و معنادار وجود دارد. آزمون فرضیات با روش PLS نشان داد توسعة سرمایة انسانی بر مدیریت بحران تأثیر دارد و توسعة سرمایة انسانی 6/67 درصد از تغییرات مدیریت بحران را تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها


  1. احمدی، سید علی‌اکبر و رضا رسولی، علی رجب‌زاده قطری، پریسا پویای قلی‌زاده (1391). «ارائة مدل مدیریت بحران با تمرکز بر نظام مدیریت منابع انسانی برای بیمارستان‌های شهر تهران»، مدیریت دولتی، 10(4): صص 1 ـ 24.
  2. آقاحسینی اشکاوندی، مصطفی و حسین رضایی دولت‌آبادی، سید اکبر نیلی‌پور طباطبایی (1395). «تأثیر چابکی منابع انسانی بر مدیریت بحران»، مدیریت بحران، (10): صص 41 ـ 49.
  3. اولریش، دیووبرونکبنک و دنیوسندهولتر وینوجانسون، جان کورتویونگر (1388). شایستگی‌های منابع انسانی، شناخت عمیق تعامل افراد وکسب‌وکار، سرآمد.
  4. ایمانی، الهام و سعید حسینی تشنیزی، ماهرخ تفریحی، علی علوی، عطیه جعفری، شیوا بدری، لیلا بنیانی (1390). «آگاهی پرستاران از مدیریت بحران و عوامل مرتبط با آن»، سلامت و مراقبت، 13(4): صص 1 ـ 18.
  5. بدری‌پور، حسین و حسین بارانی، سید محمود عقیلی، احمد عابدی سروستانی (1396). «بررسی نقش سرمایة انسانی خانوارهای روستایی بر وابستگی به مرتع در حوزة آبخیز حبله‌رود»، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 24(2)، صص 325 ـ 337.
  6. برنامه عملیاتی سازمان امور مالیاتی کشور (1395).
  7. جوانمرد، حبیب‌الله و فاطمه محمدیان (1388). «شاخص‌های مؤثر در سنجش سرمایة انسانی»، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 2(1): صص 67 ـ 86.
  8. حسن‌علی‌زاده، صابر و مهدی سعادت (2011). «آشنایی با مفاهیم سرمایة انسانی»، پایگاه مقالات علمی مدیریت.
  9. رضایی دولت‌آبادی، حسین و جواد خزایی‌پور، جعفر کیالاشکی، مجتبی امانی، رضا وریج کاظمی (1392). «طراحی مدل تأثیرگذاری فرهنگ سازمانی بر تسهیم دانش و ایجاد چابکی در مهار شرایط بحرانی با رویکرد پدافند غیرعامل»، مدیریت بحران، (3): صص 59 ـ 67.

10. رضاییان، علی (1392). مبانی سازمان و مدیریت، تهران، سمت.

11. روشن‌دل اربطانی، طاهره و علی‌اصغر پورعزت، آرین قلی‌پور (1388). «تدوین الگوی جامع فراگرد مدیریت بحران با رویکرد نظم و امنیت»، دانش انتظامی، 10(2): صص 63 ـ 81.

12. زارعی‌متین، حسن (1390). مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته، آگاه.

13. سلطانی، ایرج (1392). پرورش سرمایه‌های انسانی، چ 2، ارکان دانش.

14. معاونت پژوهش، برنامه ریزی و امور بین الملل سازمان امور مالیاتی کشور(1393). سند راهبردی نظام مالیاتی.

15. عسکری ماسوله، سعید و مهدی افشار،  مینا محمدی (1395). «تأثیر نظام مدیریت منابع انسانی بر کیفیت عملیات بحران»، مدیریت بحران، (9): صص 39 ـ 47.

16. میتراف، ئی‌ین و گاس انگناس (1381). مدیریت بحران پیش از روی دادن، مترجم: محمود توتونچیان، مؤسسة عالی آموزش‌وپژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.

17. نوری، محمد و هوشنگ خزایی (1396). «نقش ارتباطات در مدیریت بحران‌هاى شهرى با رویکرد انتظامى»، پژوهش‌هاى مدیریت انتظامى، 12(4): صص 683 ـ 704.

18. Ahmad, S., & Schroeder, R. G. (2003). The impact of human resource management practices on operational performance: recognizing country and industry differences. Journal of operations Management, 21(1), 19-43.

19. Alexe, C.-M., & Alexe, C.-G. (2017). Human Capital Practices Drive Innovation in Romania. Procedia Engineering, 181, 943-950.

20. Batarlienė, N., Čižiūnienė, K., Vaičiūtė, K., Šapalaitė, I., & Jarašūnienė, A. (2017). The impact of human resource management on the competitiveness of transport companies. Procedia Engineering, 187, 110-116.

21. Bogdanowicz, M. S., & Bailey, E. K. (2002). The value of knowledge and the values of the new knowledge worker: generation X in the new economy. Journal of European industrial training, 26(2/3/4), 125-129.

22. Cahyaningsih, E., Sensuse, D. I., Arymurthy, A. M., & Wibowo, W. C. (2017). NUSANTARA: A New Model of Knowledge Management in Government Human Capital Management. Procedia Computer Science, 124, 61-68.

23. Cañibano, L., Sánchez, M. P., García-Ayuso, M., & Chaminade, C. (2002). Guidelines for managing and reporting on intangibles: Intellectual Capital Report. MERITUM. Madrid: Vodafone Foundation.

24. Chang, X., & Shi, Y. (2016). The Econometric Study on Effects of Chinese Economic Growth of Human Capital. Procedia Computer Science, 91, 1096-1105.

25. Čiutienė, R., & Railaitė, R. (2015). A development of human capital in the context of an aging population. Procedia-social and behavioral sciences, 213, 753-757.

26. Coombs, W. T. (2007). Crisis management and communications. Institute for public relations, 30.

27. Dimov, D. P., & Shepherd, D. A. (2005). Human capital theory and venture capital firms: exploring “home runs” and “strike outs”. Journal of Business Venturing, 20(1), 1-21.

28. Estrin, S., Mickiewicz, T., & Stephan, U. (2016). Human capital in social and commercial entrepreneurship. Journal of Business Venturing, 31(4), 449-467.

29. Fink, S. (1986). Crisis management: Planning for the inevitable: American Management Association.

30. Fischbacher-Smith, D., & Fischbacher-Smith, M. (2013). Tales of the unexpected: Issues around the development of a crisis management module for the MBA program. Journal of Management Education, 37(1), 51-78.

31. FOUDA, R. A. N., ROMEO, N. D., & AGRIUS, O. M. H. (2013). Management Chaingein Crisis Quickly: What Initiative Can Keep Crisis Awayina Company? International Journal of Trends in Economics Management & Technology (IJTEMT), 2(5).

32. Fodor, P., & Poór, J. (2009). The Impact of the Economic and Financial Crisis on HRM and Knowledge-Management in Hungary and Slovakia. Acta Polytechnica Hungarica, 6(3).

33. Germain, M.-L. (2010). The role of HRD in crisis situations: Lessons learned from hurricane Katrina. Advances in Developing Human Resources, 12(5), 536-551.

34. Giziene, V., & Simanaviciene, Z. (2015). The impact of human capital on labour market: Lithuanian case. Procedia-social and behavioral sciences, 191, 2437-2442.

35. Harpan, I., & Draghici, A. (2014). Debate on the multilevel model of the human capital measurement. Procedia-social and behavioral sciences, 124, 170-177.

36. Hernantes, J., Rich, E., Laugé, A., Labaka, L., & Sarriegi, J. M. (2013). Learning before the storm: Modeling multiple stakeholder activities in support of crisis management, a practical case. Technological Forecasting and Social Change, 80(9), 1742-1755.

37. Holtskog, H., & Ringen, G. (2013). Opportunities in the wake of crisis. Procedia CIRP, 7, 73-78.

38. Hutchins, H. M., & Wang, J. (2008). Organizational crisis management and human resource development: A review of the literature and implications to HRD research and practice. Advances in Developing Human Resources, 10(3), 310-330.

39. Iwamoto, H., & Takahashi, M. (2015). A Quantitative Approach to Human Capital Management. Procedia-social and behavioral sciences, 172, 112-119.

40. Karpova, G. (2017). Models for estimating human capital losses due to traffic-related deaths. Transportation research procedia, 20, 267-271.

41. Karthik, N. and Basak, D. (2006), “Human Capital in Service Organizations:” Identifying Value Drivers, pp. 381- 393

42. Koroglu, B. A., & Eceral, T. O. (2015). Human capital and innovation capacity of firms in defense and aviation industry in Ankara. Procedia-social and behavioral sciences, 195, 1583-1592.

43. Kucharčíková, A. (2013). Managerial approaches to understanding the human capital. Human Resources Management & Ergonomics, 7(1).

44. Lalonde, C., & Roux-Dufort, C. (2013). Challenges in teaching crisis management: Connecting theories, skills, and reflexivity. Journal of Management Education, 37(1), 21-50.

45. Lantu, D. C. (2015). Servant Leadership and Human Capital Management: Case Study in Citibank Indonesia. Procedia-social and behavioral sciences, 169, 303-311.

46. Liepė, Ž., & Sakalas, A. (2014). Evaluation of human capital role in the value creation process. Procedia-social and behavioral sciences, 156, 78-82.

47. Liu, Y., & Guo, Y. (2012). Organizational Crisis Management and Public Policy Problem. Paper presented at the Business Computing and Global Informatization (BCGIN), 2012 Second International Conference on.

48. Lockwood, N. R., & SPHR, G. (2005). Crisis management in today’s business environment. SHRM Research Quarterly, 4, 1-9.

49. Loizou, M., Hartley, T., Slater, S., Newman, R., & Pannese, L. (2012). Emotions for intelligent agents in crisis management simulations: A survey. Paper presented at the Computer Games (CGAMES), 2012 17th International Conference on.

50. Menzies, M. (2003). Human capital development in research, science and technology. In: Citeseer.

51. Meszek, W. (2015). Measurement of human capital in the specificity of a construction enterprise. Procedia Engineering, 122, 213-219.

52. Milis, K., & Van de Walle, B. (2007). IT for corporate crisis management: Findings from a survey in 6 different industries on management attention, intention and actual use. Paper presented at the System Sciences, 2007. HICSS 2007. 40th Annual Hawaii International Conference on.

53. Monica, G. C., & Raluca, D. C. (2008). Human Resources Development–a key element in crsisis management. Annals of the University of Oradea. Economic Science Series, 17(4), 257-261.

54. Muda, S., & Rahman, M. R. C. A. (2016). Human capital in SMEs life cycle perspective. Procedia Economics and Finance, 35, 683-689.

55. Namasivayam, K., & Denizci, B. (2006). Human capital in service organizations: identifying value drivers. Journal of Intellectual Capital, 7(3), 381-393.

56. NyBlom, S. E. (2003). Understanding crisis management. Paper presented at the ASSE Professional Development Conference and Exposition.

57. Özer, G., & Çam, İ. (2016). The Role of Human Capital in Firm Valuation: An Application on BIST. Procedia-social and behavioral sciences, 235, 168-177.

58. Pasban, M., & Nojedeh, S. H. (2016). A Review of the Role of Human Capital in the Organization. Procedia-social and behavioral sciences, 230, 249-253.

59. Pauchant, T. C., & Mitroff, I. I. (1990). Crisis management: Managing paradox in a chaotic world. Technological Forecasting and Social Change, 38(2), 117-134.

60. Pearson, C. M., & Clair, J. A. (1998). Reframing crisis management. Academy of management review, 23(1), 59-76.

61. Preble, J. F. (1997). Integrating the crisis management perspective into the strategic management process. Journal of Management Studies, 34(5), 769-791.

62. Prewitt, J. E., Weil, R., & McClure, A. Q. (2011). Crisis Leadership-An Organizational Opportunity. Australian Journal of Business and Management Research, 1(6), 60.

63. Rousseaux, F., & Lhoste, K. (2008). Process analysis, modeling and simulation for crisis management. Paper presented at the Advanced Information Systems for Enterprises, 2008. IWAISE'08. International Workshop on.

64. Ruíz, M. D. A., Gutiérrez, J. O., Martínez-Caro, E., & Cegarra-Navarro, J. G. (2017). Linking an unlearning context with firm performance through human capital. European Research on Management and Business Economics, 23(1), 16-22.

65. Sensuse, D. I., Cahyaningsih, E., & Wibowo, W. C. (2015). Identifying Knowledge Management Process of Indonesian Government Human Capital Management using Analytical Hierarchy Process and Pearson Correlation Analysis. Procedia Computer Science, 72, 233-243.

66. Shrivastava, P., Mitroff, I., & Alpaslan, C. M. (2013). Imagining an education in crisis management. Journal of Management Education, 37(1), 6-20.

67. Spillan, J. E., & Crandall, W. (2002). Crisis planning in the nonprofit sector: should we plan for something bad if it may not occur? Southern business review, 27(2), 18.

68. Vardarlıer, P. (2016). Strategic approach to human resources management during crisis. Procedia-social and behavioral sciences, 235, 463-472.

69. Yang, L., & Cui, T. (2008). Studying on the Crisis Management Based on the Control Theory. Paper presented at the Wireless Communications, Networking and Mobile Computing, 2008. WiCOM'08. 4th International Conference on.