تبیین نقش سطوح سرمایة اجتماعی در شکل‌گیری تاب‌آوری سازمانی در بانک‌های دولتی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت منابع انسانی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ساوه، ایران

2 گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ساوه، ایران

چکیده

یکی از قابلیت‌های سازمان که تحت تأثیر سرمایة اجتماعی قرار می‌گیرد تاب‌آوری سازمانی است. محققان در تحقیق حاضر به دنبال تحلیل نقش سطوح مختلف سرمایة اجتماعی در شکل‌گیری تاب‌آوری سازمانی در بانک‌ ملی ایران بودند. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نوع کیفی‌ـ کمّی است. مرحلة اول به روش تحلیل تم و مصاحبه با نوزده خبرة دانشگاهی و بانکی انجام شد. یافته‌ها 48 کد نهایی را در قالب سه مفهوم اصلی سرمایة اجتماعی شبکة بانکی، سرمایة اجتماعی فرابانکی، و تاب‌آوری بانک ملی نشان داد. سرمایة اجتماعی شبکة بانکی با مفاهیم فرعی سرمایة اجتماعی شعبه، سرمایة اجتماعی بین شعبات، سرمایة اجتماعی هم‌بندی، و سرمایة اجتماعی فرابانکی با تم‌های سرمایة اجتماعی عمودی و افقی در شکل‌گیری تاب‌آوری بانک ملی مؤثر بودند. در مرحلة کمّی تجزیه‌وتحلیل 308 پرسشنامه با رگرسیون خطی چندگانه نشان داد هر پنج نوع سرمایة اجتماعی تأثیر معنادار بر تاب‌آوری کل بانک ملی دارند. بر اساس ضریب بتای استاندارد و ضریب تعیین سرمایة اجتماعی عمودی «سرمایة تزریق‌شده از طرف نهاد دولت و حاکمیت» بیشترین تأثیر را بر تاب‌آوری بانک ملی داشت (799/0=β).

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حسینی‌فرد، سید مجتبی؛ فیضی، طاهری و گرامی‌پور، مسعود (1400). سرمایة اجتماعی به‌ مثابة راهبرد تحقق تاب‌آوری سازمانی برای بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط: پژوهشی با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. مدیریت سرمایة اجتماعی، 8(2)، 235 ـ 260.
خسروی‌پور، الهام (1401). بررسی نقش متغیرهای سرمایة اجتماعی در ارتقای تاب‌آوری سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان). جغرافیا و روابط انسانی، 5 (1)، 346 ـ 359.
سبک‌رو، مهدی؛ صفری‌شاد، فرانک؛ رحیمی، ابراهیم و عباسی رستمی، نجیبه (1397). بررسی هوش تجاری بر ساختار نوآوری باز. آینده‌پژوهی مدیریت، 113 (2)، 21 ـ 32.
فاضلی کبریا، حامد؛ شفقت، ابوطالب؛ بهمنی، اکبر و کریمی، مینو (1400). تأثیر سرمایة اجتماعی بر تاب‌آوری با تأکید بر نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی در بحران‌ها (مورد مطالعه: کارکنان جمعیت هلال ‌احمر استان کرمانشاه). مدیریت بحران، 10 (1)، 73 ـ 81.
قربانی، مهدی؛ عوض‌پور، لیلا و یوسفی، محسن (1394). تحلیل و ارزیابی سرمایة اجتماعی در راستای تقویت تاب‌آوری جوامع محلی و مدیریت پایدار سرزمین (منطقة مورد مطالعه: استان خراسان جنوبی، پروژة بین‌المللی RFLDL، مرتع و آبخیزداری). منابع طبیعی ایران، 68 (3)، 625 ـ 645.
محمدی ترکمانی، احسان؛ قربانی، محمدحسین؛ باقری، قدرت‌الله و سروش، سجاد (1395). طراحی مدل ارتقای سرمایۀ اجتماعی میان‌گروهی هواداران فوتبال. مدیریت سرمایة اجتماعی، 3 (1)، 89 ـ 111.
محمدی شهرودی، حامد؛ رحیم‌نیا، فریبرز؛ ملک‌زاده، غلام‌رضا و خوراکیان، علی‌رضا (1398). ارائة الگوی تاب‌آوری سازمانی در شرکت‌های تولیدی با رویکرد داده‌بنیاد. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 12(43)، 111 ـ 134.
مرادزاده، عبدالباسط؛ زارعی، کوروش و حیدریان، حامد (1399). تأثیر سرمایة اجتماعی بر ارتقای تاب‌آوری سازمانی: تبیین نقش میانجی تسهیم دانشِ مرتبط با بحران کووید 19. مدیریت راهبردی دانش سازمانی، 3 (10)، 87 ـ 112.
مقیمی، سید محمد؛ امامی، فرزانه و کاظمی، معصومه (1390). ارزیابی و اولویت‌بندی شاخصه‌های سرمایة اجتماعی و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی در نظام دانشگاهی. مدیریت فرهنگ سازمانی، 9 (24)، 29 ـ 60.
مؤذن‌جمشیدی، میرهادی و روحی، روشنک (1400). سرمایة اجتماعی و جهش تولید در کسب‌وکارهای دانش‌بنیان: یک مطالعه با رویکرد آمیختة کیفی‌ـ کمّی. مدیریت سرمایة اجتماعی، 8 (2)، 285 ـ 301.
Azusa, K., & Hiroyuki, Y. (2013). Organizational resilience: an investigation of key factors that promote the rapid recovery of organizations. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 2(9), 188-188.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Burnard, K., Bhamra, R., & Tsinopoulos, C. (2018). Building organizational resilience: Four configurations. IEEE transactions on engineering management, 65(3), 351-362.
Cai, Y. (2017). Bonding, bridging, and linking: photovoice for resilience through social capital. Natural Hazards, 88(2), 1169-1195. doi:10.1007/s11069-017-2913-4
Chou, Y. K. (2006). Three simple models of social capital and economic growth. The Journal of Socio-Economics, 35(5), 889-912.
Fandiño, A. M., Formiga, N. S., & de Menezes, R. M. (2019). Organizational social capital, resilience and innovation validation of a theoretical model for specialized workers. Journal of Strategy and Management, 12(1), 137-152. doi:10.1108/JSMA-05-2018-0041
Fazeli kebria, H., Shafagat, A., Bahmani, a., & Karimi, M. (2021). The effect of social capital on resilience with emphasis on the mediating role of organizational citizenship behavior in crises Case study: Red Crescent staff of Kermanshah province. Emergency Management, 10(1), 73-81. (in Persian).
Field, J. (2008). Social Capital: Routledge.
Golverdi, m. (2018). National resilience: Literature Review. Strategic Studies of public policy, 7(25), 293-310. (in Persian).
Hamel, G., & Valikangas, L. (2003). En busca de la resiliencia. Harvard business review, 81(9), 40-52.
Hosseini Fard, S. M., Feizy, T., & Geramipour, M. (2021). Social Capital as a Strategy to Achieve Organizational Resilience for Small and Medium Enterprises: A Grounded Theory Approach. Social Capital Management, 8(2), 235-260. (in Persian).
Jia, X., Chowdhury, M., Prayag, G., & Hossan Chowdhury, M. M. (2020). The role of social capital on proactive and reactive resilience of organizations post-disaster. International Journal of Disaster Risk Reduction, 48, 101614. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101614
Johnson, N., Elliott, D., & Drake, P. (2013). Exploring the role of social capital in facilitating supply chain resilience. Supply Chain Management: An International Journal, 18(3), 324-336. doi:10.1108/SCM-06-2012-0203
Khosravipour, e. (2022). Investigating the role of social capital variables in promoting organizational resilience (Case study: Employees of Khuzestan University of Agriculture and Natural Resources). Geography and Human Relationships, 5(1), 346-359. (in Persian).
Lee, J. (2020). Bonding and bridging social capital and their associations with self-evaluated community resilience: A comparative study of East Asia. J Community Appl Soc Psychol, 30(1), 31-44. doi:https://doi.org/10.1002/casp.2420
Lin, S. C., & Huang, Y. M. (2005). The role of social capital in the relationship between human capital and career mobility: Moderator or mediator? Journal of Intellectual Capital, 6(2), 191-205. doi:10.1108/14691930510592799
Moazen Jamshidi, M. H., & Roohi, R. (2021). Social Capital and Production Leap in Knowledge Enterprises: A Mixed-Methods Approach (Qualitative-Quantitative). Social Capital Management, 8(2), 285-321. (in Persian).
Moghimi, S. M., Emami, F., & Kazemi, M. (2011). Assessment and Prioritization Indexes of Social Capital and its Effect on Organizational Performance in the University System. Organizational Culture Management, 9(24), 29-60. (in Persian).
Mohamadi Turkmani, E., Ghorbani, M. H., Bagheri, G., & Soroush, S. (2016). Designing the Model of Bridging Social Capital Promotion for Football Fans. Social Capital Management, 3(1), 89-111. (in Persian).
Mohammadi Shahroodi, H., Rahimnia, F., Malekzade, G., & Khorakian, A. (2019). Presentation of Organizational Resilience Pattern in Manufacturing Companies with Using the Grounded Theory Approach. Public Management Researches, 12(43), 111-134. (in Persian).
Moradzadeh, A., Zarei, K., & Heidaryan, H. (2020). The effect of social capital on promoting organizational resilience: explanation of the mediating role of knowledge sharing related to Covid-19 crisis. Scientific Journal of Strategic Management of Organizational Knowledge, 3(3), 87-112. (in Persian).
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of management review, 23(2), 242-266.
Ozanne, L. K., Chowdhury, M., Prayag, G., & Mollenkopf, D. A. (2022). SMEs navigating COVID-19: The influence of social capital and dynamic capabilities on organizational resilience. Industrial Marketing Management, 104, 116-135. doi:https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2022.04.009
Sabokro, M., Rahimi, E., & Abbasi Rostami, N. (2018). The effect of business intelligence on open innovation structure. Future study Management, 29(113), 21-32. (in Persian).
Sutcliffe, K. M., & Vogus, T. (2003). Organizing for Resilience. In K. Cameron & J. Dutton (Eds.), Positive organizational scholarship: Foundations of a new discipline (pp. 94-110). San Francisco: Berrett-Koehler Publishers.
Tanner, S., Prayag, D. G., & Coelho Kuntz, D. J. (2022). Psychological capital, social capital and organizational resilience: A Herringbone Model perspective. International Journal of Disaster Risk Reduction, 78, 103149. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103149
Wulandhari, N. B. I., Gölgeci, I., Mishra, N., Sivarajah, U., & Gupta, S. (2022). Exploring the role of social capital mechanisms in cooperative resilience. Journal of Business Research, 143, 375-386. doi:https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2022.01.026