بررسی ساختار مفهومی ‌پژوهش‌های مسئولیت اجتماعی شرکتی از طریق تجزیه‌وتحلیل هم‌واژگانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکدة مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 عضو هیئت علمی گروه مدیریت مالی و حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

3 استادیار، حسابداری، دانشکدة مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران

4 دانشجوی دکتری، حسابداری، دانشکدة مدیریت و حسابداری، دانشکدگان فارابی، قم، ایران

چکیده

مطالبه‌گری از سازمان‌ها برای رفتار مسئولانه در قبال جامعه موضوعی است که با گسترش روزافزون اثرگذاری آن‌ها بر محورهای تشکیل‌دهندة توسعة پایدار، یعنی اقتصاد و جامعه و محیط زیست، در دهه‌های پایانی قرن بیستم شدت گرفته و سبب شده مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی شرکتی ظهور پیدا کند. این مسئولیت از جستارهای اقتصادی و مالی فراتر می‌رود و مجموعه وظایفی را شامل می‌شود که در جهت حفظ، مراقبت، و کمک به جامعه‌ ضروری هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی ساختار مفهومی ‌پژوهش‌های مسئولیت اجتماعی از سال 1975 تا سال 2020 بود و از تجزیه‌وتحلیل هم‌واژگانی و شبکه‌های اجتماعی برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. جامعة آماری تعداد 20.168 سند نمایه‌شده در پایگاه وب آو ساینس بود. نتایج نشان داد از بین 9.442 کلیدواژة به‌کاررفته در اسناد، 5 کلیدواژة پرتکرار عبارت‌اند از: مسئولیت اجتماعی شرکتی، عملکرد، مدیریت، مسئولیت اجتماعی شرکتی (به ‌شکل مخفف)، اثر. مقالة «استراتژی و جامعه» با مجموع 3527 استناد پر‌استنادترین مقاله و گارسیا سانچز با 73 سند برترین نویسنده از نظر تعداد اسناد است. کشور امریکا با تعداد 4.049 سند از کل 20.168 سند برترین کشور از نظر تعداد اسناد است. به‌علاوه، یافته‌ها نشان داد مجلة اخلاق تجارت با انتشار 1.496 عنوان مقاله برترین مجله از نظر تعداد مقالات و دانشگاه تجارت کپنهاگن با انتشار 144 سند برترین دانشگاه جهان از نظر تعداد اسناد است. یافته‌های حاصل از این پژوهش می‌تواند به پژوهشگران افق دید جامعی را در رسیدن به درکی عمیق از نقشه مفهومی پژوهش‌های مسئولیت اجتماعی بدهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آقایی، محمدعلی؛ مرتضی کاظم‌پور (1395). «تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تنوع‌پذیری محصولات بر عملکرد شرکت»، حسابداری ارزشی و رفتاری، 1(1)، ص 99 ـ 121.
حجازی، رضوان؛ حسین رجب‌دری (1399). «رابطة افشای اطلاعات مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت و دقت پیش‌بینی مدیران»، حسابداری و منافع اجتماعی، 10(4)، ص 73 ـ 91.
‫حسینی، سید علی؛ فاطمه گرامی‌راد؛ طیبه زارع‌زردینی (۱۳۹۸). «تحلیل جریان علمی ‌پژوهش‎های حسابرسی در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس»، دانش حسابداری مالی، ۶(۴)، ص ۲۵ ـ ۴۶.
حسینی، سید علی؛ فاطمه گرامی‌راد؛ طیبه زارع‌زردینی (۱۳۹۹). تحلیل جریان علمی ‌پژوهش‎های حسابداری مدیریت در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس»، حسابداری مدیریت، ۱۳(۴۷)، ص ۱۲۵ ـ ۱۴۲.
رحمانیان کوشککی، عبدالرسول؛ زهرا ایمان‌روی (1400). «تأثیر اعتمادبه‌نفس بیش از حد مدیرعامل بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها با نقش تعدیلگر مالکیت نهادی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران»، حسابداری و منافع اجتماعی، 11(3)، ص 49 ـ 68.
‫صدیقی، مهری؛ عمار جلالی‌منش (۱۳۹۱). «مطالعة روند پژوهش در حوزة مدیریت دانش در بازة زمانی ۲۰۰۱ ـ ۲۰۱۰ و ترسیم ساختاری از آن»، پردازش و مدیریت اطلاعات، ۲۸(۲)، ص 363 ـ 392.
فرجی، امید؛ فخر‌الدین محمدرضایی؛ مهدی خداکرمی؛ ایمان سوخکیان (1399). «همکاری تحقیقاتی مؤثر، وضعیت و موانع موجود: عاملی مهم برای پذیرش مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی حسابداری»، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، آمادة انتشار.
کاملی، بهروز؛ حمیدرضا یزدانی؛ امین حکیم؛ سید محمدباقر جعفری (۱۳۹۹). «ترسیم قلمرو و خوشه‌بندی تحقیقات مدیریت دانش بر اساس تحلیل هم‌واژگانی مقالات نمایه‌شده در پایگاه وب علوم (WOS)»، مدیریت نوآوری در سازمان‌های دفاعی، ۳(۴)، ص ۷۷ ـ ۱۰۴.
کرمی، غلامرضا؛ احسان دولت زارعی؛ امید فرجی (1401). «بیست‌ویک سال تحقیقات رفتاری حسابداری: تجزیه‌وتحلیل کتاب‌شناختی»، مطالعات تجربی حسابداری مالی، آمادة انتشار.
‫گرامی‌راد، فاطمه؛ مهدی محمدی؛ نرگس سرلک (۱۳۹۴). «تولیدات علمی ‌حوزه‌های حسابداری و مالی ایران در پایگاه اطلاعاتی Web of Science ۲۰۰۳ ـ ۲۰۱۳»، حسابداری مدیریت، ۸(۲۶)، ص ۱۳۱ ـ ۱۴۴.
References
Aghaei, M. A. & Kazempour, M. (2016). “The effect of corporate social responsibility and product diversification on performance evaluation”, Journal of Value & Behavioral Accounting, 1(1), pp. 99-121. (in Persian)
Aguinis, H. & Glavas, A. (2012). “What we know and don’t know about corporate social responsibility: A review and research agenda”, Journal of Management, 38(4), pp. 932-968.
Bamel, U., Pereira, V., Del Giudice, M., & Temouri, Y. (2022). “The extent and impact of intellectual capital research: a two decade analysis”, Journal of Intellectual Capital, 23(2), pp. 375–400.
Barić, A. (2017). “Corporate social responsibility and stakeholders: Review of the last decade (2006-2015)”, Business Systems Research: International Journal of the Society for Advancing Innovation and Research in Economy, 8(1), pp. 133–146.
Belloque, G., Linnenluecke, M. K., Marrone, M., Singh, A. K., & Xue, R. (2021). “55 years of Abacus: Evolution of Research Streams and Future Research Directions”, Abacus, 57(3), pp. 593–618.
Bellucci, M., Marzi, G., Orlando, B., & Ciampi, F. (2021). “Journal of Intellectual Capital: a review of emerging themes and future trends”, Journal of Intellectual Capital, 22(4), pp. 744–767.
Bian, J., Liao, Y., Wang, Y.-Y., & Tao, F. (2021). “Analysis of firm CSR strategies”, European Journal of Operational Research, 290(3), pp. 914–926.
Botero Pérez, D. & Franco Acosta, A. (2017). Responsabilidad social empresarial-búsqueda sistemática de información: factores diferenciadores de los artículos.
Branco, M. C. & Rodrigues, L. L. (2006). “Corporate social responsibility and resource-based perspectives”, Journal of Business Ethics, 69(2), pp. 111-132.
Brown, T. J. & Dacin, P. A. (1997). “The company and the product: Corporate associations and consumer product responses”, Journal of Marketing, 61(1), pp. 68-84.
Brown, L. D., & Gardner, J. C. (1985). “Applying citation analysis to evaluate the research contributions of accounting faculty and doctoral programs”, Accounting Review, 60(2), pp. 262–277.
Campbell, J. L. (2007). “Why would corporations behave in socially responsible ways? An institutional theory of corporate social responsibility”, Academy of Management Review, 32(3), pp. 946-967.
Carmona, S., Gutiérrez, I., & Cámara, M. (1999). “A profile of European accounting research: evidence from leading research journals”, European Accounting Review, 8(3), pp. 463–480.
Cobo, M. J., López‐Herrera, A. G., Herrera‐Viedma, E., & Herrera, F. (2011). “Science mapping software tools: Review, analysis, and cooperative study among tools”, Journal of the American Society for information Science and Technology, 62(7), pp. 1382-1402.
Corroll, A. (1979). “A Three-dimensional Conceptual Model of Corporate Social Performance”, Academy of Management Review, 4, pp. 497-505.
Carroll, A. B. (1991). “The pyramid of corporate social responsibility: Toward the moral management of organizational stakeholders”, Business horizons, 34(4), pp. 39-48.
Dai, Sh. & Zhang, W. (2020). “Knowledge map of environmental crisis management based on keywords network and co-word analysis, 2005–2018”, Journal of Cleaner Production, 262, 121168.
Ding, Y., Chowdhury, Gobinda G., & Foo, S. (2001). “Bibliometric cartography of information retrieval research by using co-word analysis”, Information Processing & Management, 37(6), pp. 817–842.
Donthu, N., Kumar, S., & Pattnaik, D. (2020). “Forty-five years of Journal of Business Research: A bibliometric analysis”, Journal of Business Research, 109, pp. 1–14.
Faraji, O., Asiaei, K., Rezaee, Z., Bontis, N., & Dolatzarei, E. (2022). “Mapping the conceptual structure of intellectual capital research: A co-word analysis”. Journal of Innovation & Knowledge, 7(3), 100202.
Faraji, O., Mohammadrezaei, F., Khodakarami, M. & Soukhakian, I. (2020). “Effective Research Collaboration, Status and Barriers: An Important Factor for Accepting Articles in Top International Accounting Journals”, Accounting and Auditing Review, (Forthcoming), doi: 10.22059/acctgrev.2020.289096.1008272. (in Persian)
Feng, J., Zhang, Y. Q., & Zhang, H. (2017). “Improving the co-word analysis method based on semantic distance”, Scientometrics, 111(3), pp. 1521–1531.
Freeman, L. (2004). The Development of Social Network Analysis, Empirical Press.
Garriga, E. & Melé, D. (2004). “Corporate social responsibility theories: Mapping the territory”, Journal of Business Ethics, 53(1-2), pp. 51-71.
Geramirad, F., Mohammadi, M., & Sarlak, N. (2015). “Scientific products in the fields of accounting and finance in Iran at the Web of Science (2003-2013)”, Management Accounting, 8(26), pp. 131-144. (in Persian)
Godfrey, P. C. (2005). “The relationship between corporate philanthropy and shareholder wealth: A risk management perspective”, Academy of Management Review, 30(4), pp. 777-798.
Grant, T. (2008). “Corporate social responsibility: A necessity not a choice”, International Business Report.
Guo, J., Huang, P., & Zhang, Y. (2020). “Accounting conservatism and corporate social responsibility”, Advances in Accounting, 51, pp. 1-10.
Habib, A. (2022). “Publishing literature reviews”, Pacific Accounting Review, 34(3), pp. 399–405.
Hejazi, R. & Rajabdorri, H. (2020). “The Relationship between disclosure of social responsibility information and accuracy of managers forecast”, Accounting and Social Interests, 10(4), pp. 73-91. (in Persian)
Hosseini, S. A., Geramirad, F., & Zare Zardeini, T. (2021). “Analysis of the scientific stream of management accounting research in the Web of Science database”, Management Accounting, 13(47), pp. 125-142. (in Persian)
Hosseini, S., Geramirad, F., & Zare Zardini, T. (2020). “Analyze the Scientific Flow of Auditing Research on the Web of Science Database”, Financial Accounting Knowledge, 6(4), pp. 25-46. (in Persian)
Hu, J. & Zhang, Y. (2015). “Research patterns and trends of Recommendation System in China using co-word analysis”, Information Processing & Management, 51(4), pp. 329–339.
Jin, Y. (2017). “Development of Word Cloud Generator Software Based on Python”, Procedia Engineering, 174, pp. 788–792. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.01.223
Kameli, B., Yazdani, H., Hakim, A., & Jafari, S. (2021). “Mapping and Clustering of Knowledge Management Research Based on Co-Word Analysis of Articles Indexed in Web of Science (WoS) Website”, Innovation Management in Defense Organizations, 3(4), pp. 77-104. (in Persian)
Karami, G., Dolatzarei, E., & Faraji, E. (2022). “Twenty-One Years of the Behavioral Accounting Research: A Bibliometric Analysis”, Empirical Studies in Financial Accounting, (Forthcoming). (in Persian).
Khasseh, A. A., Soheili, F., Moghaddam, H. S., & Chelak, A. M. (2017). “Intellectual structure of knowledge in iMetrics: A co-word analysis”, Information Processing & Management, 53(3), pp. 705–720.
Khediri, K. B. (2021). “CSR and investment efficiency in Western European countries”, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(6), pp. 1769-1784.
Kılıç, M., Uyar, A., & Koseoglu, M. A. (2019). “Co-authorship network analysis in the accounting discipline”, Australian Accounting Review, 29(1), pp. 235–251.
Kumar, S., Pandey, N., Burton, B., & Sureka, R. (2021). “Research patterns and intellectual structure of Managerial Auditing Journal : a retrospective using bibliometric analysis during 1986-2019”, Managerial Auditing Journal, 36(2), pp. 280–313.
Kuo, Y. F., Lin, Y. M., & Chien, H. F. (2021). “Corporate social responsibility, enterprise risk management, and real earnings management: Evidence from managerial confidence”, Finance Research Letters, 41, 101805.
Lee, J., Graves, S. B., & Waddock, S. (2018). “Doing good does not preclude doing well: corporate responsibility and financial performance”, Social Responsibility Journal, 14(4), pp. 764-781.
Linnenluecke, M. K., Marrone, M., & Singh, A. K. (2020). “Conducting systematic literature reviews and bibliometric analyses”, Australian Journal of Management, 45(2), pp. 175–194.
Mallah, M. F. & Jaaron, A. A. M. (2021). “An investigation of the interrelationship between corporate social responsibility and sustainability in manufacturing organisations: an empirical study”, International Journal of Business Performance Management, 22(1), pp. 15–43.
Matten, D. & Moon, J. (2008). “Implicit” and “explicit” CSR: A conceptual framework for a comparative understanding of corporate social responsibility”, Academy of Management Review, 33(2), pp. 404-424.
McWilliams, A. & Siegel, D. (2000). “Corporate social responsibility and financial performance: correlation or misspecification?”, Strategic Management Journal, 21(5), pp. 603-609.
McWilliams, A. & Siegel, D. (2001). “Corporate Social Responsibility: A Theory of the Firm Perspective”, Academy of Management Review, 26(1), pp. 117-127.
Musgrove, P., Binns, R., Page-Kennedy, T., & Thelwall, M. (2003). “A method for identifying clusters in sets of interlinking Web spaces”, Scientometrics, 58(3), pp. 657–672.
Pérez, S., Fernández-Salinero, S., & Topa, G. (2018). “Sustainability in organizations: perceptions of corporate social responsibility and Spanish employees’ attitudes and behaviors”, Sustainability, 10(10), 3423.
Porter, M. E. & Kramer, M. R. (2006). “Strategy and society: the link between corporate social responsibility and competitive advantage”, Harvard Business Review, 84(12), pp. 78-92.
Rahmanian Koushkaki, A. & Imanrooy, Z. (2021). “The effect of CEO confidence on corporate social responsibility; with role of moderating of institutional ownership in firms listed in Tehran stock exchange”, Accounting and Social Interests, 11(3), pp. 49-68. (in Persian)
Ramzan, M., Amin, M., & Abbas, M. (2021). “How does corporate social responsibility affect financial performance, financial stability, and financial inclusion in the banking sector? Evidence from Pakistan”, Research in International Business and Finance, 55, 101314.
Romo-Fernández, L. M., Guerrero-Bote, V. P., & Moya-Anegón, F. (2013). “Co-word based thematic analysis of renewable energy (1990–2010)”, Scientometrics, 97(3), pp. 743–765.
Ravikumar, S., Agrahari, A., & Singh, S. N. (2015). “Mapping the intellectual structure of scientometrics: A co-word analysis of the journal Scientometrics (2005–2010)”, Scientometrics, 102(1), pp. 929–955.
Sedighi, M. (2016). “Application of word co-occurrence analysis method in mapping of the scientific fields (case study: the field of Informetrics)”, Library Review, 65(1/2), pp. 52-64.
Sedighi, M. & Jalalimanesh, A. (2013). “Study of Research Trend in Knowledge Management Field (2001-2010) and Mapping its Structure”, Iranian Journal of Information processing and Management, 28(2), pp. 363-392. (in Persian)
Sen, S. & Bhattacharya, C. B. (2001). “Does doing good always lead to doing better? Consumer reactions to corporate social responsibility”, Journal of marketing Research, 38(2), pp. 225-243.
Seuring, S. & Müller, M. (2008). “From a literature review to a conceptual framework for sustainable supply chain”, Journal of Cleaner Production, 16(15), pp. 1699-1710.
Shen, C. H. & Chang, Y. (2009). “Ambition versus conscience, does corporate social responsibility pay off? The application of matching methods”, Journal of Business Ethics, 88(1), pp. 133-153.
Shen, Y. (2021). “CEO characteristics: a review of influential publications and a research agenda”, Accounting & Finance, 61(1), pp. 361–385. https://doi.org/10.1111/acfi.12571
Shiffrin, R. M. & Börner, K. (2004). Mapping knowledge domains.
Uddin, S., Khan, A., & Baur, L. A. (2015). “A Framework to Explore the Knowledge Structure of Multidisciplinary Research Fields”, PLOS ONE, 10(4), e0123537.
Uyar, A., Kılıç, M., & Koseoglu, M. A. (2020). “Exploring the conceptual structure of the auditing discipline through co-word analysis: An international perspective”, International Journal of Auditing, 24(1), pp. 53–72.
Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2021). VOSviewer manual. Manual for VOSviewer Version 1.6.17.
Xie, L., Chen, Z., Wang, H., Zheng, C., & Jiang, J. (2020). “Bibliometric and visualized analysis of scientific publications on atlantoaxial spine surgery based on Web of Science and VOSviewer”, World Neurosurgery, 137, pp. 435–442.
Yadav, R. S., Dash, S. S., Chakraborty, S., & Kumar, M. (2018). “Perceived CSR and corporate reputation: the mediating role of employee trust”, Vikalpa, 43(3), pp. 139–151.
Yang, R., Wong, C. W. Y., & Miao, X. (2021). “Analysis of the trend in the knowledge of environmental responsibility research”, Journal of Cleaner Production, 278, 123402.
Yang, Y., Wu, M., & Cui, L. (2012). “Integration of three visualization methods based on co-word analysis”, Scientometrics, 90(2), pp. 659–673.
Zupic, I. & Čater, T. (2015). “Bibliometric Methods in Management and Organization”, Organizational Research Methods, 18(3), pp. 429–472.