سازمان‌های مردم نهاد و راهبردهای تولید سرمایۀ اجتماعی: مطالعۀ مردم نگارانۀ سازمان های مردم نهاد سردشت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه فرهنگیان، سنندج، ایران

3 گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی ، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

10.22059/jscm.2024.369982.2478

چکیده

سازمان‌های مردم‌نهاد پیوند وثیقی با تکثیر و ارتقاء سرمایۀ اجتماعی و حذف موانع انباشت آن دارند و از کارگزاران اصلی توسعۀ اجتماعی محسوب می‌شوند. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با روش مردم‌نگاری شهری به واکاوی راهبردهای سازمان‌های مردم‌نهاد در تولید سرمایۀ اجتماعی و شناسایی تجارب سرمایه‌زا و سرمایه‌زدای آن‌ها در شهر سردشت پرداخته است.آن‌چه بر اهمیت عملی پژوهش می‌افزاید، به مخاطره افتادن توسعۀ اجتماعی بدلیل ساختار قطاعی، چندپارگی اجتماعی، مسائل و شکاف‌های اجتماعی در سردشت به‌عنوان یک جامعۀ درحال گذار است‌. در این مطالعه، برای گردآوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند و برای تحلیل داده‌ها از تحلیل مضمون بهره گرفته شده است. نمونه‌های پژوهش شامل 34 نفر کنشگر مدنی در 31 سازمان مردم نهاد سردشت بودند. برای تعیین تعداد نمونه‌ها، اشباع نظری مبنا و از روش نمونه‌گیری با حداکثر تنوع بهره گرفته شده است.بر مبنای روایت کنشگران مدنی، با وجود گسست و انقطاع در پشتوانه نهادی و اجتماعی، برخی از سازمان‌های مردم‌نهاد از طریق راهبردهایی چون «اشتراک ارزشی و هنجاری»، «شبکه‌سازی»، «کنش جمعی پیوسته»، و «اعتمادسازی» به خلق سرمایۀ اجتماعی بین‌گروهی و بسط آن مبادرت ورزیده‌اند. در کنار تجارب سرمایه‌زا(نظیر عام‌گرایی، الگوسازی، ترویج فرهنگ مشارکت و هدف‌گذاری مشترک) برخی از سمن‌های سردشت با مخاطراتی نظیر تخریب، محفل‌‌گرایی، گسست در سرمایه نهادی، شخصی‌شدن،زیست جزیره‌ای و زوال مدارا روبرو هستند. این‌دسته از تجارب سرمایه‌زدا‌، علاوه بر کاهش نفوذ اجتماعی سازمان‌های مردم‌نهاد، مانع تولید سرمایۀ اجتماعی بین‌گروهی می‌شود و چندپارگی اجتماعی را در میدان موردمطالعه تشدید می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات