فلسفه‌درمانی تحجرزدگی؛ روشی بنیادین در نگاه‌داشت سرمایه اجتماعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکدة علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی‏(ره)، قزوین، ایران

چکیده

محور بنیادین سرمایة اجتماعی شبکه‏های ارتباطی و آگاه‏مندی از مناسبات اجتماعی است. بر این اساس، شیوة مواجهه و انگاره‏های افراد در چگونگی روابط و کیفیت آگاهی بر کاهش یا فزونش سرمایة اجتماعی تأثیر خواهد گذاشت. آسیب‏شناسی معرفتی‌ـ رفتاری این ساحت نشان می‏دهد رویکرد تحجرزدگی در تخریب شبکه‏های ارتباطی نقش عمده‏ای دارد. هدف از این پژوهش نشان دادن وجوه تحجرزدگی و اثربخشی آن در کاستن از میزان سرمایة اجتماعی و ارائة راهکاری بنیادین در فروکاست این معضل بود. در این پژوهش، با روش توصیفی‌ـ اکتشافی، جزمیت در دو حوزة معرفتی و رفتاری تحلیل و کیفیت تأثیر آن بر سرمایة اجتماعی بررسی شد. روش تحلیلی، با تأکید بر تحلیل مضمون، از روش‏های کارآمد در حوزة مطالعات نظری‌ـ فلسفی به شمار می‏رود. عمدة بهره‏وری روش تحلیلی، در مطالعات نظری، استنتاج مفاهیم و ایده‏پردازی در طراحی نظریه‏هاست. در این جستار، راهکار بنیادین مواجهه با این آفت اندیشگی فلسفه‏درمانی معرفی شده است. فلسفه‏درمانی یا مشاورة فلسفی، با ایجاد فضای دیالکتیکی فهم، بنیانی می‏نهد که در آن آگاهی اجتماعی توسعه می‏یابد و روابط اجتماعی ارتقا پیدا می‏کند. بر این اساس، فلسفه‏درمانی با درمان ریشه‏های آسیب‏زای سرمایة اجتماعی در دو حوزة شناخت و رفتار و نیز توسعة خردورزی زمینة مطالعات جدیدی را در جهت تعمیق و تقویت هم‏گرایانة مؤلفه‏های سرمایة اجتماعی مطرح می‏سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


برگر، پیتر؛ توماس لوکمان (1387). ساخت اجتماعی واقعیت (رساله‏ای در جامعه‏شناسی شناخت)، مترجم: فریبرز مجیدی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت‏های مدنی، مترجم: محمدتقی دل‏افروز، تهران، وزارت کشور.
تاج‏بخش، کیان (1384). سرمایة اجتماعی: اعتماد، دموکراسی، و توسعه، مترجم: حسن پویان و افشین خاکباز، تهران، شیرازة کتاب.
جوکار، حامد (1400). «روش حکومتی پیامبر در مدیریت سرمایة اجتماعی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 8(1)، صص 123 ـ 149.
خنیفر، حسین و همکاران (1394). «چیستی نسبت دین و سرمایة اجتماعی با نگرة فلسفی»، فلسفة دین، 12(1)، صص 175 ـ 196.
خیرگو، منصور؛ حمیدرضا سهیلی (1397). «ترسیم الگوی ارتقای سرمایة اجتماعی در سازمان‏های دولتی ایران»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 5(2)، صص 315 ـ 336.
راب، پیتر بی (1398). مشاورة فلسفی، مترجم: علی علوی‏نیا، تهران، فراروان.
زارعی‏متین، حسن و همکاران (1395). مدیریت سرمایة اجتماعی، تهران، مؤسسة کتاب مهربان نشر.
شارع‏پور، محمود (1385). سرمایة اجتماعی: مفهوم‏سازی، سنجش، و دلالت‏های سیاست‏گذاری، ساری، سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی مازندران.
علاقه‏بند، مهدی (1384). «درآمدی بر سرمایة اجتماعی»، مجلة اینترنتی علوم اجتماعی فصل نو، 50، صص 2 ـ 17.
فیضی، کامران؛ محمدحسین روانقی (1390). «ارزیابی سرمایة فکری و اجتماعی شرکت‏های رتبه‏بندی‌شده توسط شورای عالی انفورماتیم»، فصلنامة پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 27(1)، صص 189 ـ 206.
فیلد، جان (1388). سرمایة اجتماعی، مترجم: غلام‌رضا غفاری و حسین رمضانی، تهران، کویر.
قریشی، فردین (1396). «تحریر و تبیین دگردیسی‏های معرفت اجتماعی»، مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 14(2)، صص 171 ـ 198.
کانت (1390). تمهیدات، مترجم: غلام‏علی حدادعادل، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
نقیب‌زاده، عبدالحسین (1394). فلسفة کانت، بیداری از خواب دگماتیسم، چ 8، تهران، آگاه.
References
Alagheband, M. (1384). "An Introduction to Social Capital, New Fasle (Journal of Social Sciences), 50, pp. 2-17. (in Persian)
Berger, P. & Luckman, T. (1387). The Social Construction of Reality (a treatise on the sociology of cognition), Translated by Fariborz Majidi, Tehran, Scientific and Cultural Publishing Company. (in Persian)
Bourdieu, P. (1985). The Forms of Capital, in Handbook of Theory and Research in the Sociology of Education, Ed. John G. Richardson, New York, Greenwood.
Coleman, James S. (1990). Foundation of Social Theory, Cambridge, The Belknap Press of Harvard university press.
Faizi, K. & Ravanqi, M.H. (1390). "Evaluation of Intellectual and Social Capital of Companies Ranked by the Supreme Informatics Council", Quarterly Journal of Iran Institute of Information Science and Technology, 27(1), pp. 206-189. (in Persian)
Field, J. (1388). Social Capital, Translated by Gholamreza Ghaffari and Hossein Ramezani, Tehran, Kavir. (in Persian)
Hadot, P. (1995). Philosophy As a Way of Life, Cambridge, Blackwell.
Jokar, H. (1400). "The governmental method of the Prophet in managing social capital", Social capital management, 8(1), pp. 123-149. (in Persian)
Kant (1390). Prolegomena to any Future Metaphysics That Will Be Able to Come Forward As Science, Translated by Gholam Ali Haddad Adel, Tehran, University Publishing Center. (in Persian)
Khairgoo, M. & Soheili, H. (1397). "Drawing the pattern of social capital promotion in Iranian Public Organizations: Qualitative Research based on Grounded Theory", Social Capital Management, 5(2), pp. 315-336. (in Persian)
Khanifar, H. (1394). "What is the relationship between religion and social capital with a philosophical perspective", Philosophy of Religion, 12(1), pp. 175-196. (in Persian)
Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). "Social capital, intellectual capital and the Organizational advantage", Academy of Management Review, pp. 242-266.
Naqibzadeh, A. (1394). Kant's Philosophy, Awakening from the Dream of Dogmatism, Eighth Edition, Tehran, Agah Publications. (in Persian)
Nussbaum, M. (1994). The Therapy of Desire, Princeton: Princeton University Press.
Putnam, R. (1380). Making democracy work: civic traditions in modern Italy, Translated by Mohammad Taghi DelAfrooz, Tehran, Ministry of Interior. (in Persian)
Qureshi, F. (1396). "Describing and Explaining the transformations of social knowledge", Journal of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, 14(2), pp. 171-198. (in Persian)
Rob, Peter B. (1398). Philosophical counseling, Translated by Ali Alavinia, Tehran, Fararavan Publications. (in Persian)
SharePour, M. (1385). Social Capital: Conceptualization, Measurement and Implications of Policy Making, Sari, Mazandaran Management and Planning Organization. (in Persian)
Shusterman, R. (1997). Practicing Philosophy, Pragmatism & the Philosophical life, New York, Routledge.
Tajbakhsh, K. (1384). Social Capital: Trust, Democracy and Development, Translated by Hassan Pouyan and Afshin Khakbaz, Tehran, Shirazeh Ketab Publications. (in Persian)
Waller, S. (2002). "How Dose Philosophical counseling Work? Judgment & interpretation", International Journal of philosophical Practice, 2, pp. 1–13.
Zarei Matin, H. (2015). Social Capital Management, Tehran, Mehraban Publishing Institute. (in Persian)