اعتماد رکن اصلی سرمایة اجتماعی: طراحی الگویی مبتنی بر تعالیم اسلامی (مورد مطالعه: کتاب شریف میزان‌الحکمه)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

مفهوم سرمایة اجتماعی در بستر و خاستگاهش (غرب) بارها مورد بحث قرار گرفته و آثار متعددی در این زمینه منتشر شده است، اما در ایران، به­خصوص در بستر مفاهیم اسلامی مفهومی نوپاست و جای خالی پژوهش­های جدی و علمی در این زمینه احساس می­‌شود. از این‌ رو، هدف این مقاله استخراج الگویی از سرمایة اجتماعی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی است. روش این پژوهش کیفی و با رویکرد استقرایی است. به­منظور استخراج مطالب از منابع اسلامی (در این پژوهش به­طور خاص بر کتاب میزان‌الحکمه تأکید است)، تکنیک تحلیل مضمون به‌کار گرفته شد. در پایان، به‌دلیل یکسان‌نبودن روایات، ماتریسی چهاربخشی در دو محور به‌دست آمد. یک محور آن مخاطب روایات «سطح خرد» معادل تودة مردم و «سطح کلان» معادل مدیران و حاکمان و محور دیگر محتوای روایات (زیرا برخی روایات ناظر بر رفتارِ خاص، و برخی دیگر ناظر بر نگرش و اندیشه بودند) بود. بر این اساس، سرمایة اجتماعی متکی بر آموزه­های اسلامی چهار سطح دارد که شامل سطح رفتاری و خرد، رفتاری و کلان، نگرشی و خرد، و نگرشی و کلان می­شود. همة این ارکان تحت لوای اعتماد به وعده­های الهی قرار دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. اعتصامی، منصور و فاضلی کبریا، حامد (1388). درآمدی بر الگوی مدیریتی امام علی (ع) از منظر مؤلفه­های سرمایة اجتماعی. اندیشة مدیریت، سال3، شمارة 2، صفحات 128-101.
  2. اعتصامی، منصور و فاضلی کبریا، حامد (1393). تدوین الگوی پیشنهادی مؤلفه‌های مدیریتی سرمایة اجتماعی با نگاهی به مفاهیم نهج‌البلاغه. سیاست‌گذاری اقتصادی، سال 6، شمارة 45، صفحات 25-12.
  3. الوانی، سید مهدی و شیروانی، علیرضا (1383). سرمایة اجتماعی؛ اصل محور توسعه. نشریة تدبیر، شمارة 147، صفحات 78-70.
  4. اعتصامی، منصور و فاضلی کبریا، حامد (1388). درآمدی بر الگوی مدیریتی امام علی (ع) از منظر مؤلفه­های سرمایة اجتماعی. اندیشة مدیریت، سال 3، شمارة 2، صفحات 128-101.
  5. ایرانی، حمیدرضا، الوانی، سید مهدی؛ جندقی، غلامرضا و زارعی‌متین، حسن (1394). طراحی الگوی رهبری سخاوتمند در بیمارستان­های دولتی استان قم. فصل­نامة علوم مدیریت ایران، سال 10، شمارة 38، صفحات 33-1.
  6. باستانی، علیرضا و رزمی، سید محمدجواد (1393). رتبه­بندی غیرمستقیم استان­های ایران برحسب سرمایة اجتماعی. فصل­نامة رفاه اجتماعی، دورة 14، شمارة 55، صفحات 77-45.
  7. بدیعیان، راضیه، نجفی، محمد و عاشوری رودپشتی، رخسار (1391). توسعة سرمایة اجتماعی براساس آموزه­های قرآنی. بصیرت و تربیت اسلامی، سال 9، شمارة 23، صفحات 22-1.
  8. بیکر، واین (1382). مدیریت و سرمایه­های اجتماعی. ترجمة سید مهدی الوانی و رضا ربیعی، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
  9. تجلیل، ابوطالب (1366). ارزش­ها و ضدارزش­ها در قرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  10. ردادی، محسن (1387). مؤلفه­های سرمایة اجتماعی در اسلام. پایان­نامة کارشناسی ارشد، رشتة معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع).
  11. گل­وردی، مهدی (1393). شناسایی عوامل مدیریتی مؤثر بر جانشین­پروری (مورد مطالعه: مدیران سازمان­های فرهنگی استان قم). پایان­نامة مقطع کارشناسی ارشد، رشتة مدیریت تحول سازمانی، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
  12. شجاعی­زند، علیرضا (1386). بررسی امکان همزیستی دین و مدرنیته. فصل‌نامة علوم اجتماعی، شمارة 30، صفحات 63-30.
  13. عمید، حسن (1363). فرهنگ لغت عمید. تهران: مؤسسة انتشارات امیرکبیر.
  14. صمدی، عباس و عباسی، مهرناز (1391). بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر رفتار رقابتی شرکت­ها. مجلة مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 10، شمارة 2، صفحات 108-85.
  15. ضرغامی، برزین (1386). نقش نهادها و رفتارهای دینی در تقویت و انسجام سرمایة اجتماعی. نشریة آیین، شمارة 7، صفحات 73-70.
  16. معین، محمد (1389). فرهنگ لغت معین. تهران: نشر بهزاد.
  17. محمودی، سمیرا و غفاری، غلامرضا (1394). تبیین اثرات انواع سرمایه­های توسعه­ای بر سرمایة اجتماعی (مورد: روستاهای استان خراسان رضوی). فصل‌نامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، سال 4، شمارة 4، صفحات 190-169.
  18. فاضلی کبریا، حامد، صفرزاده، حسین و حسن‌زاده، مسعود (1390). طراحی مدل مفهومی سرمایة اجتماعی با تأکید بر آموزه­های نهج‌البلاغه. فصل‌نامة پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، سال 1، شمارة 2، صفحات 37-13.
  19. فوکویاما، فرانسیس (1386). پایان نظم: سرمایة اجتماعی و حفظ آن. ترجمة غلامعباس توسلی، نشر: شرکت حکایت قلم نوین.
  20. کریمی، میلاد، خنیفر، حسین و طاهری‌‎نژاد، فائزه (1394). طراحی مدل مفهومی مؤلفه­های سرمایة اجتماعی از منظر نظام اسلامی. مدیریت سرمایة اجتماعی، دورة 2، شمارة 4، صفحات 638-613.
  21. کوهکن، علیرضا (1388). مؤلفه­های سرمایة اجتماعی اسلامی. راهبرد یاس، شمارة 17، صفحات 141-124.
  22. گنجی، محمد و هلالی ستوده، مینا (1390). رابطة گونه­های دینداری و سرمایة اجتماعی (رویکردی نظری و تجربی در بین مردم شهرستان کاشان). جامعه‌شناسی کاربردی، سال 22، شمارة 2، صفحات 120-95.
  23. مرتضوی، سعید، رحیم­نیا، فریبرز، رضائیان، علی و چیت­سازیان، علیرضا (1392). شناخت محتوای قرارداد روان­شناختی در اعضای هیئت ‌علمی (مورد مطالعه: دانشگاه فردوسی مشهد). اندیشة مدیریت راهبردی، سال 7، شمارة 2، صفحات 122-99.
  24. مقیمی، سید محمد، امامی، فرزانه و کاظمی، معصومه (1390). ارزیابی و اولویت­بندی شاخصه­های سرمایة اجتماعی در تأثیر آن بر عملکرد سازمانی در نظام دانشگاهی. مدیریت فرهنگ‌ سازمانی، دورة 9، شمارة 2، صفحات 60-29.
  25. اعتصامی، منصور و فاضلی کبریا، حامد (1393). تدوین الگوی پیشنهادی مؤلفه­های مدیریتی سرمایة اجتماعی با نگاهی به مفاهیم نهج‌البلاغه. سیاست‌گذاری اقتصادی، سال 6، شمارة 45، صفحات 25-12.
  26. ویسه، مهدی و نصرالهی وسطی، سیمین (1394). تأثیر سرمایة اجتماعی بر ایجاد خلاقیت در دانشجویان (مورد مطالعه: دانشجویان مدیریت دانشگاه ایلام). اسلام و مطالعات اجتماعی، سال 3، شمارة 3، صفحات 145-121.

 

  1. Stirling, J. (2001 ). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative Research, 1(3), 385-405.
  2. Boyatzis, R.E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Sage.
  3. Sandelowski, M. & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative research. Springer Publishing Company.
  4. Bebbington, A., Guggenheim, S., Olson, E. & Woolcock, M. (2004). Exploring social capital debates at the World Bank. Journal of Development Studies, 40(5), 33-64.
  5. Coleman, J. S. & Coleman, J. S. (1994). Foundations of social theory. Cambridge: Harvard University Press.
  6. Davies, I.A. & Ryals, L.J. (2010). The role of social capital in the success of fair trade. Journal of Business Ethics, 96(2), 317-338.
  7. Lederman, D., Loayza, N. & Menendez, A.M. (2002). Violent Crime: Does Social Capital Matter?. Economic Development and Cultural Change, 50(3), 509-539.
  8. Kovalčíková, I. & Lačný, M. (2016). The case of trust-research on social capital in 4 countries. Studies of Transition States and Societies, 8(3),
  9. Kim, P., Cooper, C., Dirks, K. & Ferrin, D. (2013). Repairing trust with individual vs. Groups. Organization Bahavior and Human Decision Processes, 120,1-14.
  10. Forte, A., Peiro-Palomino, J. & Tortosa-Ausina, E. (2015). Does social capital matter for european regional growth?. European Economic Review, 77, 47-64.

 

 

 

مجله علمی
دوره 3، شماره 4
دی 1395
صفحه 501-519

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار