بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعیِ تشکل‌های مردم‌نهاد استان مرکزی بر مردم‌سالاری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران

2 دانشیار، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران

3 استادیار، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران

چکیده

از عوامل تأثیرگذار بر مردم‌سالاری عامل بسیار مهم سرمایة اجتماعی است. پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سرمایة اجتماعیِ تشکل‌های مردم‌نهاد استان مرکزی بر مردم‌سالاری انجام شد. شاخص‌های مورد نظر سرمایة اجتماعی اعتماد، مشارکت، و انسجام اجتماعی بودند. برای دستیابی به این هدف، از دیدگاه پاتنام و کلمن و فوکویاما و از روش پیمایشی (با ابزار پرسشنامه) و اسنادی (با استفاده از کتاب‌ها و مقالات) بهره گرفته شد و با استفاده از نرم‌افزار آموس و مدل‌سازی معادلات ساختاری تحلیل عاملی تأییدی انجام گرفت و به کمک نرم‌افزار SPSS شاخص‌های توصیفی به دست آمد. ضریب آلفای کرونباخ برای 22 گویه 929/0 و دارای پایایی قابل قبول بود. جامعة آماری اعضای تشکل‌های مردم‌نهاد استان مرکزی (1304 نفر) بودند و از نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده استفاده شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به طور سخت‌گیرانه 384 نفر بود. یافتة پژوهش این بود که سرمایة اجتماعی تشکل‌های مردم‌نهاد استان مرکزی بر مردم‌سالاری تأثیر مثبت و معنادار می‌گذارد و برای تحقق جبهة فرهنگی‌ـ اجتماعی انقلاب و هم‌افزایی استعدادها و ظرفیت‌ها به منظور سامان دادن به اهداف سیاسی نظام و مبارزه با دشمنان و شفاف‌سازی چالش‌های پیش رو و ایجاد نهادهای دموکراتیک و توسعة جامعة مدنی نقشی مهم ایفا می‌کند. در این زمینه باید از نیروهای مستعد و جوان استفاده کرد. آن‌ها باید از سرمایة خود برای پیشبرد اهدافشان نهایت بهره را ببرند و با شبکه‌ها و تشکل‌های متفاوت و سازمان‌های دولتی و آحاد مردم روابط متقابل برقرار کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ازکیا و دیگران (1389). نظریه‌های اجتماعی معاصر با رویکرد توسعه، تهران، علم.
  2. اینگلهارت، رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعۀ پیشرفتۀ صنعتی، ترجمة مریم وتر، تهران، کویر.
  3. بتسیل، میشل ام؛ الیزابت کُرِل (1396). دیپلماسی سازمان‌های مردم‌نهاد: تأثیر سازمان‌های مردم‌نهاد بر مذاکرات بین‌المللی زیست‌محیطی، پژوهش و ترجمة سبحان طیبی و رضا عرب‌چادگانی.
  4. بوستانی، داریوش (1386). «سرمایة اجتماعی و توسعة سیاسی در ایران»، سیاست‌های توسعة اجتماعی، ج 3، ف 3، صص 61ـ 83.
  5. پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی (تجربة ایتالیا و درس‌هایی برای کشورهای در حال گذار)، ترجمة محمدتقی دل‌فروز، تهران، نشر روزنامة سلام.
  6. تاج‌بخش، کیان (1384). سرمایه‌های اجتماعی: اعتماد، دموکراسی، و توسعه، نوشتة رابرت پاتنام و دیگران، ترجمة افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، شیرازه.
  7. توسلی، غلام‌عباس (1382). مشارکت اجتماعی در شرایط آنومیک، رابطة آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی با مشارکت اجتماعی، تهران، مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  8. حسنی، حسین (1394). «سرمایة اجتماعی در توسعة سیاسی ایران»، کنفرانس بین‌المللی علوم انسانی، روان‌شناسی، و علوم اجتماعی، تهران، مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما، صص 1ـ 15.
  9. خامنه‌ای، علی (رهبر جمهوری اسلامی ایران) (1386). انسجام اسلامی، بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، سید علی خامنه‌ای، تدوین: مؤسسة پژوهشی‌ـ فرهنگی انقلاب اسلامی، تهران، مرکز نشر انقلاب اسلامی.

10. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1390). الگوی اسلامی‌ـ ایرانی، پیشرفت از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی، به اهتمام امیر سیاه‌پوش، به کوشش مرکز پژوهش‌های علوم انسانی صدرا، تهران، انقلاب اسلامی.

11. خمینی، روح‌الله (1378). صحیفة امام، تهران، مؤسسة نشر آثار امام خمینی، ج 2 و 18.

12. رحمانی، محمود؛ کاوسی، اسماعیل (1387). اندازه‌گیری و مقایسة سرمایة اجتماعی در بخش‌های دولتی و خصوصی، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، دفتر گسترش تولید علم.

13. سعیدی، محمدرضا (1391). درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمان‌های غیر دولتی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی.

14. شفیعی‌فر، محمد (1384). «دموکراسی و عدالت اجتماعی»، مطالعات راهبردی، بهار، ش 27، س 8.

15. صنعتی، رضا (1389). گفتمان مصباح: گزارشی از زندگانی علمی و سیاسی آیت‌الله مصباح، چ 2، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

16. عظیمی، هاجر (1391). «بررسی رابطة سرمایة اجتماعی با شهروندی دموکراتیک (مطالعة موردی: دانشجویان دانشگاه تهران)»، علوم اجتماعی، ش 59، صص 91ـ 135.

17. غفاری، غلام‌رضا (1390). سرمایة اجتماعی و امنیت نظامی، {برای} سازمان تحقیقات و مطالعات ناجا، تهران، جامعه‌شناسان.

18. فتح‌آبادی، غلام‌رضا و دیگران (1394). سازمان‌های مردم‌نهاد استان مرکزی، اراک، دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری، خانة سازمان‌های مردم‌نهاد استان مرکزی.

19. فتحی، کوروش؛ سکینه واحد چوکده (1385). «شناسایی آسیب‌های تربیت شهروندی در برنامة درسی پنهان: نظام آموزش متوسط نظری از دیدگاه معلمان زن شهر تهران و ارائة راهکارهایی برای بهبود وضعیت آن»، نوآوری‌های آموزشی، ش 17، س 5.

20. فوکویاما، فرانسیس (1379). پایان نظم، سرمایة اجتماعی و حفظ آن، ترجمة غلام‌عباس توسلی، تهران، اطلس.

21. قدیمی، مهدی (1386). «بررسی میزان اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه‌های زنجان»، پژوهشنامة علوم انسانی، ش 53، صص 61ـ 92.

22. کلمن، جیمز (1377). بنیادهای نظریة اجتماعی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران، نی.

23. لیپست، سیمون مارتین (1383). دایرة المعارف دموکراسی، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه، ج 2.

24. محسنی، منوچهر؛ عذرا جاراللهی (1382). مشارکت اجتماعی در ایران، تهران، آرون.

25. مصباح یزدی، محمدتقی (1391). «نظریة سیاسی اسلامی»، تحقیق و نگارش: کریم سبحانی، چ 5، قم، انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج 1.

26. معماریان، امید (1383). مهارت‌های ارتباطی و سازمان‌های غیر دولتی، تهران، برگ زیتون.

27. میرابراهیمی، روزبه (1381). «شهروند دموکراتیک لازمة تحقق دموکراسی»، همبستگی، ص 8.

28. نیوتون، کنث؛ جان ون دث (1389). مبانی سیاست تطبیقی دموکراسی‌های دنیای نوین، ترجمة خلیل‌الله سردارنیا، تهران، دانشگاه شیراز.

References

  1. Azimi, Hajar (2012). Investigating the Relationship between Social Capital and Democratic Citizenship. A Case Study: Students of Tehran University. Social Science Quarterly, No. 59, pp. 91-135. (in Persian)
  2. Azkia et al. (2010). Contemporary Social Theories with a Development Approach. Tehran: Science Publishing. (in Persian)
  3. Betsill, Michelle M. & Elizabeth Corell (2017). NGOs Diplomacy: The Impact of NGOs on International Environmental Negotiations. Translated into Persian by Sobhan Tayebi and Reza Arab Chadegani.
  4. Blair, Harry (1997). Donors, Democratization and Civil Society: Relating Theory to Practice, States and Donors. New York, Martins Press.
  5. Bustani, Dariush (2007). Social Capital and Political Development in Iran. Social Development Policies, Volume III, Chapter Three, pp. 61-83. (in Persian)
  6. Butcher, Jim (2007). Ecotourism, NGOs and Development. Routledge, 2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon OX 14 4RN.
  7. Coleman, James (1998). Foundations of Social Theory. Translated into Persian by Manouchehr Sabouri, Tehran: Ney Publishing.
  8. Desai, Manali (2007). State Formation and Radical Democracy in India. Routledge, 2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon OX 14 4RN.
  9. Fath-Abadi, Gholamreza et al. (2015). Markazi Provincial People's Organizations. Arak: Governor's Office of Social and Cultural Affairs. Markazi Provincial People's Organizations Home. (in Persian)

10. Fathi, Kourosh & Sakine Vahed Chukade (2006). Identifying Citizenship Injuries in a Hidden Curriculum: A Theoretical Secondary Education System from the Perspective of Female Teachers in Tehran and Providing Solutions to Improve Its Status. Journal of Educational Innovation, No. 17, Fifth Year. (in Persian)

11. Fukuyama, Francis (2000). The End of Order, Social Capital and Its Preservation. Translated into Persian by Gholam Abbas Tavassoli, Tehran: Atlas.

12. Gerber, A. S. & Rogers, T. (2009). Descriptive Social Norms and Motivation to Vote: Everybody’s Voting and so Should You. The Journal of Politics, 71(1), pp. 178-191.

13. Ghadimi, Mehdi (2007). Investigating the level of social trust and the factors affecting it among students of Zanjan universities. Research Journal of Humanities. No. 53, pp. 61-92. (in Persian)

14. Ghafari, Gholamreza (2011). Social Capital and Military Security, {for} NAJA. Tehran: Sociology Publications. (in Persian)

15. Goodin, Robert E. & Philip Pettit (1993). A Companionto Contemporary Political Philosophy. Copy right © Basil Blackwell ltd Editorial Organization -USA- Blackwell Publishers.

16. Hassani, Hossein (2015). Social Capital in Iranian Political Development. International Conference on Humanities. Psychology and Social Sciences, Tehran: Center for International Conferences of IRIB, pp. 1-15. (in Persian)

17. Hyungjun, Suh (2001). Correlation between Social Capital and Political Participation: Considering National Economic, Political. Development and Economic Inequality. University of Arizona, pp. 1-28.

18. Inglehart, Ronald (1994). Cultural change in the advanced industrial society. translated by Maryam Vetter, Tehran: Kavir Publications.

19. Jackman, Robert W. & Ross A. Miller (1998). Social Capital and Politics. Annu, Rev, Polit, Sci, 1: pp. 47-73.

20. Johnston, L. D, Bachman. J. G., & Malley, P. O (1993). Monitoring The Future: Questionnaire Responses from The Nation’s High School Seniors 1991. Ann Arbor. MI: Institute for social research.

21. Khamenei, Ali (Leader of the Islamic Republic of Iran) (2007). Islamic Cohesion, Statements by the Supreme Leader of the Islamic Revolution. Sayed Ali Khamenei, Edited by: The Islamic Revolution Cultural Research Institute, Tehran: Islamic Revolution Publishing Center. (in Persian)

22. ----------------------------------------------------------------------- (2011). The Islamic-Iranian Model of Progress From the Perspective of the Supreme Leader of the Islamic Revolution. by Amir Siahpoush, at the Sadra Center for Humanities Research, Tehran: Islamic Revolution. (in Persian)

23. Khomeini, Ruhollah (1999). Sahifa Imam. Volumes 18 and 2, Tehran: Imam Khomeini Publishing House. (in Persian)

24. Leighninger, Matthew (2006). The Next Form of  Democracy: How Expert Rule is Giving Way to Shared Governance- and Why Politics will Never be the Same. Vanderbilt University Press.

25. Levine, Caroline (2007). Provoking Democracy: Why We Need the Arts. Blackwell Publishing Ltd.

26. Lipset, Seymour Martin (2004). Encyclopedia of Democracy. Volume II, Tehran: State Department Publications.

27. Memarian, Omid (2004). Communication Skills and NGOs. Tehran: Olive Leaf. (in Persian)

28. Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2012). Islamic Political Theory. Research and Writing: Karim Sobhani, Volume One, Fifth Edition, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute Publications. (in Persian)

29. Mirebrahimi, Roozbe (2002). A Democratic Citizen Required for the Realization of Democracy. Solidarity Magazine, 8. (in Persian)

30. Misztal, Barbara A. (1997). Trust in Modern Societies. Oxford: Blackwell.

31. Mohseni, Manouchehr & Jarollahi, Ozra (2003). Social Participation in Iran. Tehran: Aron. (in Persian)

32. Newton, Kenneth & John Wen Duth (2010). Fundamentals of Comparative Politics of New World Democracies. Translated into Persian by Khalil al… Sardarnia, Tehran: Shiraz University.

33. Putnam, Robert (2001). Democracy and Civic Traditions (Italian Experience and Lessons for Transitioning Countries). Translated into Persian by Mohammad Taghi Delafrouz, Tehran: Salam daily.

34. Rahmani, Mahmoud & Kawousi, Esmaeil (2008). Measuring and Comparing Social Capital in Public and Private Sectors. Tehran: Islamic Azad University Research Office, Science Development Office. (in Persian)

35. Rice, Tom W. & Jeffrey Ling (2002). Democracy, Economic Wealth and Social Capital: Sorting out the Causal Connection. Space & Polity, Vol. 6, No. 3, pp. 307-325.

36. Saeedi, MR. (2012). An Introduction to Public Participation and Non-Governmental Organizations. Tehran: University Humanities Textbooks Study (Position), Humanities Research and Development Center. (in Persian)

37. Sanati, Reza (2010). Mesbah Discourse: A report on the scientific and political life of Ayatollah Mesbah. Second Edition, Tehran: Islamic Revolutionary Documentation Center. (in Persian)

38. Shafiei Far, Mohammad (2005). Democracy and Social Justice. Strategic Studies Quarterly, Spring.  No. 27, Eighth Year. (in Persian)

39. Tajbakhsh, Kian (2005). Social Capitals: Trust, Democracy and Development. by Robert Putnam et al. Translated into Persian by Afshin Khakbaz and Hassan Pouyan, Tehran: Shiraze Press. (in Persian)

40. Tavassoli, Gholam Abbas (2003). Social Participation in Anomic Conditions of  the Relationship of Social Injuries and Deviations with Social Participation. Tehran: Tehran University Press and Publishing Institute. (in Persian)

41. Teney, Celine & Laurie Hanquinet (2012). High Political Participation, High Social Capital? A relational analysis of youth social capital and political participation. Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung & the University of York, pp. 1-35.