طراحی مدل سرمایۀ اجتماعی در سازمان‌های دولتی (همسو با سند چشم‌انداز و سیاست‌های اقتصاد‏‏‏‏‏‏‏‏ مقاومتی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی با گرایش منابع انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ایران

چکیده

هدف کلی این پژوهش طراحی مدل‏سرمایة اجتماعی هم‌سو با سندچشم‏انداز و سیاست‏های‏ کلی اقتصاد مقاومتی برای بهره‏مندی سازمان‌های دولتی‏ایران، با مطالعة موردی وزارت راه‏و‏‏‏‏‏‏‏‏شهرسازی، بود. در این تحقیق با استفاده از روش‏های آمیخته (کیفی ‌ـ کمّی) سعی شد ابعاد مختلف مدل یادشده شناسایی شود. جامعة آماری در بخش کیفی شامل مشاوران و مدیران‏ارشد وزارت راه‌و‏‏‏‏‏‏‏شهرسازی آشنا به پیشینة موضوع بودند که 14 نفر از آن‌ها با رویکرد گلوله برفی و رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. در فاز کیفی پژوهش، برای گردآوری داده‌ها، از بررسی کتابخانه‌ای و مصاحبة‌ نیمه‌ساختاریافته و برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل‏تم استفاده شد. در بخش کمّی، جامعة آماری 360 تن از کارمندان رسمی وزارت راه­و‏‏‏‏‏‏‏شهرسازی بودند که نمونه به روش تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران 186 نفر محاسبه و پرسشنامة مستخرج از بخش کیفی بین آن‌ها توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها از معادلات ساختاری و نرم‏افزار PLS استفاده شد که طی آن مدل کلی در دو حالت مقادیر استاندارد بتا و ضرایب معناداری آورده شد و سپس شاخص‏های روایی همگرا، پایایی ترکیبی، آلفای کرونباخ، و برازش مدل موردبررسی و تأیید قرار گرفت. درنهایت 8 بعد، 20مؤلفه و 69شاخص برای مدل پیشنهادی استخراج شد. علاوه بر سه بعد رابطه‌ای و ساختاری و شناختی، که در اغلب الگوهای سرمایة اجتماعی وجود دارند، ابعاد سیاسی، دینی، نهادی و فرهنگی نیز در بعضی از پژوهش‌ها بررسی شد. اما راهبردهای اقتصادی تاکنون در هیچ‌یک از مدل‌های ارائه‌شده بررسی نشده بود و نوآوری پژوهش به‌حساب می‌آید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، سید علی‌اکبر؛ حوریه فیض‎آبادی (1390). «بررسی ارتقای سرمایة اجتماعی بر بهبود عملکرد سازمان (نمونة موردی: سازمان‎های ستادی شهرداری تهران)»، مدیریت دولتی، 3(6)، ص 35 ـ 88.
آزاد, محرم, رحمانی فیروزجاه, علی, عباسی­اسفجیر, علی اصغر. (1398). «بررسی ارتباط سرمایه ی اجتماعی با توسعه ی پایدار شهری (مطالعه ی موردی: استان مازندران) »، مطالعات جامعه شناختی شهری، 9(30)، ص 89 ـ 124.
افراسیابی، عبدالرسول (1397). «بررسی عوامل مؤثر بر تقویت سرمایة اجتماعی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی»، مدیریت فردا، 15(54)، ص 35 ـ 56.
افروزنیا، علی؛ عبدالله توکلی (1395). «بررسی تطبیقی بهره‌وری نیروی کار در ایران»، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8(26)، ص 105 ـ 125.
آیباغی اصفهانی، سعید؛ مهدی سبک‌رو؛ مهین برزگرلو؛ محمدمهدی اعظمی (1396). «تأثیر سرمایة اجتماعی بر سلامت سازمانی در سازمان‌های دولتی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 4(2)، ص 199 ـ 220.
ایران‌نژاد پاریزی، مهدی؛ علی حسین‌زاده (1390). «ارائة الگوی سرمایه اجتماعی سازمانی اثربخش (مورد مطالعه: سازمان‌های دولتی استان خراسان رضوی)»، خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 2(2)، ص 1 ـ 34.
پارسونز، تالکوت (1392). ساخت‌هاى منطقى جامعه‌شناسى دینى ماکس وبر در عقلانیت و آزادى، مترجمان: یداللّه موقن و احمد تدیّن، تهران، هرمس.
تیموری، جواد؛ داریوش بوستانی؛ محمدحسن کریمی‌آرا (1395). «بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و امنیت اجتماعی»، دانش انتظامی استان لرستان، 4(14)، ص 157 ـ 180.
چراغی، محمدجعفر؛ جمشید عدالتیان شهریاری؛ محمدرضا کاباران‌زادة قدیم (1400). «بررسی عوامل مؤثر و پیامدهای تبیین نقش سرمایة اجتماعی در موفقیت کارآفرینی بین‌المللی»، مدیریت کسب‌وکار، 13(52)، ص 220 ـ 245.
حشمتی‌فر، لیلا؛ محمدجواد لیاقت‌دار؛ احمد عابدی (1400). «فراتحلیل همبسته‌های روان‌شناختی کارآفرینی در ایران»، مشاورة شغلی و سازمانی، 13(46)، ص 55 ـ 70.
حمیدی‌زاده، محمدرضا (1393). برنامه‌ریزی استراتژیک و بلندمدت، تهران، سمت.
دادخواه، هادی؛ غلام‌رضا زمانیان (1397). «نقش حکمرانی خوب و اقتصاد مقاومتی در توسعة شهری»، راهبرد، 27(87)، ص 141 ـ 162.
رنانی، محسن؛ حسن دلیری (1388). «آیا سرمایة اجتماعی واقعاً سرمایه است؟»، راهبرد یاس، 2(19)، ص 45 ـ 63.
رهامی، روح‌الله (1396). «امنیت انسانی و سرمایة اجتماعی (شاخص‌های پیونددهنده)»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 4(2)، ص 221 ـ 243.
سنگری، نگین؛ مریم حیدری‌پور؛ نسیم نوح‌زادة ملک‌شاه (1399). «کارکرد شبکة اجتماعی درون‌سازمانی و تأثیر آن بر سرمایة اجتماعی»، مدیریت منابع انسانی پایدار، 2(3)، ص 193 ـ 202.
صالحی‏ امیری، سید رضا؛ شهرود امیرانتخابی (1392). «راهکارهای ارتقای سرمایة اجتماعی در کشور با توجه به سند چشم‌انداز بیست‌سالة نظام»، راهبرد، 22(66)، ص 61 ـ 84.
صدیق‌بنای، هلن (1387). آشنایی با شبکه‌های اجتماعی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای روزنامة همشهری.
فاضلی، عبدالرضا (1390). «درآمدی بر نقش برنامه‌ریزی استراتژیک در تحقق چشم‌انداز ملی (مطالعة موردی: چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران)»، مجلس و راهبرد، 18(67)، ص 253 ـ 287.
فغفوری‌آذر، امین؛ فاطمه باکویی؛ محمدحسین مهدوی عادلی؛ رضا رادفر؛ محمدعلی افشارکاظمی (1398). «طراحی مدلی پویا برای تحلیل سرمایۀ اجتماعی با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم‌ها»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 6(4)، ص 445 ـ 473.
فقیهی، ابوالحسن؛ طاهره فیضی (1385). «سرمایة اجتماعی: رویکردی نو در سازمان»، دانش مدیریت، 19(72)، ص 23 ـ 46.
فلاح‌فرامرزی، محسن؛ بهناز مهاجران؛ روح‌الله باقری‏مجد (1394). «بررسی روابط بین سرمایة اجتماعی، مشارکت سازمانی، و سرمایة ‌انسانی در نظام آموزش عالی»، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 7(21)، ص 207 ـ 226.
فوکویاما، فرانسیس (1384). سرمایة اجتماعى: اعتماد، دموکراسی، و توسعه‌، مترجمان: افشین خاکباز و حسن پویان، پژوهش شیرازه.
مؤذن‌جمشیدی، میرهادی؛ روشنک روحی (1400). «سرمایة اجتماعی و جهش تولید در کسب‌وکارهای دانش‌بنیان: یک مطالعه با رویکرد آمیخته»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 8(2)، ص 285 ـ 321.
نیاکویى، سید امیر؛ محسن عسگریان (1394). «سند چشم‌انداز بیست‌ساله، رقباى منطقه‌ای، و ضرورت منطقه‌گرایی در سیاست خارجی ایران (تحلیل وضعیت پیشرو و چشم‌انداز مطلوب)»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 1(17)، ص 69 ـ 103.
References
Afrasiabi, A-R. (2018). “Investigating the effective factors on strengthening social capital in order to achieve a resistance economy”, Journal of Tomorrow Management, 15(54), pp. 35-56. )in Persian)
Afroznia, A. & Tavakoli, A. (2016). “Comparative study of labor productivity in Iran”, Journal of Human Resource Management Research, 8(26), pp. 105-125. (in Persian)
Ahmadi, A.A. & Faizabadi, H. (2011). “Investigating the promotion of social capital on improving organizational performance”, Public Administration, 9(2), pp. 12-99. (in Persian)
Andrews, R. & Brewer, G. A. (2015). “Social capital and public service performance: does managerial strategy matter?”, Public Performance & ManagementReview, 38(2), pp. 187-213.
Aybaghi Isfahani, S., Style-Ro, M., Barzegar-Lu, M., & Azami, M. (2017). “The effect of social capital on organizational health in government organizations”, Social Capital Management Quarterly, 4(2), pp. 199-220. (in Persian)
Azad, M., Rahmani Firoozjah, A.S., & Abbasi Asfajir, A. (2019). “Investigating the relationship between social capital and urban social stability in Mazandaran province”, Journal of Community Development, 11(20), pp. 197-220. (in Persian)
Cheraghi, M.J., Adalatian Shahriari, J., Kabaranzadeh ghadim, M.R. (2021). “Investigating the effective factors and consequences of explaining the role of social capital in the success of international entrepreneurship”, Business Management Quarterly, 13(52), pp. 220-245. (in Persian)
Cohen, D. & Prusak, L. (2001). In good company–how Social capital makes organization work, Harvard Business school press.
Coleman, J. S. (1988). “Social Capital in the Creation of Human Capital”, The American Journal of Sociology, 94, pp. 95-120.
Compton, M. & Meier, K. (2016). “Managing social capital and diversity for performance in public organizations”, public administration, 94(3), pp. 609-629.
Dadkhah, H. & Zamanian, Gh. (2018). “The role of good governance and resistance economy in urban development”, Strategy Quarterly, 27(87), pp. 141-162. (in Persian)
Deller, S., Conroy, T., & Markeson, B. (2018). “Social capital, religion and small business activity”, Journal of Economic Behavior & Organization, 155(c), pp. 365-381.
Demirkıran, C. Y. & Gençer, M. (2017). “Impact Of Social Capital On Career Development”, International Journal of Social Sciences, 3(3), pp. 580-600.
Dodd, M. (2012). A Social Capital Model of Public Relations: Development and Validation of a Social Capital measure, Submitted to the Faculty of the University of Miami in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy.
Faghfori-Azar, A., Bakuei, F., Mahdavi Adeli, M.H., Radfar, R., & Afshar-Kazemi, M.A. (1398). “Designing a dynamic model for social capital analysis with a systems dynamics approach”, Scientific Journal of "Social Capital Management", 6(4), pp. 445-473. (in Persian)
Falah-Faramarzi, M., Mohajeran, B., & Bagheri-Majd, R. (2015). “Investigating The Relationship Between Social Capital, Organizational Participation And Human Capital In The Higher Education System”, Journal of Human Resource Management Research, 7(21), pp. 207-226. (in Persian)
Faqih, A-H. & Faizi, T. (2006). “Social Capital: a New Approach In The Organization”, Management Knowledge Quarterly, 19(72), pp. 23-46. (in Persian)
Fazeli, A-R. (2011). “An Introduction to the Role of Strategic Planning in Realizing the National Vision (Case Study: Vision 1404 of the Islamic Republic of Iran)”, Journal of Parliament and Strategy, 18(67), pp. 253-287. (in Persian)
Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). “Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error”, Journal of Marketing Research, 18(1), pp. 5-39.
Fukuyama, F. (2001). “Social capital, civil society and development”, Third World Quarterly, 22(1), pp. 7-20.
Fukuyama, F. (2005). Social Capital: Trust, Democracy and Development, translated by Afshin Khakbaz & Hassan Pouyan, Shirazeh Research Publishing.
Hamidizadeh, M.R. (2014). Strategic and long-term planning, Tehran, Samat. (in Persian)
Heshmatifar, L., Liaqtdar, M.J., & Abedi, A. (2021). “Meta-analysis of psychological correlations of entrepreneurship in Iran”, Journal of Job and Organizational Counseling, 13(46), pp. 70-55. (in Persian)
Irannejad Parizi, M. & Husseinzadeh, A. (2011). “Presenting an effective organizational social capital model (Case study: government organizations of Khorasan Razavi province)”, Quarterly Journal of General Policy Making in Management, 2(2), pp. 1-34. (in Persian)
Jhang, F. H. (2019). “Bonding social capital and political trust: The mediating role of trust in public figures in Taiwan”, The Social Science Journal, 59(1), pp. 71-84.
Kaasa, A. (2019). “Determinants of individual-level social capital: Culture and personal values”, Journal of International Studies, 12(1), pp. 9-32.
Kim, N. (2017). “Social capital, knowledge sharing and innovation of small- and medium-sized enterprises in a tourism cluster”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 34(5), pp. 236-252.
Lin, N. (2001). Social Capital: A Theory of Social Structure and Action, Cambridge University Press.
Martínez-Pérez, A., García-Villaverde, P.M., & Elche, D. (2016). “The mediating effect of tourism clusters firms”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 28(7), pp. 1484-1507.
Martins, A. & Lopes dos Reis, F. (2010). “The Model Of Intellectual Capital Apporoach On The Human Capital Vision”, Journal of Management Research, 2(1), pp. 129-149.
McAslan, A. (2010). “The Concept of Resilience. Understanding its Origins, Meaning and Utility .A strawman paper”, Torrens Resilience Institute, 39(3), pp. 197-205.
Muezzin Jamshidi, M-H. & Ruhi, R. (2021). “Social Capital and the Leap in Production in Knowledge-Based Businesses: A Blended Approach Study”, Scientific Journal of Social Capital Management, 8(2), pp. 285-321. (in Persian)
Myeong, S. & Seo, H. (2016). “Which type of social capital matters for building trust in government? Looking for a new type of social capital in the governance era”, Journal of Sustainability, 8(4), pp. 322-330.
Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). “Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage”, Academy of Management Review, 23(2), pp. 242–266.
Niakoui, S. A. & Asgarian, M. (2015). “20-year vision document, regional competitors and the need for regionalism in Iran's foreign policy (analysis of the current situation and favorable outlook)”, Quarterly Journal of International Relations Research, 1(17), pp. 69-103. (in Persian)
Oinas, T., Ruuskanen, P., Hakala, M., & Anttila, T. (2020). “The effect of early career social capital on long-term income development in Finland”, International Journal of Sociology and Social Policy, 40(11), pp. 1373-1390.
Parsons, T. (2013). The Logical Constructions of Max Weber's Sociology of Religion in Rationality and Freedom, translated by Yadollah Moghan and Ahmad Tadayon, Tehran, Hermes Publications. (in Persian)
Putnam, R. D. (2000). “Bowling alone: America’s declining social capital, Simon and Schuster, New York”, Journal of Democracy, 6(1), pp. 65-78.
Rahami, R. (2017). “Human Security and Social Capital (Linking Indicators)”, Scientific Journal of "Social Capital Management", 4(2), pp. 221-243. (in Persian)
Renani, M. & Daliri, H. (2009). “Is social capital really capital?”, Yas Strategy Quarterly, 2(19), pp. 45-63. (in Persian)
Salehi Amiri, S. R. & Amir-Entekhabi, Sh. (2013). “Strategies For Promoting Social Capital In The Country According To The Twenty-Year Vision Document Of The System”, Strategy Research Quarterly, 22(66), pp. 61-84. (in Persian)
Sangari, N., Heidaripoor, M., & Noohzademalekshah, N. (2020). “Functioning of social network within the organization and its effect on social capital”, Two Quarterly Journal of Sustainable Human Resource Management, 2(3), pp. 193-202. (in Persian)
Siddique-Bani, H. (2008). Introduction to Social Networks, Tehran, Hamshahri Newspaper Media Studies and Research Center. (in Persian)
Skinner, J., Zakus, D., & Cowell, J. (2008).” Development through sport: Building social capital in Disadvantaged communitie”, sport management Review, 11(3), pp. 253-275.
Sözbilir, F. (2018).” The interaction between social capital, creativity and efficiency in organizations”, International Journal Thinking Skills and Creativity, 27(3), pp. 92-100.
Teymouri, J., Bustani, D., & Karimi-Ara, M.H. (2016). “Investigating the relationship between social capital and social security”, Lorestan Province Law Enforcement Quarterly, 4(14), pp. 157-180. (in Persian)
Webb, N., Shavelson, R., & Haertel E. (2006). “Reliability coefficients and generalizability theory”, Handbook of Statistics, 26, pp. 81-124.