بررسی رابطه عدالت سازمانی و سرمایه‌های اجتماعی کارکنان در شرکت توزیع برق استان کردستان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد مدیریت استراتژیک، مدیر آموزش شرکت توزیع برق استان کردستان، ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، ایران

چکیده

 اساسی‌ترین معرفت در ادیان آسمانی، شناخت خداوند به عنوان «امرکننده به عدل» و «به پادارنده عدل» است که اساس رابطه انسان با خدا نیز هست. عدل در مفهوم اجتماعی، هدف نبوت و به مفهوم فلسفی، مبنای معاد است. عدالت و اجرای آن یکی از نیازهای اساسی و فطری انسان است که همواره در طول تاریخ، بستری مناسب جهت توسعه جوامع انسانی، فراهم کرده است. پژوهش‌های انجام‌گرفته نشان می‌دهند عدالت سازمانی پیش‌بینی‌کننده بسیاری از متغیرهای دیگر سازمانی است که یکی از مهم‌ترین پیامدهای عدالت سازمانی، ارتقای سرمایه‌های اجتماعی و به تبع آن افزایش بهره‌وری کارکنان سازمان است. این مقاله رابطه عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی را به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر ارتقای بهره‌وری کارکنان شناسایی و تحلیل می‌کند. عدالت سازمانی به عنوان متغیر مستقل شامل بعدهای عدالت توزیعی، عدالت رویه‌ای و عدالت مراوده‌ای و ابعاد و مراتب سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر وابسته شامل: قابلیت اعتماد، مشارکت مدنی و روحیه کار تیمی، بخشش و روحیه داوطلبی، توانایی برقراری روابط اجتماعی غیررسمی، تنوع در معاشرت‌ها و دوستی‌ها، و مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی است. براساس نتایج پژوهش و با توجه به میانگین 88/3 درصدی عدالت سازمانی و 55/3 درصدی سرمایه اجتماعی کارکنان که هر دو بالاتر از حد مفروض 3 بودند، همبستگی معناداری بین عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی به عنوان عامل مؤثر بر بهره‌وری کارکنان ثابت شد. 

کلیدواژه‌ها


  1. اسمعیلی گیوی، محمدرضا (1387). «کارکردهای درون سازمانی و برون سازمانی عدالت». فصل‌نامه برداشت دوم، سال پنجم، شماره 8، صفحات 230-201.
  2. افجه، سیدعلی اکبر (1380). مبانی فلسفی و تئوری‌های رهبری و رفتار سازمانی. تهران، انتشارات سمت.
  3. الوانی، مهدی؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ سیار، ابوالقاسم (1387). «بررسی رابطه عدالت و تعهد سازمانی». فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، سال دوم، شماره 4، صفحات 30-6.
  4. الوانی، سیدمهدی؛ شیروانی، علیرضا (1385). سرمایه اجتماعی (مفاهیم، نظریه‌ها و کاربردها). تهران، انتشارات مانی.
  5. امیرخانی، طیبه؛ پورعزت، علی اصغر (1387). «تأملی بر امکان توسعه سرمایه اجتماعی در پرتو عدالت سازمانی در سازمان‌های دولتی». نشریه مدیریت دولتی، دوره اول، شماره 1، صفحات 32-19.
  6. براتی، هاجر؛ عریضی، حمیدرضا؛ نوری، ابوالقاسم (1388). «رابطه ساده و چندگانه عدالت سازمانی با عملکرد شغلی در شرکت ذوب آهن اصفهان». فصل‌نامه چشم‌انداز مدیریت، شماره 33، صفحات 28-9.
  7. بورقانی فراهانی، سهیلا (1389). نقش کانون‌ها و تشکل‌های فرهنگی دانشجویی در سرمایه‌های اجتماعی. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت سرمایه فکری، مؤسسه مطالعات پیشرفته در علوم پایه، پارک علم و تکنولوژی زنجان.
  8. بیکر، واین (1382). مدیریت و سرمایه اجتماعی. ترجمه سیدمهدی الوانی، تهران، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
  9. خاکی، غلامرضا (1384). روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه نویسی. تهران، بازتاب.

10. دراکر، پیتر (1999). چالش‌های مدیریت در سده 21. ترجمه عبدالرضا رضایی‌نژاد، تهران، فردا.

11. دهخدا، علی‌ اکبر (1360). لغتنامه دهخدا. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

12. رضائیان، علی (1388). انتظار عدالت و عدالت در سازمان. تهران، انتشارات سمت.

13. سریرافراز، محمد (1386). «نقش سازمان‌های دولتی و غیردولتی در تأمین و ارتقای سرمایه اجتماعی». پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، 29-27 آذر 1386، تهران.

14. سیدجوادین، سیدرضا (1387). «شناخت نحوه تأثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر جنبه‌های گوناگون رضایت شغلی و سازمانی». نشریه مدیریت بازرگانی، سال اول، شماره 1، صفحات 70-55.

15. سیدنقوی، میرعلی (1389). «تأثیر سرمایه اجتماعی بر کارکردهای رهبری پیچیدگی در سیستم‌های تطبیقی».  دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت سرمایه فکری، 15-14 مهر، تهران.

16. سیدنقوی، میرعلی (1384). «شناخت سرمایه اجتماعی سازمانی به عنوان مفهوم چندبعدی». سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، 23-21 آذر، تهران.

17. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1362). المیزانفی تفسیر القرآن. ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، جلد دوازدهم، چاپ سوم، انتشارات محمدی.

18. عبدالهی، محمد؛ موسوی، میرطاهر (1386). «سرمایه اجتماعی در ایران، وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان‌شناسی گذار». فصل‌نامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 25، صفحات 234-195.

19. عربشاهی کریزی، احمد (1386). «بررسی نقش استراتژیک سرمایه اجتماعی در رشد و توسعه اقتصادی». دومین کنفرانس بین المللی مدیریت استراتژیک، 23-22 آبان، تهران.

20. علامه طباطبایی، سیدمحمد حسین (1362). المیزان  فی تفسیر القرآن. ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، جلد دوازدهم، چاپ سوم، تهران، انتشارات محمدی.

21. علوی، سیدبابک (1380). «نقش سرمایه اجتماعی در توسعه»، ماهنامه تدبیر، شماره 166، صفحات 40-34.

22. فوکویاما، فرانسیس (1379). پایان نظم. ترجمه غلام عباس توسلی، تهران، نشر جامعه ایرانیان.

23. فیضی، کامران؛ رونقی، محمدحسین (1389). «ارزیابی سرمایه‌های فکری و اجتماعی شرکت‌های رتبه‌بندی‌شده توسط شورای عالی انفورماتیک ایران». دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت سرمایه فکری، 15-14 مهر، تهران.

24. قربانی، محمدجواد (1386). «اعتماد سازمانی». پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، 29-27 آذر 1386، تهران.

25. کاظمی‌پور، عبدالمحمد (1383). سرمایه اجتماعی در ایران: تحلیل ثانویه پیمایش‌های 1382- 1353. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر طرح‌های ملی.

26. کلمن، جیمز (1377). بنیادهای نظریه اجتماعی. ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی.

27. نیازی، محسن؛ نصرآبادی، محمد (1382). «بررسی نگرش شهروندان در مورد رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه شهری در سفیدشهر». تدبیر، سال بیستم، شماره 203، صفحات 26-21.

  1. یعقوبی، مریم (1388). «رابطه عدالت سازمانی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی در بیمارستان‌های منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان». فصل‌نامه علمی پژوهشی مدیریت سلامت، دوره 12، شماره 35، صفحات 32-25.

29. Alexander, S.; Ruder man, M. (1997). "The role of procedural and distributive justice in organizational behavior". Social justice Research, 1(2), 177-198.

30. Adams, J. S (1995). "Inequity in social Exchange". Advances in Experimental social psychology, Vol. 2, New York, Academic press.

31. Alexander, S.; Ruder man, M. (1997), "The role of procedural and distributive justice in organizational behavior". Social justice Research, 1 (2), 177-198.

32. Ambrose, Maureen L. (2002). "Contemporary justice Research: A New look at a familiar questions". Journal of organizational behavior & human decision processes, 89, 411-419.

33. Aryee, Samuel (2002). "Trust as a mediator of the relationship between organizational justice and work outcomes: test of a social exchange model". Journal of organizational behavior, 23, 203-221.

34. Beugelsdijk, S.; Schaik, T. (2005). “Differences in social capital between 54 western European Regions “, Regional studies, 39.

35. Bing, M. N.; Burroughs, S. M. (2001). "The predictive and Interactive Effects of Equity Sensitivity in Teamwork-oriented organizations". Journal of Organizational Behavior, 11(5), 89-102.

36. Bourdieu, P. (1986). The Forms of capital. Handbook of Theory and Research for sociology of Education.

37. Bruckner, J. (1995). "Decision frame, procedural justice and suruiuors reactions to job Layoffs". Journal of organizational behavior human decision processes, No.63, P.60.

38. Campbell, J. P. (1990). Managerial Behavior, performance and Effectiveness. New York, McGraw-Hill.

39. Coleman, J. S. (1993). "The Rational Reconstruction of society”. American sociological Review, 58, 49-65.

40. Daft, Richard (2000). Organizational Theory and Design. 7th edition, USA.

41. Elovainio, M. (2005). "Combined effects of uncertainty and organizational justice on employee health". Journal of social science & Medicine, 61, 2501-2512.

42. Elovainio. M (2004). "Job decision latitude, organizational justice and Health Multilevel covariance structure analysis". Social Science and Medicine, 9 (54), 1659-1669.

43. Fernandez, Cedwyn; Awamleh, Read (2006), "Impact of organizational justice in an expatriate work environment". Management Research News, 29 (11), 701-712.

Fischer, Ronald, "Rewarding employee Loyalty: an organization justice approach". International Journal of organizational Behavior, 8 (3), 486-503.