سرمایه اجتماعی در سازمان فضیلت‌محور: مؤلفه‌های تشخیص سرمایه اجتماعی در اماکن متبرکه مذهبی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 رشته مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران،

3 گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران،

10.22059/jscm.2023.362705.2431

چکیده

در بین سازمان‌های فضیلت‌محور، سازمان‌های عهده‌دار مدیریت اماکن متبرکه مذهبی علی‌رغم تأثیر قابل توجه در ایجاد و حفظ سرمایه اجتماعی، در پژوهش‌های مرتبط با سازمان و مدیریت، به ویژه از بُعد مؤلفه‌های تشخیص کمتر مورد توجه بوده‌اند. از این رو، پژوهش حاضر با رویکردی کیفی به بررسی مؤلفه‌های تشخیص سرمایه اجتماعی در آستان قدس رضوی و آستان‌های مقدس حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام و حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام پرداخته‌ است. در این نوشتار ترکیب جامعی از روش‌های فراترکیب، تحلیل مضمون و مصاحبه مورد استفاده قرار گرفت. جمع‌آوری داده‌های نظری از بین 22 عنوان مدل تشخیص و برخی اسناد منتخب از سازمان‌های مورد مطالعه انجام شد. داده‌های عملیاتی از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 18 نفر از خبرگان منتخب به روش‌های قضاوتی و گلوله‌برفی، تا زمان رسیدن به اشباع نظری گردآوری گردید. روایی پژوهش با استناد به روش‌های مختلفی از جمله کیفیت مطالعات اولیه، تحلیل‌گران مستقل، بازبینی و شفافیت، و اعتبار مصاحبه‌ها با استفاده از روش بازآزمون تأیید شد. این پژوهش اولین تلاش در اماکن متبرکه مذهبی در ایران اسلامی است که در آن 258 مضمون استخراج شده از داده‌های کتابخانه‌ای، با مضامین برگرفته از ایده‌ها و نظر خبرگان ترکیب گردید. بر اساس یافته‌ها، مؤلفه‌های تشخیص سرمایه اجتماعی در اماکن متبرکه عبارتند از ارزش‌های بنیادین، سرمایه‌های نمادین، شایستگی‌های سازمانی، سرمایه‌های معنوی، سرمایه‌های مردمی و سرمایه‌های فرهنگی. این مؤلفه‌ها، با ایجاد اعتماد، کنش متقابل، تعاون و همکاری در بین افراد جامعه و تأثیر در قلب و روح انسان‌ها، موجب تقویت سرمایه اجتماعی و ارزش‌های والای انسانی در جامعه اسلامی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات