سرمایۀ اجتماعی و ایثار: رویکردی قرآنی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، پژوهشکدة فرهنگ و مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، تهران، ایران

چکیده

سرمایة اجتماعی از مفاهیمی است که در علوم اجتماعی برای توصیف همبستگی و اعتماد در جامعه به کار می‌رود. وجود سرمایة اجتماعی بسیاری از ارتباط‌های اجتماعی را تسهیل می‌کند. در این نوشتار تلاش می‌شود ارتباط سرمایة اجتماعی در ایجاد ایثار بررسی شود. سؤال اصلی پژوهش این است که «سرمایة اجتماعی چگونه می‌تواند به تقویت ایثار در جامعه کمک کند؟» در این زمینه، با بهره‌گیری از آیات شریفة قرآن کریم، الگویی از سرمایة اجتماعی ارائه می‌شود که به افزایش ایثار در جامعه کمک می‌کند. مدل دینی سرمایة اجتماعی که باعث افزایش ایثار در جامعه می‌شود عبارت است از «فراگیر شدن اعتماد اجتماعی متکی به ایمان به خدا، به کمک هنجارِ گذشتن از آنچه دوست دارید و به آن نیاز دارید، در شبکة اخوت». این سرمایة اجتماعی می‌تواند ایثار را در جامعه گسترش دهد و زمینه‌ساز رفتارهای ایثارگرانه در جامعه باشد. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل مفهومی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. قرآن کریم.

    1. الوانی، مهدی؛ علی سید نقوی (1381). «سرمایة اجتماعی: مفاهیم و نظریه‌ها»، مدیریت، س 9، ش 33 و 34
    2. بدار، لوک (1380). روان‌شناسی اجتماعی، مترجم: حمزه گنجی، تهران، ساوالان.
    3. بوردیو، پیر (1380). نظریة کنش، مترجم: مرتضی مردیها، تهران، نقش و نگار.
    4. تاج‌بخش، کیان (1385). سرمایة اجتماعی، اعتماد، توسعه، و دموکراسی، تهران، شیرازه.
    5. التلمسانی، عفیف‌الدین سلیمان بن علی(1371). شرح منازل السائرین التلمسانی، قم، بیدار، ج 1.
    6. طباطبایی، محمدحسین (1363). المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج 18.
    7. فاین، بن (1385). سرمایة اجتماعی و نظریة اجتماعی، مترجم: م. ک. سروریان، تهران، پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
    8. محسنی، محسن؛ احد فرامرز قراملکی (1395). «تحلیل تطبیقی تاریخ مفهوم ایثار نزد دانشمندان مسلمان تا قرن هفتم»، پژوهشنامة اخلاق، د 9، ش 33، صص 47 ـ 64.
    9. محمدی ری‌شهری، محمد (1377). میزان الحکمت، تهران، دارالحدیث.

    10. مسکویه، ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب (1426). تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم، زاهدی.

    11. مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه.

    References

    1. Coleman, J. (1988). Social Capital and Schools, The Educational Digest, 53(8), pp 6-9..
    2. Coleman, J. (1990). Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.
    3. Field, J. (2003). Social Capital, London: Routledge Pub.
    4. Greeley, A. (1997). Coleman revisited: Religious Structure as a source of Social capital, The American Behavioral scientist, 40(5), pp 587-594. .
    5. Lockhart, W. H. (2005). Building Bridges and Bonds, Sociology of religion, Washington,  66(1), pp 45-60.
    6. Portes, A. & Landolt, P. (1996). The down Side of Social Capital, American Prospect, 26 (May–June), pp 18–21.
    7. Quran-al-karim
    8. Alwani, Mahdi; Sayed Naqvi, Ali (2002). Social Capital: Concepts and Theories, Management Quarterly, Volume 9, Numbers 33 and 34.
    9. Bedar, Luc ; Deziel, Josee ; Lamarche, Luc (2001). Introduction à la psychologie sociale (Social psychology), Translator: Hamzeh Ganji, Tehran: Savalan Publishing.

    10. Bourdieu, Pierre (2001). Practical Reason: On the Theory of Action, Translator: Morteza Mardiha, Tehran: Naghsh va Negar Publications.

    11. Fain, Ben (2006). Social Capital and Social Theory, Translator: M.K. Soroorian, Tehran: Research Institute for Strategic Studies.

    12. Makarem Shirazi, Nasser (1995). Tafsir Nemooneh, Tehran: Islamic Books House.

    13. Miskawayh, Abū Alī Aḥmad ibn Muḥammad ibn Yaʿqūb ibn (2005). Tahdhib al'Akhlaq wa Tathir al'Araq, Qom: Zahedi.

    14. Mohammadi Rey-shahri, Mohammad (1998). Mizan al-Hikmat, Tehran: Daar al-Hadith.

    15. Mohseni, Mohsen; Faramarz Gharamaleki, Ahad (2016). Comparative analysis of the history of the concept of Altruism among Muslim scholars up to the seventh century, Journal of Ethics, Volume 9, Number 33, pp. 64-47.

    16. Tabatabai, Mohammad Hussein (1985). Al-Mizan, Volume 18, Qom: Islamic Publications Office.

    17. Tajbakhsh, Kian (2006). Social Capital, Trust, Development and Democracy, Tehran: Shirazeh Publications.

    18. Telmasani, Afifuddin Suleiman Ibn Ali (1992). Description of the houses of other pilgrims, the first volume, Qom: Bidar Publication

    19. Latin:

    20. Coleman, J. (1988). Social Capital and Schools, The Educational Digest, 53(8), pp 6-9..

    21. Coleman, J. (1990). Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.

    22. Field, J. (2003). Social Capital, London: Routledge Pub.

    23. Greeley, A. (1997). Coleman revisited: Religious Structure as a source of Social capital, The American Behavioral scientist, 40(5), pp 587-594. .

    24. Lockhart, W. H. (2005). Building Bridges and Bonds, Sociology of religion, Washington,  66(1), pp 45-60.

    25. Portes, A. & Landolt, P. (1996). The down Side of Social Capital, American Prospect, 26 (May–June), pp 18–21.