بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و فراموشی سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه اصفهان)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

امروزه سازمان‌ها به اهمیت سرمایة اجتماعی و نقش آن در توسعة منابع انسانی و سازمانی اذعان دارند. از سویی، فراموشی سازمانی مفهومی جدید است که مورد توجه محققان قرار گرفته است. هدف این مقاله بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی و فراموشی سازمانی است. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. حجم نمونه با به‌کارگیری نرم‌افزار سمپل‌پاور، 200 نفر از کارکنان دانشگاه اصفهان برآورد شد. ابزار پژوهش دو پرسشنامة سرمایة اجتماعی و فراموشی سازمانی بود. نتایج بررسی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره حاکی از رابطة معنادار و مثبت سرمایة اجتماعی و فراموشی سازمانی هدفمند و رابطة معنا‌دار و منفی بین سرمایة اجتماعی و فراموشی سازمانی تصادفی بود. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد بین سرمایة اجتماعی و فراموشی سازمانی رابطة معنادار و مثبت وجود دارد. بدان معنا که با به‌کارگیری سرمایة اجتماعی می‌توان افراد را در تصمیم‌گیری‌هایی مشارکت داد که با آگاهی و اعتماد نسبت به اهداف برنامة فراموشی‌، به پذیرش و اجرای آن اقدام کنند. این پذیرش سبب کاهش مقاومت در برابر تغییر، کاهش زوال و اتلاف دانش‌، ارتقای ضریب جذب در سازمان و توسعة دانش ذخیره‌شده خواهد شد و سرانجام به بهسازی سازمان منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الوانی، سید مهدی، ناطق، تهمینه، و فراحی، محمدمهدی (1386). نقش سرمایة اجتماعی در توسعة مدیریت دانش سازمانی. فصل‌نامة علوم مدیریت ایران، دورة 2، شمارة 5، صفحات 75-35.
 امیرخانی، طیبه، و پورعزت، علی­اصغر (1387). تأملی بر امکان توسعة سرمایة اجتماعی در سازمان دولتی. نشریة مدیریت دولتی، دورة 1، شمارة 1، صفحات 32-19.
 بخش‌چناری، امین­رضا، عیدی، حسین، و عباسی، همایون (1394). تحلیل ارتباط فراموشی سازمانی و چابکی سازمانی با عملکرد سازمانی (مطالعة موردی: وزارت ورزش و جوانان). مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، دورة 2، شمارة 5، صفحات 20-11.
 پورحاتمی، عاطفه، زارعی متین، حسن، حیاتی، بهزاد، و عطایی، مهدی (1394). بررسی اثر فراموشی سازمانی هدفمند و غیرهدفمند بر فرایند یادگیری سازمانی (مورد مطالعه: دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی). مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 13‌، شمارة 4، صفحات 1200-1179.
 حسن­پور، اکبر، و معماری، محبوبه (1390). فراموشی سازمانی. نشریة تدبیر، سال 22، شمارة 238، صفحات 59-53.
حسینی، سید یعقوب، جلالی، رضا، و خسروانی، فرزانه (1389). فراموشی سازمانی؛ چالش مهم مدیران در عصر جدید کسب‌‌­وکار. پژوهش‌نامة مدیریت تحول، سال 2، شمارة 4، صفحات 117-97.
حسینی، یعقوب، و مغدانی، رضا (1392). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر فراموشی سازمانی: استفاده از مدل تحلیل شبکه‌ای فازی با رویکرد برنامه‌ریزی غیرخطی. پژوهش‌نامة مدیریت اجرایی، سال 5، شمارة 9، صفحات 36-12.
رابینز، استفن پی. (1384). مبانی رفتار سازمانی. تهران: نشر دفتر پژوهش­های فرهنگی.
سرلک، محمدعلی، کشاورز، آرزو، و کشاورز، الهام (1394). بررسی نقش مدیریت دانش در اولویت‌بندی منابع انسانی. مطالعات دانش‌شناسی، سال اول، شمارة 3، صفحات 21-3.
صادقیان، رحمت­اله، یعقوبی، نورمحمد، و اعزازی، محمداسماعیل (1391). بررسی رابطة فراموشی سازمانی هدفمند و چابکی سازمانی. پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال 5، شمارة 17، صفحات 120-103.
ظفری فرود، محمد (1395). بررسی تأثیر سرمایة فکری بر نوآوری سازمانی نقش میانجی فراموشی سازمانی (مورد مطالعه: مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری). پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، رشتة مدیریت MBA، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

عباس‌زاده، محمد، و مقتدایی، لیلا (1388). بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سرمایة اجتماعی بر دانش‌آفرینی، مجلة جامعه‌شناسی ایران، دورة 10، شمارة 1، صفحات 28-3.

علی‌محمدی، صدیقه (1390). بررسی رابطة میان میزان شکاف­های دانشی و سطح فراموشی سازمانی (مطالعة موردی: سازمان جهاد دانشگاهی استان هرمزگان). پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، رشتة مدیریت فناوری اطلاعات – گرایش کسب‌‌­وکار، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

قلیچ‌لی، بهروز، و مشبکی، اصغر (1385). نقش سرمایة اجتماعی در ایجاد سرمایة فکری سازمان. فصل‌نامة دانش مدیریت، سال 19، شمارة 75، صفحات 147-125.
قیاسی، رضا، یاوری، امیرحسین، آهی، پرویز، قنبری، حبیب، و آل­طه، حسن (1394). تبیین ابعاد فراموشی سازمانی و ظرفیت جذب دانش سازمانی. فصل‌نامة علمی پژوهشی آموزش در علوم انتظامی، سال 3، شمارة 4، صفحات 36-13.
مشبکی، اصغر، بستام، هادی، و ده‌یادگاری، سعید (1391). ارتقای عملکرد سازمانی از طریق فراموشی سازمانی هدفمند. نشریة مدیریت سلامت، دورة 15، شمارة 48، صفحات 105-93.
مشبکی، اصغر، و ربیعی، مسعود (1388). فراموشی سازمانی هدفمند (استراتژیک): اکسیر رقابت‌پذیری در سازمان. فصل‌نامة مدرس علوم انسانی، دورة 13، شمارة 4، صفحات 218-194..
Akgün, A. E., Byrne, J. C., Lynn, G. S., & Keskin, H. (2007). Organizational Unlearning as Changes in Beliefs and Routines in Organizations. Journal of Organizational Change Management, 20(6), 794-812.
Azmi, F. T. (2005). Mapping the Learn-Unlearn-Relearn Model Imperatives for Strategic Management. Indian Journal of Training & Development, 20, 4-14.
Azmi, F. T. (2008‌). Mapping‌ the Learn-unlearn-relearn Model Imperatives for Strategic Management. European Business Review, 20(3), 240-259.
Cheng, S. K., Liu, C. I., Lee, J. R., Hung‌, D. L., & Tzeng, O. J. (2012). Intentional forgetting might‌ be‌ more effortful than remembering: An ERP study of Item-method directed forgetting. Biological Psychology, 89(2), 283– 292.
De Holan, P. M., & Phillips, N. (2003). Organizational forgetting. In M. Edited by Smith, M. E. & Lyles, M. A. Handbook of Organizational Learning and Knowledge Management, Oxford: Blackwell, (pp.393-409).
 De­ Holan, P. M., Phillips, N., & Lawrence, T. B. (2004). Managing organizational forgetting. MIT Sloan Management Review, 45(2) , 44-52.
Fernandez, V., & Sune, A. (2009). Organizational forgetting and its causes: An empirical research. Journal of Organizational‌ Change‌ Management, 22(6), 620-634.
Fukuyama, F. (1995). The Social Virtues and the Creation of Prosperity. New York: Free Press.
Gagnon, R. J., & Sheu, C. (2000). The impact of learning, forgetting and capacity profiles on heacquisition of advanced technology. Omega, 28(1), 51-76.
Grama, B., & Todericiu, R. (2016). Change, resistance to change and organizational cynicism. Studies in Business and Economics, 11(3), 47-54.
Hador, B. B. (2017). Three levels of organizational social capital and their connection to performance. Journal of Management Development, 36(3), 348-36.
Hedberg, B. (1981). How organizations learn and unlearn, In Nystrom, P. & Starbuck, W. (eds), Handbook of Organizational Design, Oxford: Oxford University Press, (pp.3-27).
Hoffman, J., Hoelscher, M. L., & Sherif, K. (2005). Social capital, knowledge management and sustained superior performance. Journal of Knowledge Management, 9(3), 93-100.
Hong, J. (1999). Structuring for organizational learning. The Learning Organization, 6(4), 179-185.
Hoseinzehi, K., Elhami, Z., Jangizehi, S., & Omidi, Y. (2016). Provide a mechanism to prevent random organizational forgetting relying on social capital. Journal of Social Sciences and Human Studies, 2(2), 1-7.
Jiang, Y., & Fu, Q. (2010). Management of organizational foregetting in construction of organizational absorptive capacity, e-product e-service and e-entertainment (ICEEE), 1-6.
Kanck, S., & Keefer, P. (1997). Does social capital have an economic payoff? Across-country investigation. The Quarterly Journal of Economics, 112(4), 1251-1288.
Lumsden, L. (2006). The development of tools to measure anddescribe social capital in specifc communithes and in organanisations. Thesis, Philosophy in Organizational Psychology, Griffith University.
Manning, P. (2009). Explaining and developing social capital for knowledge management purposes. Journal Of Knowledge Management, 14(1), 83-99.
McElroy, M. W., Jorna, R. J., & Van Engelen, J. (2006). Rethinking social capital theory: A knowledge management perspective. Journal of Knowledge Management, 10(5), 124-136.
Mu, J., Peng, G., & Love, E. (2008). Inter firm networks, Social capital, and knowledege flow. Journal of Knowledge Management, 12(4), 86-100.
Smith, M. E., & Lyles, M. A. (2011). In praise of organizational forgetting. Journal of Management Forgetting, 20(3), 311-316.
Tham, Z-Ch. G., Pee, L. G., Kankanhalli, A., & Tan, G. W. (2008). Turnover in information systems development projects - managing forgetting. The Learning Organization, 15(2),
Wong, P., Cheung, S., Yiu‌, R., &‌ Hardie‌, M. (2012). The unlearning dimension of organizational learning in construction projects‌. International‌ Journal of Project Management, 30(1), 94-104.
Zeng & chen (2010). The relation ship between intentional organizational forgetting and organizational innovation: The mediating effect of organizational learning capability. Advanced Management Science, 3(1), 47-53.