بررسی نقش شفافیت سازمانی در توسعۀ سرمایۀ اجتماعی (مورد مطالعه: شهرداری‌های غرب مازندران)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکدة مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکدة مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

شفافیت سازمانی آشکاربودن مبنای تصمیم‌های حکومتی و سازوکارهای حاکم بر توزیع قدرت و درآمد است که به‌عنوان مؤثرترین ابزار مبارزه با فساد اداری برای استقرار دولتی کارا و ایجاد جامعه‌ای پایدار به‌کار می‌رود؛ یعنی آزادگذاشتن جریان اطلاعات و قابل‌دسترس‌بودن آن برای همة ‌کسانی که با تصمیم‌ها در ارتباط‌اند. شفافیت سازمانی نقش مهمی در توسعة سرمایة اجتماعی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر شفافیت سازمانی در توسعة سرمایة اجتماعی انجام‌ گرفت. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- همبستگی است. جامعة آماری پژوهش متشکل از 571 نفر از کارکنان شهرداری‌های غرب استان مازندران است که براساس جدول مورگان 230 نفر به روش تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه است و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز با نرم‌افزارهای SPSS و Lisrel انجام گرفت. یافته‌های مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد شفافیت سازمانی و ابعاد آن تأثیر معناداری بر توسعة سرمایة اجتماعی می‌گذارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


. آقانصیری، مریم (1390). تأثیر سرمایة اجتماعی بر ارتقای بهره‌وری نیروی کار. ماهنامة کار و جامعه، شمارة 137، صفحات 81-69.
2.آبیاغی اصفهانی، سعید (1392). طراحی و تبیین مدل مواجهه با فرسایش سرمایة اجتماعی در سازمان. رسالة دکتری، رشتة مدیریت، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
3.احمدی، علی‌اکبر، و فیض‌آبادی، حوریه (1390). بررسی ارتقای سرمایة اجتماعی بر بهبود عملکرد سازمان (نمونة موردی: سازمان‌های ستادی شهرداری تهران). فصل‌نامة مدیریت دولتی، دورة 3، شمارة 6، صفحات 78-60.
4.الوانی، سیدمهدی، و سیدنقوی، میرعلی (1381). سرمایة اجتماعی، مفاهیم و نظریه‌ها. فصل‌نامه مدیریت، شمارة 34، صفحات 26-3.
5.الوانی، سید مهدی (1378). نقش مدیریت در ایجاد و توسعة سرمایة اجتماعی. ماهنامة تدبیر، شمارة 100، صفحات 32-29.
6. باستانی، علیرضا، و رزمی، سید محمدجواد (1393). رتبه‌بندی غیرمستقیم استان‌های ایران بر حسب سرمایة اجتماعی. فصل‌نامة رفاه اجتماعی، دورة 14، شمارة 55، صفحات 77-45.
7.بهروان، حسین، و بهروان، ندا (1392). تحلیل محتوای مفهوم سرمایة اجتماعی در احادیث امام رضا (ع). فصل‌­نامة تحقیقات فرهنگی ایران، دورة ششم، شمارة 3، صفحات 149-115.
8.پورعزت، علی‌اصغر (1382). طراحی سیستم خط‌مشی‌گذاری برای تحقق عدالت اجتماعی بر مبنای حکومت حق‌مدار علوی. رسالة دکتری مدیریت سیاست‌گذاری عمومی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
9. حسن‌زاده ثمرین، تورج، و مقیمی، سید محمد (1389). اثر سرمایة اجتماعی بر تعالی سازمانی. فصل‌نامة مطالعات راهبردی، سال 1، شمارة 3، صفحات 143-123.
10. حسنی، علی، و شمس، عبدالمجید (1391). راهکارهای مبارزه با فساد اداری براساس ارزش‌های اسلامی. مجلة اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، شمارة 5، صفحات 104-81.
11. حسین‌پور، داود، خاباشی، محمد، گنجی‌زاده، حامد، و رشید، علی‌اصغر (1395). «بررسی نقش سرمایة اجتماعی در تقویت رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای کارآفرینانه. فصلنامة سرمایة اجتماعی، دورة 3، شمارة 3، صفحات 463-482.
12.حضرتی صومعه، زهرا، و ابوالحسن تنهایی، حسین (1388). بررسی  نظری پژوهش‌های سرمایة اجتماعی در جامعة ایران. فصل‌نامة علوم رفتاری، شمارة 1، صفحات 52-29.
13. حق‌شناس، اصغر، دلوی، محمدرضا، و شفیعیه، مسعود (1386). نقش سرمایة اجتماعی در توسعه. ماهنامة تدبیر، سال 18، شمارة 188، صفحات 25- 20.
14. درویش، حسن، و عظیمی، فاطمه (1395). بررسی تأثیر شفافیت سازمانی بر کاهش فساد اداری با میانجی‌گری اعتماد سازمانی. مجلة مدیریت دولتی، شمارة 1، صفحات 166- 153.
15. رهنمود، فرج‌الله، و عباسپور، باقر (1386). حاکمیت خوب و امکان پیاده‌سازی آن در ایران. مجلة مطالعات مدیریت بهبود و تحول، شمارة 55، صفحات 38- 25.
16. زارعی متین، حسن، و ملایی، مصطفی (1393). بررسی وضعیت مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی در سازمان‌های اجرایی استان قم. فصل‌نامة مدیریت سرمایة اجتماعی، دورة 1، شمارة 1، صفحات 137-119.
17. صمدی، عباس، و عباسی، مهرناز (1391). بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر رفتار رقابتی شرکت‌ها. مجلة مدیریت فرهنگ ‌سازمانی، دورة 10، شمارة 2، صفحات 108- 85.
18. طبرسا، غلامعلی، قوچانی، فرخ، و بادین‌دهش، مهران (1394). بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر سرمایة اجتماعی. فصل‌نامة مدیریت سرمایة اجتماعی، دورة 2، شمارة 2، صفحات 198- 177.
19. عبدالهی، علی، و توکلی، نازنین (1393). بررسی نقش فناوری اطلاعات در شفاف‌سازی و کاهش فساد سازمان‌های دولتی. مجلة چشم‌انداز مدیریت دولتی، شمارة 18، صفحات 91- 73.
20. عطار، سعید (1394). سرمایة اجتماعی، محیط کسب‌وکار و نهادهای دولتی: مبانی نظری، تجربیات عملی و توصیه. مجلس و راهبرد، سال 23، شمارة 85، صفحات 166- 143.
21. فقیهی، ابوالفضل، و فیضی، طاهره (1384). سرمایة اجتماعی در یک سازمان. پیک نور، دورة 3، شمارة 11، صفحات 40-34.
22. کاوسی، اسماعیل (1392). توسعة سرمایة اجتماعی و نقش آن در تحقق اهداف چشم‌انداز. مجلة مطالعات توسعة اجتماعی ایران، سال 6، شمارة 1، صفحات 89-70.
23. کردنائیج، اسدالله، فانی، علی‌اصغر، و مسعودی، زهرا (1393). فرهنگ ‌سازمانی حلقة مفقودة شفافیت سازمانی و عملکرد سازمان. مجلة مدیریت فرهنگ ‌سازمانی، شمارة 2، صفحات 189- 173.
24. کلمن، جیمز (1377). بنیادهای نظریة اجتماعی. ترجمة منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نشر نی.
25. مصطفی‌زاده، معصومه، و صادقی، محمدرضا (1393). طراحی مدل توسعة سرمایة اجتماعی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی. فصل‌نامة مدیریت سرمایة اجتماعی، دورة 1، شمارة 2، صفحات 182- 161.
26. مقیمی، سید محمد، امامی، فرزانه، و کاظمی، معصومه (1390). ارزیابی و اولویت‌بندی شاخصه‌های سرمایة اجتماعی و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی در نظام دانشگاهی. مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 9، شمارة 2، صفحات 60-29.
27. منظور، داوود، و یادی‌پور، مهدی (1387). سرمایة اجتماعی عامل توسعة اجتماعی و اقتصادی. فصل‌نامة راهبرد یاس، شمارة 15، صفحات 163-140.
28. موسوی، مرضیه، عابدی جعفری، حسن، و محمدیان، محبوبه (1395). بررسی رابطة سرمایة اجتماعی سازمانی و سلامت سازمانی با تأکید بر شفافیت و پاسخگویی. فصل‌نامة مطالعات رفتار سازمانی، شمارة 18، صفحات 176-145.
29. نرگسیان، عباس، و آیت‌الله‌زاده شیرازی، میرحسین (1392). مدیریت ارتباط با شهروند: مطالعة رابطة آن با مشارکت، پاسخگویی عمومی و شفافیت در منطقة 3 تهران. مجلة مدیریت دولتی، شمارة 2، صفحات 168- 143.
30. نرگسیان، عباس، هژبر افکن، حسن، و معینی، محمدرضا (1394). مطالعة تأثیر رسانه‌های اجتماعی آنلاین بر شفافیت و اعتماد عمومی با اثر میانجیگری مشارکت عمومی. مجلة مدیریت دولتی، شمارة 3، صفحات 656- 637.
31. یوسف‌زاده، سعید، و کیاکجوری، داود (1394). بررسی رابطة مهارت‌های ارتباطی مدیران و سرمایة اجتماعی سازمان. فصل‌نامة مدیریت سرمایة اجتماعی، دورة 2، شمارة 1، صفحات 116-95.
32.Abili, Kh. (2010). Social capital management in Iranian knowledge based organizations. Electronic Journal of Knowledge Management, 9(3), 203-210.
33.Bourdieu, P. (1986). The Forms of capital. Handbook of Theory and Research for sociology of education, (pp.241-258).
34.Burger, R., & Owens T. (2010). Promoting transparency in the NGO sector: examining the availability and reliability of self-reported data, world development.
35..Coleman, J. S. (1993). The rational reconstruction of society. American Sociological Review, 58(1), 1–15.
36.Chamlee-Wright, E. (2008). The structure of social capital: An Austrian perspective on its nature and development. Review of Political Economy, 20(1), 41–58.
37.Chuang, S. C., Tu, C. J., Li, T. J., & Tsai, B. K. (2010). Social capital, cooperative performance, and future cooperation intention among recreational farm area owners in Taiwan. Social Behavior and Personality, 38(10), 1409-1430.

38. Nielsen, C., & Madsen, M. T. (2009). Discourses of transparency in the intellectual capital reporting debate: Moving from generic reporting models to management defined information. Critical Perspectives on Accounting, 22(7), 847-854.

39.Fang, R., Duffy, M. K., & Shaw, J. D. (2011). The organizational socialization process: Review and development of a social capital model”. Journal of Management, 37(1), 127-152.
40.English, L. (2003). Emasculating public accountability in the name of competition. Transformation of state audit in Victoria. Critical Perspectives on Accounting, 14(1), 51-76.
41.Hahn, V. (2008). Committees, sequential voting and transparency. Mathematical Social Sciences, 56(3), 366–385.
42.Harper, R. (2002). The measurement of social capital in the UK. Paper Prepared for the OECD-ONS conference on Social Capital Measurement, London, 26–27.
43.Hultman, J., & Axelsson, B. (2004). Towards a typology of transparency for marketing management research. Industrial Marketing Management, 36(5), 627- 635.
45.Lazarova, M., & Taylor, S. (2009). Boundary less careers, social capital, and knowledge management: Implications for organizational performance. Journal of Organizational Behavior, 30(1), 119-139.
46. Lindstedt, C., & Naurin, D. (2007). Transparency against corruption, A cross-Country Analysis. Management Journal of Business Ethics, 95, 487 – 506.
47.Kreinter, R., & Kinicki, A. (2004). Organizational behavior. 6th edition, Boston: McGraw Hill-Irwin.
49.Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
50.Nejatbakhsh Esfahani, A., Nourian, S., & Shafighi Bady, M. (2012). The study of relationship between social capital and organizational citizenship behavior in Iran Carpet Joint Stock Company. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 3, 2720-2727.
51.Marshall, T. H. (1950). Citizenship and social class. Cambridge: Cambridge University Press
52.Putnam, R. (2000). Bowling alone: the collapse and revival of American community. New York: Simon and Schuster.
54.Putnam, R. D. (1993). Making democracy work. New Jeersey: Princeton University Press.
55.Rawlings, B. (2008). Measuring the relationship between organizational transparency & trust. The Measurement Standard, 8, 425-439.
56. Ritter, T. (2013). Social capital as a determinant for good governance -An empirical analysis of the 27 EU Member State. EGPA Annual Conference, Edinburgh Scotland – UK, Social Sciences, 56(3), 366-385.
57.The World Bank Group (1999). Social capital for development, “What is social capital?”. Avaiable at Http://www.worldbank.org/poverty/ scapital / whastc.htm.
 
57. UN ESCAPE, (2002). What is good governance", at PAPP list of projects contact us. Available at http://www.unescape.org/huset/gg/gosermace.html.
 
58.Vaccaro, A. (2010). Corporate transparency and green management. Journal of Business Ethics, 95, 487 – 506.
59.Vogelgesng, G. B., & Lester, P. B. (2009). How leader canget results by laying it on the line. Organizational Dynamics, 38(4), 252-260.
60.Wart, M. W., & Van Wart, M. (2013) .When public participation in administration leads to trust: An empirical assessment of managers’ perceptions. Public Administration Review, 32(9), 1433-1449.
61. Whipple, J. M., Wiedmer, R., & Boyer, K. (2015). A dyadic investigation of collaborative competence, social capital, and performance in buyer–supplier relationships. Journal of Supply Chain Management, 51(2), 3-21.