امنیت ملی در قرآن کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق عمومی و مدرس پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

امنیت ملی موضوعی است که چندبُعدی بودن آن و مسئولیت دولت‌ها در فراهم آوردن آن برای شهروندان، نیز، سوء‌استفادة آن‌ها از این موضوع برای تحکیم موقعیت سیاسی خود بر پیچیدگی مفهومی و مصداقی آن می‌افزاید. در ساده‌ترین تعریف، امنیت ملی امنیت مردمی است که در جغرافیایی خاص تحت حاکمیت نظمی سیاسی ـ حقوقی می‌زیند. طبعاً امنیت این زیست اجتماعی اقتضا می‌کند تهدیدهایی که موجودیت این موضوع را به خطر می‌اندازند دفع شود. بر اساس نظریة امنیت ملی، برای تحقق این امنیت باید تهدیدهای پنجگانة نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و زیست‌محیطی منتفی شود. بر مبنای این نظریه، تهدیدهایی که نفی آن‌ها در قرآن برای برای تحقق امنیت ملی در جامعة آن روزگار مورد توجه قرار گرفته فقط تهدیدهای اجتماعی و اقتصادی است. تهدید نظامی، که موجودیت جامعة مورد نظر قرآن، یعنی مکه، را به خطر می‌انداخت با معجزة الهی ابابیل منتفی شد و تهدید سیاسی به دلیل بدوی بودن آن جامعه و عدم‌حضور دولتی منسجم، حتی با کارویژه‌های دولت‌های موجود در آن روزگار، ممکن نیست تهدید زیست‌محیطی نیز موضوعاً منتفی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم.(ترجمۀ خرمشاهی)
  2. بوزان، باری (1378). مردم، دولت‌ها، و هراس، ترجمة پژوهشکدة مطالعات راهبردی، تهران، انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
  3. تاجدینی، علی (1381). فرهنگ جاودان المیزان، تهران، مهاجر.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1383). تسنیم تفسیر قرآن کریم، قم، مرکز نشر اسراء، ج 6.
  5. روشن‌دل، جلیل (1374). امنیت و نظام بین‌المللی، تهران، سمت.
  6. صدر، موسی (1391). برای زندگی، گفتارهای تفسیری، ترجمة مهدی فرخیان، تهران، مؤسسة فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
  7. طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا). تفسیر المیزان، ترجمة سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج 12 و 16.
  8. ــــــــــــــــــــــــ (1363). تفسیر المیزان، ترجمة سید محمدباقر موسوی همدانی، چ 3، تهران، انتشارات محمدی، ج 27 و 40.
  9. طبرسی، شیخ ابی‏الفضل (1986). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، ج 1 و 2.

10. عبدالباقی، محمدفوأد (1374). المعجم المفهرس لالفاظ القران الکریم، چ 2، تهران، انتشارات اسلامی.

11. قاضی شریعت‌پناه، سید ابوالفضل (1368). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

12. قرشی، سید علی‌اکبر (1378). تفسیر احسن الحدیث، چ 3، تهران، بنیاد بعثت، ج 5.

13. ــــــــــــــــــ (1364). قاموس قرآن، چ 4، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج 1 و 2 و 3.

14. مصطفوی تبریزی، حسن (1375). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج 3.

15. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1381). تفسیر نمونه، چ 21، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج 11، چ 20، ج 18.

16. هاشمی رفسنجانی، اکبر و همکاران (1380). تفسیر راهنما، قم، بوستان کتاب، ج 13.