بررسی تأثیر مؤلفه‏های سرمایة اجتماعی بر ارتقای امنیت ملی پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه علوم سیاسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

امروزه، یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‏ها تأمین امنیت ملی و رسیدن به توسعة پایدار با تأکید بر حفظ سرمایة اجتماعی است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مؤلفه‏های سرمایة اجتماعی بر ارتقای امنیت ملی پس از انقلاب اسلامی انجام شد. روش تحقیق حاضر کمّی از نوع همبستگی و بر مبنای هدف از نوع کاربردی است. جامعة آماری شامل همة مدیران میانی و ارشد استان گلستان به تعداد 187 نفر بود. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و حجم نمونه ۱۲۶ نفر انتخاب شد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامة تأثیر سرمایة اجتماعی با 75 گویه و پرسشنامة امنیت ملی با 65 گویه بود. برای تحلیل داده‏ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم‌افزار SPSS24 استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در بعدِ امنیت منابعِ سرمایة اجتماعی اشتراکات زیادی با مؤلفه‌های امنیت ملی کشور دارد که زمینه را برای گام‌های بعدی در مسیر پیشرفت و توسعه امکان‌پذیر می‌سازد‌. بنابراین می‌توان چنین استنباط کرد که داشتن سرمایة اجتماعی مناسب موجبات امنیت در همة ابعاد و نهایتاً توسعه و پیشرفت را در سطح جامعه فراهم خواهد کرد و برعکس فقدان سرمایة اجتماعی فقدان سایر سرمایه‌ها، اعم از اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و ...، را در پی خواهد داشت و این موضوع مانعی در مسیر توسعه و پیشرفت خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افتخاری، اصغر و همکاران (1389). قدرت نرم و سرمایة اجتماعی (مطالعة موردی: بسیج). تهران: نشر دانشگاه امام صادق.
برومند، محمود (1396). سرمایة اجتماعی و امنیت ملی. اولین همایش ملی علوم اجتماعی، علوم تربیتی، روا‌ن‌شناسی، و امنیت اجتماعی. تهران.
بوزان، باری (1378). مردم، دولت‌ها و هراس. مترجم: پژوهشکدة مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
بیات، بهرام؛ کامکار، مهدی و عنایتی، لطف‌علی (1396). راهبردهای نقش سرمایة اجتماعی در تحکیم امنیت اجتماعی. امنیت ملی، 7 (25)، 149 ـ 176.
ترک‌زاده، جعفر؛ محترم، معصومه و حاجی‌زاده، مرضیه (1401). اعتباریابی مقیاس سرمایة اجتماعی بر مبنای قرآن کریم از دیدگاه معلمان استان فارس. مدیریت سرمایة اجتماعی، 10 (1)، 19 ـ 29. doi: 10.22059/jscm.2022.340321.2272
جعفری، تقی؛ حقیقی، علی‌محمد و روانبد، امین (1400). تأثیر سرمایة اجتماعی بر امنیت ملی در دولت دوازدهم. امنیت ملی، 11 (40)، 277 ـ 304.
حیدری، علی (1390). تأثیر مشارکت سیاسی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامة کارشناسی‌‌‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکز.
رهبر، عباسعلی، عباس زاده، هادی، رجب زاده، علی. (1392). نقش و جایگاه سرمایه اجتماعی درتدارک امنیت ملی پایدار ایران دهه گذشته ( 1380 ). رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی, 5(1)، 175-197.
ذوالفقاری، اکبر؛ عشایری، طاها؛ جهان‌پرور، طاهره و سوری، مسلم (1401). مطالعة عوامل مؤثر بر سرمایة سیاسی ایرانیان: فراترکیب پژوهش‌های بازة زمانی 1386 الی 1400. پژوهشنامة علوم سیاسی، 17 (3)، 117 ـ 151.
رضایی، سوده (1394). ارائة مدل شناورسازی مرز حوزه‌های انتخابیه در انتخابات مجلس شورای اسلامی بر مبنای افزایش سرمایة اجتماعی. سیاست‌های راهبردی و کلان، 10 (3)، 129 ـ 145.
شهیر، احسان و یاحی، رسول (1395). «همدلی هم‌زبانی، دولت و ملت» راهبردی مؤثر بر استحکام ساخت درونی قدرت ملی نظام جمهوری اسلامی ایران. امنیت ملی، 6 (20)، 83 ـ 102.
طاهری گودرزی، حجت و ساری، مرضیه (1401). طراحی مدل سرمایۀ اجتماعی مبتنی بر مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی. مدیریت سرمایة اجتماعی، 9 (3)، 407 ـ 433. doi: 10.22059/jscm.2022.343106.2297
عباس‌زاده، هادی و کرمی، کامران (1390). سرمایة اجتماعی و امنیت ملی پایدار. مطالعات راهبردی، 2 (5)، 12 ـ 24.
کشیشیان سیرکی، گارینه (1400). تأثیر سرمایة اجتماعی بر امنیت ملی در دوران دفاع مقدس. مطالعات دفاع مقدس، 7 (1)، شمارة پیاپی 25، 29 ـ 54.
کمالی دهکردی، پروانه؛ نظری زانیانی، علی؛ مکیان، سید نظام‌الدین و دهقانی شاهزاده‌بیگمی، فاطمه (1398). اثر انواع سرمایه بر رشد اقتصادی استان‌های منتخب ایران، سیاست‌های راهبردی و کلان، (25) 7، 66 ـ 85.
ماندل، رابرت (1377). چهرة متغیر امنیت ملی. مترجم: ناشر. تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
محمدی، زهرا (1401). رابطۀ سرمایۀ اجتماعی با موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان (مورد مطالعه: دختران متوسطۀ دوم شهرستان کوهدشت). مدیریت سرمایة اجتماعی، 9 (3)، 435 ـ 459. doi: 10.22059/jscm.2022.346590.2325
مرادی، شهباز (1393). بررسی رابطة مشارکت سیاسی و اجتماعی با امنیت ملی در بین شهروندان همدانی. دانش انتظامی، 1 (1)، 117 ـ 146.
معبودی، رضا و دره‌نظری، زینب (1400). تحلیلی از سهم سرمایة اجتماعی در رشد اقتصادی در ایران طی دورة 1398 ـ 1381. مدیریت سرمایة اجتماعی، 8 (4)، 633 ـ 663.doi: 10.22059/jscm.2021.331802.2219
معصومی، معصوم‌علی و پاداش، مسعود (1397). تأثیر سرمایة اجتماعی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پژوهش‌های جدید در مدیریت و حسابداری، 11،‎ 269 ـ 284.
Abbaszadeh, H. & Karmi, K. (2018). Social capital and sustainable national security. Strategic Studies Quarterly, 2 (5), 12-24. (in Persian)
Bayat, B., Kamkar, M., & Enayati, L. (2016). Strategies of the role of social capital in strengthening social security. National Security Quarterly, 7 (25), 149-176. (in Persian)
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital in J.G. Richardson (ed) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood Press.
Broumand, M. (2016). Social capital and national security. the first national conference of social sciences, educational sciences, psychology and social security. Tehran. (in Persian)
Buzan, B. (1998). People, Governments and Fear, translated by Strategic Studies Research Institute. Tehran: Strategic Studies Research Institute. (in Persian)
Eftekhari, A. et al. (2009). Soft power and social capital, a case study of Basij. Tehran: Imam Sadegh University Publishing. (in Persian)
Heydari, A. (2010). The effect of political participation on the national security of the Islamic Republic of Iran. master's thesis. Islamic Azad University. Tehran branch. (in Persian)
Jafari, T., Haghighi, A.M., & Rovanbad, A. (2021). The impact of social capital on national security in the twelfth government. National Security Quarterly, 11 (40), 277-304. (in Persian)
Kamali Dehkordi, P., Nazari Zaniani, A., Makian, S. N., & Shahzad Begami Dehghani, F. (2018). The effect of types of capital on the economic growth of selected provinces of Iran. Strategic Policy Quarterly of Lawyers, (25) 7, 66-85. (in Persian)
Keshishian Sirki, G. (2021) The effect of social capital on national security during the Holy Defense period. Scientific Quarterly of Holy Defense Studies, 7 (1), serial number 25, 29-54. (in Persian)
Maboudi, R. & Dere Nazari, Z. (2021). An analysis of the contribution of social capital to economic growth in Iran during the period 2011-2018. Scientific journal "Social Capital Management", 8 (4), 633-663. doi: 10.22059/jscm.2021.331802.2219. (in Persian)
Mandel, R. (1997). The changing face of national security, translated by the publisher. Tehran: Strategic Studies Research Institute.
Masoumi, M.A. & Pargar, M. (2017). The effect of social capital on the national security of the Islamic Republic of Iran. New Researches in management and accounting, 11, 269-284. (in Persian)
Mohammadi, Z. (2022). The relationship between social capital and academic success of students (case study: secondary school girls of Kohdasht city). Scientific Journal "Social Capital Management", 9 (3), 435-459. doi: 10.22059/jscm.2022.346590.2325. (in Persian)
Moradi, Shahbaz (2013). Investigating the relationship between political and social participation and national security among the citizens of Hamadani. Danesh Zazami, 1 (1), 117-146. (in Persian)
Rezaei, S. (2014). Presenting the model of floating the boundaries of constituencies in the elections of the Islamic Council based on the increase of social capital. Kalan Strategic Policy Quarterly, 10 (3): 129-145. (in Persian)
Shaheer, E. & Yahi, R. (2015). "Empathy of speaking the same language, the government and the nation" is an effective strategy for strengthening the internal structure of the national power of the Islamic Republic of Iran. National Security Quarterly, 6 (20), 83-102. (in Persian)
Taheri Guderzi, H. & Sari, M. (2021). Designing a social capital model based on the school of martyr Haj Qasim Soleimani. Scientific Journal "Social Capital Management", 9 (3), 407-433. doi: 10.22059/jscm.2022.343106.2297. (in Persian)
Turkzadeh, J., Mzdim, M., & Hajizadeh, M. (2021). Validation of the social capital scale based on the Holy Quran from the perspective of Fars province teachers. Scientific Journal "Social Capital Management", 10 (1), 19-29. doi: 10.22059/jscm.2022.340321.2272. (in Persian)
Zulfiqari, A., Ashairi, T., Jahanparvar, T., & Suri, M. (2022). The study of factors affecting the political capital of Iranians: a meta-combination of researches from 1386 to 1400. Political Science Journal, 17 (3), 117-151. (in Persian)