الگوی مدیریت پیامبر(ص) جهت حفظ و افزایش سرمایة اجتماعی جامعة نوپای صدر اسلام در مواجهه با آسیب‌های سخت و نرم اجتماعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

گروه علوم اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی و ارتباطات، جامعه‌ المصطفی، قم، ایران

10.22059/jscm.2024.363291.2435

چکیده

سرمایة اجتماعی مفهومی در جامعه‌شناسی است که کاربردی در بسیاری از علوم انسانی نظیر اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی، و علوم سیاسی دارد و جهت اشاره به ارتباطات درون و بین گروهی از آن استفاده می‌شود. سرمایة اجتماعی، یا بعد معنوی یک اجتماع، میراثی تاریخی است که از طریق تشویق افراد به «همکاری» و «مشارکت» در تعاملات اجتماعی قادر است به حل میزان بیشتری از معضلات موجود در آن اجتماع فائق آید و حرکت به سوی رشد و توسعة شتابان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، و ... را امکان‌پذیر سازد. با تشکیل حکومت اسلامی توسط رسول الله(ص) در صدر اسلام لزوم توجه به سرمایه‌های اسلام و اتخاذ تصمیماتی در جهت حفظ آن اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. با توجه به اینکه دشمنان اسلام با روش‌های گوناگون نرم و سخت به دنبال آسیب رساندن به حکومت و کاهش سرمایة اجتماعی بودند، پیامبر(ص) راهکارهایی ویژه را دنبال کردند. در این مقاله اقدامات پیامبر مکرم(ص) در جهت حفظ و افزایش سرمایة اجتماعی جامعة نوپای صدر اسلام، در مواجهه با آسیب‌های سخت و نرم اجتماعی، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکرد تفسیری مورد کنکاش قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابن‌هشام (1355 ق). السیره النبویه. قاهره، مطبعه المصطفی البابی الحلبی.
ازکیا، م و غفاری، غ. (۱۳۸۴). جامعهشناسی توسعه. تهران، کیهان.
آشوری، داریوش (1387). دانشنامة سیاسی. تهران، مروارید.
باستانی، علی‌رضا و رزمی، سید محمدجواد (1393). رتبه‌بندی غیرمستقیم استان‌های ایران بر حسب سرمایة اجتماعی. رفاه اجتماعی، دورة 14، شمارة 55، 45 ـ 77.
بدرالدین، محمدمهدی (1401). تأثیر جهاد بر سرمایة اجتماعی در فقه امامیه. بلاغ مبین، شمارة 60 و 61، 97-113
بوردیو، پیتر (۱۳۸۰). نظریة کنش. مترجم: مرتضی مردیها. تهران: نقش‌نگار.
بیکر، واین (1382). مدیریت و سرمایة اجتماعی. مترجم: سید مهدی الوانی و محمدرضا ربیعی مندجین. تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
توسلی، غلام‌عباس و موسوی، مرضیه (1382). سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایة اجتماعی. نامة علوم اجتماعی، شمارة 26، 45-61
جفرى، ام. الیوت و رابرت، رجینالد (1378). فرهنگ اصطلاحات سیاسى و استراتژیک. مترجم: میرحسین رئیس‏زاده. تهران، دفتر مطالعات سیاسى و بین‏المللى.
جوکار، حامد (1399). روش حکومتی پیامبر در مدیریت سرمایة اجتماعی. مدیریت سرمایة اجتماعی، شمارة 1،54-71
حلبی (بی‌تا). السیره الحلبیه. بیروت،دار المعرفه.
حویزی، عبدعلی بن جمعه (1415 ق). تفسیر نور الثقلین. قم، اسماعیلیان.
دادگر، یدالله و نجفی، محمدباقر (1385). سرمایة اجتماعی و بازتولید آن در عصر پیامبر اسلام(ص). اقتصاد اسلامی، سال 6، شمارة 24،21-36
سبحانی تبریزی، جعفر (1383). فروغ ابدیت. قم،بوستان کتاب.
سعادت، رحمان (1386). تخمین سطح و توزیع سرمایة اجتماعی استان‌ها. رفاه اجتماعی، سال 6، شمارة 23،43-61
سیدمن، استیون (1388). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی. مترجم: هادی جلیلی. تهران،نی.
شارع‌پور، محمود (۱۳۸۰). فرسایش سرمایة اجتماعی و پیامدهای آن. نامة انجمن جامعهشناسی تهران. تهران، کلمه.
طباره، عفیف عبدالفتاح (1376). الیهود فى القرآن. قم، شریف الرضی.
طباطبایی، محمدحسین (1390). سنن النبی. قم، بوستان کتاب.
ـــــــــــــــــــــ (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم، اسلامی.
طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن (1384). مجمع البیان. قم: ، ناصرخسرو طبرسی.
طلاس، مصطفی و اکبری مرزناک، حسن (1380). پیامبر و آیین نبرد. تهران، بعثت.
فصیحی، امان‌الله (۱۳۸۶). دین و سرمایة اجتماعی. معرفت، شمارة ۱۲۳، 54-71
کلمن، جیمز (۱۳۷۷). بنیادهای نظریههای جامعهشناسی. تهران: ، نی.
مجلسی، محمدباقر (1403 ق). بحار الانوار. بیروت، مؤسسة الوفاء.
مسعودی، علی بن حسین (1396). مروج المذهب. تهران: علمی و فرهنگی.
مسقطیان، بهمن و موسوی، طاهر (۱۳۸۳). چارچوببندی مشارکت اجتماعی بر مبنای سرمایة اجتماعی.دوره 21(شماره 80)،54-84
مغازی واقدی، محمد بن عمر (1369). تاریخ جنگ‏های پیامبر. تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
مقیمی، سید محمد؛ امامی، فرزانه و کاظمی، معصومه (1390). ارزیابی و اولویت‌بندی شاخصه‌های سرمایة اجتماعی و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی در نظام دانشگاهی. مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 9، (شمارة 2)، 29 ـ 60.
مکارم‌شیرازی، ناصر (1396). تفسیر نمونه. قم، دار الکتاب الاسلامیه.
موسوی، میرطاهر (1386). مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی. رفاه اجتماعی، سال 6، شمارة 23.
نخجوان، احمد (1317). جنگ. تهران، چاپخانة فردین و برادر.
نصراللهی، زهرا و همکاران (1394). سرمایة اجتماعی و مؤلفه‏های آن در اسلام. اقتصاد و بانکدارای اسلامی، شمارة 13،12-31
نویدنیا، منیژه (1384). چندگانگی امنیت، امنیت ملی، عمومی و امنیت اجتماعی. مطالعات امنیت اجتماعی، شمارة 2 و 3، 23-43
نهجالبلاغه.
وتر، محمدظاهر (1374). مدیریت نظامى در نبردهاى پیامبر. مترجم و محقق: اصغر قائدان. تهران، صریر.
Quran
Ashuri, D. (2008). Political encyclopedia. Tehran: Marvarid Publishing House. (in Persian)
Badr al-Din, M.M. (2022). The Impact of Jihad on social capital in Imami jurisprudence. Balag Mobin, 60-61. (in Persian)
Baker, W. (2012). Management and Social Capital. Translated by Seyyed Mehdi Alwani and Mohammad Reza Rabiei Mandjin. Tehran: Industrial Management Organization Publications. (in Persian)
Bastani, A.R. & Razmi, S. M.J. (2013). Indirect ranking of Iranian provinces according to social capital. Social Welfare Quarterly, Vol. 14, No. 55, 45-77. (in Persian)
Bourdieu, P. (2001). Theory of action. Translated by Morteza Mardiha. Tehran: Naqshnegar Publications. (in Persian)
Coleman, J. (1998). Foundations of Sociological Theories. Tehran: Nash Ni. (in Persian)
Dadgar, Y. & Najafi, M.B. (2006). Social capital and its reproduction in the era of the Prophet of Islam (PBUH). Islamic Economy, sixth year, No. 24. (in Persian)
Ezkia, M. & Ghaffari, G. (2004). Sociology of Development. Tehran: Kaihan Publications. (in Persian)
Fasihi, A. (2006). Religion and social capital. Marafet magazine, No. 123. (in Persian)
Geoffrey, M. E. & Robert, R. (1999). Dictionary of Political and Strategic Terms. Translated by Mirhossein Raiszadeh. Tehran: Office of Political and International Studies. (in Persian)
Halabi (n.d.). Al-Sirah Al-Halabiyeh. Beirut: Dar al-Marafa. (in Persian)
Hawizi, A.A. J. (1994 AH)._ Tafsir Noor al-Saqlain. Qom: Ismailian. (in Persian)
Ibn Hisham (1976 AH). Al-Sirah Al-Nabawieh. Cairo: Al-Mustafa Al-Babi Al-Halabi Publishing House. (in Persian)
Jokar, H. (2019). Prophet's government method in social capital management. Social Capital management, Vol. 1. (in Persian)
Majlesi, M.B. (2024 AH). Bihar al-Anwar. Beirut: Al-Wafa Institute. (in Persian)
Makarem-Shirazi, N. (2016). Tafsir Nashaun. Qom: Darul Kitab al-Islamiya. (in Persian)
Masoudi, A. H. (2016). Moruj al-Mahhab. Tehran: Scientific and cultural. (in Persian)
Moghazi Waqadi, M. O. (1990). History of the Prophet's Wars. Tehran: Academic Publishing Center. (in Persian)
Moghimi, S. M., Emami, F., & Kazemi, M. (2017). Evaluation and prioritization of social capital indicators and its impact on organizational performance in the university system. Organizational culture management, 9th cycle, 2nd issue, 29-60. (in Persian)
Mousavi, M. (2007). Social participation is one of the components of social capital. Social Welfare scientific-research quarterly, sixth year, No 23. (in Persian)
Muscatian, B. & Mousavi, T. (2013). Social participation framework based on social capital. (in Persian)
Nahj al-Balagha. (in Persian)
Nakhjavan, A. (1938). Jang. Tehran: Fardin and Baradar Printing House. (in Persian)
Nasrallahi, Z. et al. (2014). Social capital and its components in Islam. Islamic Economics and Banking Promotion Quarterly, No. 13. (in Persian)
Navid-Nia, M. (2014). Multiplicity of security, national security, public and social security. Social Security Studies Quarterly, Vol. 2 & 3. (in Persian)
Portes, A. (1998). Social Capital: Its origins and applications in modern sociology. Annual Review of Sociology, 24, 1-24.
Putnam, RD. (1993). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton: Princeton University Press.
Saadat, R. (2007). Estimation of the level and distribution of social capital in the provinces. Social welfare scientific-research quarterly, 6th year, No. 23. (in Persian)
Seidman, S. (2009). The conflict of opinions in sociology. Translated by Hadi Jalili. Tehran: Ni. (in Persian)
Sharapour, M. (2001). Erosion of social capital and its consequences. Letter of Tehran Sociological Society, Publishing the word. (in Persian)
Sobhani Tabrizi, J. (2004). Forough Abdit. Qom: Bostan Kitab. (in Persian)
Tabareh, A.A. F. (1997). The Jews in the Qur'an. Qom: Sharif Al-Razi Publications. (in Persian)
Tabarsi, A.A. F. H. (2005). Al Bayan Assembly. Qom: Nasser Khosrow Tabarsi. (in Persian)
Tabatabai, M.H. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. Qom: Islamic Publications. (in Persian)
-------------------. (2013). Sunan al-Nabi. Qom: Bostan Kitab. (in Persian)
Talas, M. & Akbari Marznak, H. (2001). The Prophet and Battle Ritual. Tehran: Ba'ath. (in Persian)
Tausli, Gh.A. & Mousavi, M. (2003). Capital in classical and new theories with an emphasis on social capital theories. Social Sciences Journal, No. 26. (in Persian)
Vater, M.Z. (1995). Military Management in Prophet's Battles. Translated and researched by Asghar Qaidan. Tehran: Sarir. (in Persian)