مطالعه اعتماد اجتماعی ایرانیان به مثابه سرمایه اجتماعی: فراتحلیل پژوهش‌ها

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ و جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه محقق اردبیلی

2 استادیار جامعه شناسی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ تهران، ایران.

3 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، تهران؛ ایران

4 استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران؛ ایران elham@pnu.ac.ir

چکیده

اعتماد از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی و از عناصر اصلی روابط انسانی در اجتماع، بسترساز تعاملات اجتماعی اعضای جامعه و ارتباط‌دهنده اقوام، مردم و دولت است. هدف تحقیق مطالعه عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی با نگاهی به آثار علمی منتشرشده (گذشته‌نگری) و مرور سامانمند پژوهش‌هاست. روش پژوهش پاسخ به هدف مقاله، فراتحلیل (CMA2) منتشرشده (اسناد علمی معتبر و پیمایشی) در بازه زمانی 1383 الی 1402 است. جامعه آماری آن 84 سند منتشرشده؛ 48 مورد پژوهش (با تکیه‌بر ملاک ورود و خروج) به‌صورت تعمدی-غیراحتمالی بعد از غربالگری؛ گزینش شدند. ابزار تحلیل d کوهن و f فیشر در قالب effect size است. برای سنجش ناهمگنی پژوهش (آزمون Q)؛ از متغیرهای تعدیلی-میانجی نیز استفاده‌شده است. به‌این‌ترتیب نتایج نشان می‌دهد که عوامل فرهنگی (سرمایه فرهنگی، تعلق مذهبی، هویت ملی، تعهد اخلاقی-ارزشی، مصرف رسانه‌ای، فردگرایی)؛ سیاسی (اعتماد سیاسی، انسجام سیاسی، آنومی سیاسی، مشارکت سیاسی)؛ اجتماعی (انسجام اجتماعی، همدلی اجتماعی، بی‌تفاوتی اجتماعی، احساس تبعیض اجتماعی، آنومی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی، رضایت اجتماعی)؛ اقتصادی (محرومیت نسبی، شکاف طبقاتی، احساس عدالت اجتماعی-اقتصادی آنومی اقتصادی) و زمینه‌ای (سن، تحصیلات، پایگاه اجتماعی-اقتصادی) در میزان اعتماد اجتماعی ایرانیان تأثیر معنی‌داری داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات