تحلیل مقایسه‌ای شبکۀ روابط رسمی و غیررسمی پژوهشگران (مورد مطالعه: پژوهشکدۀ گردشگری جهاد دانشگاهی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 پژوهشگر جهاد دانشگاهی و دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانش آموختۀ کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تحلیل مقایسه‌ای شبکة روابط رسمی و غیررسمی پژوهشگران پژوهشکدة گردشگری جهاد دانشگاهی است. نوع مطالعه توصیفی و روش پژوهش نیز تحلیل شبکه بوده است که در آن دو شاخص مهم روابط رسمی و روابط غیررسمی با به‌کارگیری پرسشنامة محقق‌ساخته طراحی و در اختیار 19 نفر اعضای پژوهشکده قرار گرفت. در قسمت رسمی به ابعادی مانند تولید و نشر مقالات علمی،‌ برگزاری کارگاه،‌ اجرای طرح پژوهشی و در بخش روابط غیررسمی نیز به ابعادی مانند احوال‌پرسی،‌ مسافرت،‌ حل مشکلات اشاره شده است. روش تجزیه‌وتحلیل یافته‌ها نیز تحلیل شبکه بوده که با  نرم‌افزار UCINET بررسی شد. یافته‌ها نشان داد، نخست، چگالی شبکة روابط رسمی در پژوهشکده ۲۰ درصد و چگالی آن در روابط غیررسمی ۵۵ درصد است. از طرف دیگر، نتایج آزمون تی نشان داد دو شبکه از نظر محبوبیت اجتماعی، انسجام اجتماعی،‌ روابط اجتماعی،‌ فاصلة اجتماعی و نفوذ اجتماعی اختلاف چشم‌گیری با یکدیگر دارند؛ بنابراین، شبکة روابط غیررسمی بسیار متراکم‌تر یا قوی‌تر از شبکة روابط رسمی در پژوهشکدة گردشگری است. در برقراری روابط رسمی پژوهشگران این پژوهشکده کمتر از برقراری روابط غیررسمی موفق بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایران‌نژاد پاریزی، محمد (۱۳۸۴). اصول و مبانی مدیریت. چاپ اول، تهران: انتشارات پایدار.
پارسیان، علی، و اعرابی، سید محمد (۱۳۸۹). مدیریت: سازمان‌دهی، رهبری و کنترل. تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
دهقانان، حامد، خاشعی‌ورنامخواستی، وحید، و رحیمی، سعید (1395). تأثیر جوکاری و اندازة شبکة اجتماعی بر انگیزة فعالیت‌های داوطلبانة کاربست نظریة خودتعیین‌گری. نشریة پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دورة 6، شمارة 3، صفحات 83-61.
روشنی، سعید، قاضی نوری، سید سروش، و طباطبائیان، سید حبیب‌الله (۱۳۹۲). تحلیل شبکة هم‌نویسندگی پژوهشگران حوزة سیاستگذاری و مدیریت فناوری در ایران. سیاست علم و فناوری، سال 6، شمارة ۲، صفحات 16-1.
سپهری، محمدمهدی، و ریاحی، آسیه (۱۳۸۹). کاربست تحلیل شبکة اجتماعی برای استخراج نیازهای سیستم مدیریت دانش در سازمان‌های دانش‌بنیان. نشریة سیاست علم و فناوری، دورة ۳, شمارة ۲، صفحات 93-81.
سیدجوادین، سید رضا (۱۳۸۳). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: نشر دانش.
طوسی، محمدعلی (۱۳۸۸). اصول مدیریت. تهران: نشر مؤسسة عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
عباس‌زاده، محمد، بوداقی، علی، حسن‌پور، محمد، و حسینی، سید صمد (۱۳۹۴). تأثیر سرمایة اجتماعی سازمانی بر ظرفیت انطباق‌پذیری سازمانی. فصل‌نامة مطالعات رفتار سازمانی، شمارة ۱۴، صفحات ۱74-145.
محمدفام، ایرج، باستانی، سوسن، اسحاقی، محبوبه، گل‌محمدی، رستم، و ساعی، علی (1393). ارزیابی تعاملات کاری اعضای تیم واکنش اضطراری با استفاده از تحلیل شبکة اجتماعی. نشریة بهداشت و ایمنی کار، دورة 4، شمارة 3، صفحات 48-37.
محمدی‌ کنگرانی، حنانه، و حسین‌زاده، مهناز (۱۳۹۲). بررسی و تحلیل جایگاه زنان در شبکة روابط غیررسمی درون‌سازمانی و ارتباط آن با ماهیت کار به روش تحلیل شبکه‌ای (مطالعۀ موردی: صنعت تولید قطعات خودرو). مجلة مطالعات زنان، شمارة 12، صفحات 39-23.
محمدی ‌کنگرانی، حنانه، تقی شامخی، و حسین‌زاده، مهناز (1390). بررسی و تحلیل شبکة روابط رسمی و غیررسمی میان سازمانی با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه‌ای (مطالعة موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد). مجلة مدیریت دولتی، شمارة ۳، صفحات 41-25.
مشدئی، علی (1390). تحلیل اثرات شبکه‌های اجتماعی بر شناسایی فرصت‌های کارآفرینی. مجلة مدیریت صنعتی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال 6، شمارة 15، صفحات 82-69.
 
 
Borgatti, S. P., Everett, M. G., & Johnson, J. C. (2013). Analyzing social networks. London: Sage Publications.
Brookes, N. J., Morton, S. C., Dainty, A. R. J., & Burns, N. D. (2006). Social processes, patterns and practices and project knowledge management: A theoretical framework and an empirical investigation. International Journal of Project Management, 24(6), 474-482.
Burt, R.S. (1992). Structural Holes: The social structure of competition. Cambridge: Harvard University Press.

Capon, N., Farley, J. U., Lehman, D. R. & Hulbert, J. M. (1992). Profiles of product innovators among large US Manufacturers. Management Science, 38(2), 157-169.

Danchev, A. (2006). Social capital and sustainable behavior of the firm. Industrial Management & Data Systems, 106(7), 953-965.
DeStefano, D., Giordano, G., & Vitale, M. P. (2011). Issues in the analysis of co-authorship networks. Quality & Quantity, 45(5), 1091-1107.
Harsi, P., Blanchard, K., & Goldsmith, M. (1996). Management of Organizational Behavior, translated by Kabiri, Ghasem, Tehran university publication.
Hu, C., & Racherla, P. (2008). Visual representation of knowledge networks: A social network analysis of hospitality research domain. International Journal of Hospitality Management, 27(2), 302-312.
Huang, J. C., & Newell, S. (2003). Knowledge integration processes and dynamics within the context of cross-functional projects. International Journal of Project Management, 21(3), 167-176.
Hudson, J. (1996). Trends in multi-authored papers in economics. The Journal of Economic Perspectives, 10(3), 153-158.
Kolaczyk, E. D. & Csa´rdi, G. (2014). Statistical Analysis of Network Data with R. New York: Springer.
Krackhardt, D., & Hanson, J. R. (1993). Informal networks. Harvard business Review, 71(4), 104-111.
Krebs, V. (2008). Decision-making in organizations. Available at www.orgnet.com.
Liu, X., Bollen, J., Nelson, M. L., & Van de Sompel, H. (2005). Co-authorship networks in the digital library research community. Information Processing & Management, 41(6), 1462-1480.
Maitlis, S. (2005). The social processes of organizational sense making. Academy of Management Journal, 48(1), 21-49.
McEvily, B., Soda, G., & Tortoriello, M. (2014). More formally: Rediscovering the missing link between formal organization and informal social structure. The Academy of Management Annals, 8(1), 299-345.
Meenan, C., King, A., Toland, C., Daly, M., & Nagy, P. (2010). Use of a wiki as a radiology departmental knowledge management system. Journal of Digital Imaging, 23(2), 142-151.
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
Rank, O. N. (2008). Formal structures and informal networks: Structural analysis in organizations. Scandinavian Journal of Management, 24(2), 145-161.
Roth, C., & Cointet, J. P. (2010). Social and semantic coevolution in knowledge networks. Social Networks, 32(1), 16-29.
Scott, J. (2013). Social network analysis. 3th Ed., London: Sage Publications.
Valente, T. W. (1996). Social network thresholds in the diffusion of innovations. Social Networks, 18(1), 69-89.
Van der Aalst, W. M., Reijers, H. A., Weijters, A. J., van Dongen, B. F., De Medeiros, A. A., Song, M., & Verbeek, H. M. W. (2007). Business process mining: An industrial application. Information Systems, 32(5), 713-732.
Waldstrom, C., (2001). Informal networks in organizations, A literature review. DDL Working.
Webster, C. M., Freeman, L. C., & Aufdemberg, C. G. (2001). The impact of social context on interaction patterns. Journal of Social Structure, 2(1), 1-8.
White, L., Currie, G., & Lockett, A. (2016). Pluralized leadership in complex organizations: Exploring the cross network effects between formal and informal leadership relations. The Leadership Quarterly, 27(2), 280-297.