بررسی روابط ساختاری بین سرمایه اجتماعی، چابکی دانشگاه و اعتماد سازمانی با آمادگی کارمندان برای تغییر در دانشگاه: نقش واسطه‌ای سرمایه روان‌شناختی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت و برنامه‏ریزی آموزشی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران

10.22059/jscm.2023.355027.2389

چکیده

هدف کلی از این پژوهش مدل‏یابی رابطة ساختاری سرمایة اجتماعی دانشگاه، چابکی دانشگاه، اعتماد سازمانی با آمادگی کارمندان برای تغییر با نقش واسطه‏ای سرمایة روان‏شناختی در دانشگاه شیراز بود. جامعة آماریهمة کارمندان دانشگاه شیراز بودند که با روش نمونه‏گیری تصادفی ساده 124 نفر به عنوان نمونة پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پنج پرسشنامة سرمایة اجتماعی، چابکی دانشگاه، اعتماد سازمانی، سرمایة روان‏شناختی، و آمادگی برای تغییر بود که پس از محاسبة روایی و پایایی توزیع و گردآوری شد. داده‏ها با روش‏های آماری تی‏تست تک‌نمونه‏ای و رگرسیون چندمتغیره تحلیل شد. یافته‏های پژوهش نشان داد از نظر کارمندان وضعیت سرمایة اجتماعی و آمادگی کارمندان برای تغییر بالاتر از معیار میانگین است. چابکی دانشگاه و اعتماد سازمانی دانشگاه کمتر از حد مطلوب و معیار میانگین بود. سرمایة روان‏شناختی کارمندان بالاتر از حد مطلوب و معیار میانگین بود. مدل معادلة ساختاری نشان داد زمانی که متغیرهای سرمایة اجتماعی، چابکی دانشگاه، و اعتماد سازمانی در تعامل با هم وارد معادلة ساختاری می‏شوند سرمایة اجتماعی قدرت پیش‏بینی‏کنندگی مستقیم و غیرمستقیم خود را از دست می‏دهد. با وجود اینکه چابکی دانشگاه و اعتماد سازمانی در تعامل با سایر متغیرهای پژوهش قدرت مستقیم پیش‏‏بینی‏کنندگی خود برای آمادگی کارمندان برای تغییر را از دست می‏دهند، با نقش واسطه‏ای سرمایة روان‏شناختی از توان پیش‏بینی‏کنندگی غیرمستقیم برای آمادگی کارمندان برای تغییر برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افجه، سیدعلی اکبر؛ رضایی ابیانه، ندا (1392). رابطه میان یادگیری سازمانی و آمادگی کارکنان برای تغییر در شرکت­های بیمه. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 23(1)، 231-247.
بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هاشمی نصرت­آباد، تورج؛ باباپور خیرالدین، جلیل (1391). رابطه سرمایه روانشناختی با سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز. پژوهش و سلامت، 2(1)، 145-153.
پورجاوید، سهیلا؛ خسروی­پور، بهمن؛ علی­بیگی، امیرحسین (1400). الگوی چابکی سازمانی در آموزش عالی کشاورزی ایران با رویکرد گرنددتئوری. مطالعات بین­رشته­ای دانش راهبردی، 11(1)، 103-128.
ترک­زاده, جعفر؛ محترم, معصومه (1392). بررسی رابطه نوع ساختار سازمانی دانشگاه و سرمایه اجتماعی گروه های آموزشی در دانشگاه شیراز. برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی, 5(17), 215-239.
سینا، فاطمه صغری (1401). رابطه بین فن­آوری اطلاعات و عملکرد شغلی با نقش میانجی چابکی سازمانی. فن­آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 12(4)، 59-77.
شاهی، سکینه؛ نوه­ابراهیم، عبدالرحیم و مهرعلیزاده، یدالله (1387). ارتباطات گشودهآموزش­عالی، ضرورت رویارویی با چالش­های جهانی­شوندگی؛ مطالعه­ی موردی دانشگاه­های دولتی خوزستان، پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش­عالی، 5، 19 ـ 45.
قلی­پور، رحمت­الله؛ مدهوشی، مهرداد؛ جعفریان، وحید (1387). تحلیل رابطه و تاثیر سرمایه اجتماعی بر کار آفرینی سازمانی. فرهنگ مدیریت، سال ششم، شماره­ی هفدهم، بهار و تابستان، صص 111 ـ 129.
قنبری، سیروس؛ مرادی، علی (1397). ارتقاء آمادگی کارکنان برای تغییر سازمانی در پرتو اعتماد سازمانی. دهمین همایش ملی آموزش.
محمودی، احمد؛ کارگر، غلامعلی؛ متقی شهری، محمدحسن؛ اسلامی، ایوب (1393). بررسی نقش چابکی سازمانی در آمادگی برای تغییر در کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان البرز. پژوهش­های معاصر در مدیریت آموزشی، 4(2)، 15-28.
مردانی، محمدرضا؛ طوطیان اصفهانی، صدیقه؛ بوشهریان، حسینعلی (1397). شناسایی و رتبه­بندی عوامل مؤثر بر اعتمادسازی بین کارکنان و مدیران. مطالعات رفتار سازمانی، 6(1)، 177-199.
میرکمالی، سیدمحمد؛ مزاری، محمد (1396). نقش خودتوسعه­ای بر آمادگی برای تغییر کارکنان مراکز آموزش عالی؛ با میانجی­گری بهسازی سازمانی. مدیریت و برنامه­ریزی در نظام­های آموزشی، 10(2)، 33-60.
Sharifi, H. and Zhang, Z. (2000), ``Agility in practice ± application of a methodology'', special issue on ``Next Generation Manufacturing'', Intl. Jour. of Operations & Production Management.
Ellonen R, Blomqvist K, Puumalainen K. The role of trust in organisational innovativeness. European Journal of Innovation Management 2008, 11 (2): 160-181.
Adam, M. & Hanafi, A. (2022). Readiness for Organizational Change. In 7th Sriwijaya Economics, Accounting, and Business Conference (SEABC 2021) (pp. 361-369). Atlantis Press.
Afjei, S. A. A. & Rezaee Abyaneh, N. (2013). The relationship between organizational learning and personnel readiness for change in insurance companies. Management Studies in Development and Evolution, 22(70), 231-247. (in Persian)
Ahmad, M. H., Ismail, S., Rani, W. N. M. W. M., & Wahab, M. H. (2017). Trust in management, communication and organisational promise: Factors influencing readiness for change management in organisation. In Aip conference proceedings .. 1891( 1): 020019). AIP Publishing LLC.
Ahn, S. Y. & Kim, S. M. (2017). What Makes Firms Innovative? The Role of Social Capital in Corporate Innovation. Sustainability, 9(1564), 1-13.
Al–Haddad, S. (2011). Successful Organizational Change: Aligning Change type with Methods. (Doctoral dissertation, University of Central Florida Orlando, Florida).
Alqudah, I. H., Carballo-Penela, A., & Ruzo-Sanmartín, E. (2022). High-performance human resource management practices and readiness for change: An integrative model including affective commitment, employees’ performance, and the moderating role of hierarchy culture. European Research on Management and Business Economics, 28(1), 100177.
Avey, J. B., Luthans, F., & Youssef, C. M. (2010). The additive value of positive psychological capital in predicting work attitudes and behaviors. Journal of Management, (36), 430-452.
Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. New York, NY: Greenwood Press.
Buchanan, D. A. & Huczynski, A. A. (2019). Organizational behaviour. Pearson UK.
Bulińska-Stangrecka, H. & Iddagoda, Y. A. (2020). The relationship between inter-organizational trust and employee engagement and performance. Academy of Management, 4(1), 8-25.
Campante, F., Durante, R., & Tesei, A. (2021). Media and social capital. Annual Review of Economics, 14.
Chhajer, R., Rose, E. L., & Joseph, T. (2018). Role of self-efficacy, optimism and job engagement in positive change: Evidence from the middle east. Vikalpa, 43(4), 222-235.
Daft, R. L. (2015). Organization theory and design. New York: South – Western College Publication (12 edt).
Dirzyte, A. & Patapas, A. (2022). Positive organizational practices, life satisfaction, and psychological capital in the public and private sectors. Sustainability, 14(1), 488.
Dorling, J. L. (2017). Impact of psychological capital on the resistance to change during post-merger integration: A theoretical model. Journal of Organizational Change Management, 30 (6), 936-956.
Drazic, I. & Schermuly, C. C. (2021). Too old for agility? Employee age and readiness for change toward scrum—The moderating roles of age climate and subjective age. Work, Aging and Retirement, 7(3), 174-196.
Errida, A. & Lotfi, B. (2021). The determinants of organizational change management success: Literature review and case study. International Journal of Engineering Business Management, 13, 18479790211016273.
Gelaidan, H. M., Al-Swidi, A., & Mabkhot, H. A. (2018). Employee readiness for change in public higher education institutions: examining the joint effect of leadership behavior and emotional intelligence. International Journal of Public Administration, 41(2), 150-158.
Gholipoor, R., Madhoushi, M., & Jafarian, V. (2008). Analysis of the relationship and effect of social capital on organizational extrepeneurship. Organizational Culture Management, 6(17), 111-129. (in Persian)
Gigliotti, R., Vardaman, J., Marshall, D. R., & Gonzalez, K. (2019). The role of perceived organizational support in individual change readiness. Journal of Change Management, 19(2), 86-100.
Haffar, M., Al-Hyari, K., Djebarni, R., Alnsour, J. A., Oster, F., Al-Shamali, A., & Alaya, A. (2023). The mediating effect of affective commitment to change in the readiness for change–TQM relationship. Total Quality Management & Business Excellence, 34(3-4), 326-344.
Ince, H., Imamoglu, S. Z., & Karakose, M. A. (2023). Entrepreneurial orientation, social capital, and firm performance: The mediating role of innovation performance. The International Journal of Entrepreneurship and Innovation, 24(1), 32-43.
Islam, M. N. (2023). Managing organizational change in responding to global crises. Global Business and Organizational Excellence, 42(3), 42-57.
Jafar Bahadori Khosroshah, J., Hashemi Nosratabad, T., & Babapour Kheirodin, J. (2012). The relationship of psychological capital with social capital among students. Journal of Research and Health, 2(1), 63. (in Persian)
Jakobsen, M. D., Clausen, T., & Andersen, L. L. (2020). Can a participatory organizational intervention improve social capital and organizational readiness to change? Cluster randomized controlled trial at five Danish hospitals. Journal of advanced nursing, 76(10), 2685-2695.
Jia, X., Chowdhury, M., Prayag, G., & Chowdhury, M. M. H. (2020). The role of social capital on proactive and reactive resilience of organizations post-disaster. International Journal of Disaster Risk Reduction, 48, 101614.
Kalaignanam, K., Tuli, K. R., Kushwaha, T., Lee, L., & Gal, D. (2021). Marketing agility: The concept, antecedents, and a research agenda. Journal of Marketing, 85(1), 35-58.
Kezar, A. (2018). How colleges change: Understanding, leading, and enacting change. Routledge.
Kim, M., Kim, A. C. H., Newman, J. I., Ferris, G. R., & Perrewé, P. L. (2019). The antecedents and consequences of positive organizational behavior: The role of psychological capital for promoting employee well-being in sport organizations. Sport Management Review, 22(1), 108-125.
Kirrane, M., Lennon, M., O’Connor, C., & Fu, N. (2017). Linking perceived management support with employees’ readiness for change: the mediating role of psychological capital. Journal of Change Management, 17(1), 47-66.
Kleiman, E. M., Chiara, A. M., Liu, R. T., Jager-Hyman, S. G., Choi, J. Y., & Alloy, L. B. (2017). Optimism and well-being: A prospective multi-method and multi-dimensional examination of optimism as a resilience factor following the occurrence of stressful life events. Cognition and Emotion, 31(2), 269-283.
Laan, A., Voordijk, H., Noorderhaven, N., & Dewulf, G. (2012). Levels of interorganizational trust in construction projects: Empirical evidence. Journal of construction engineering and management, 138(7), 821-831.
Luthans, F. & Avolio, B., J. (2009). The “point” of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 30(2), 291-307.
Luthans, F. (2000). Positive Organizational behavior: Developing and managing psychological strengths. The Academy of Management Executive, 16(1), 57-71.
Madsen, S. R., Miller, D., & John, C. R. (2005). Readiness for organizational change: do organizational commitment and social relationships in the workplace make a difference? Human resource development quarterly, 16(2), 213-234.
Mahmoudi, A., Karegar, G., Mottaghi Shahri, M. H., & Eslami, A. (2015). Investigating the role of organizational agility in the potential to change among employees of adolescent sport office in Alborz province. Contemporary Studies On Sport Management, 4(8), 15-28. (in Persian)
Mansaray, H. E. (2019). The role of leadership style in organisational change management: a literature review. Journal of Human Resource Management, 7(1), 18-31.
Mardani, M. R., Tootian isfahani, S., & Boushehrian, H. A. (2017). Identifying and Ranking the Factors Affecting Trust between Employees and Managers. Organizational Behaviour Studies Quarterly, 6(1), 177-199. (in Persian)
Mardhatillah, A. & Rahman, S. A. (2020). Readiness to change in higher education: Do demographic differences in psychosocial predictors matter? Jurnal psikologi sosial, 18(1), 64-72.
Matthysen, M. & Harris, C. (2018). The relationship between readiness to change and work engagement: A case study in an accounting firm undergoing change. SA Journal of Human Resource Management, 16(1), 1-11.
Mayer, R.C., Davis, J.H., & Schoorman, D.F. (1995). An integrative model of organizational trust. Academy of Management Review, 20(3), 709–734.
Menon, S. & Suresh, M. (2020). Factors influencing organizational agility in higher education. Benchmarking: An International Journal.
Mensah, J. & Amponsah- Tawiah, K. (2016). Mitigating occupational stress: The role of psychological capital. Journal of Workplace Behavioral Health, 31 (4), 189-203.
Metwally, D., Ruiz-Palomino, P., Metwally, M., & Gartzia, L. (2019). How ethical leadership shapes employees’ readiness to change: The mediating role of an organizational culture of effectiveness. Frontiers in psychology, 10, 2493.
Mirkamali, S. M. & Mazari, E. (2017). The Role of Self-Development on the Readiness to Change of Higher Education Institutions Staff, with Mediating Role of Organizational Development. Journal of Management and Planning in Educational System, 10(2), 33-60. (in Persian)
Moric Milovanovic, B., Bubas, Z., & Cvjetkovic, M. (2022). Employee Readiness for Organizational Change in the SME Internalization Process: The Case of a Medium-Sized Construction Company. Social Sciences, 11(3), 131.
Muringani, J., Fitjar, R. D., & Rodríguez-Pose, A. (2021). Social capital and economic growth in the regions of Europe. Environment and Planning A: Economy and Space, 53(6), 1412-1434.
Nwanzu, C. L. & Babalola, S. S. (2019). Examining psychological capital of optimism, self-efficacy and self-monitoring as predictors of attitude towards organizational change. International journal of engineering business management, 11, 1847979019827149.
Parker, A., Halgin, D. S., & Borgatti, S. P. (2016). Dynamics of social capital: Effects of performance feedback on network change. Organization studies, 37(3), 375-397.
Peng, J., Li, M., Wang, Z., & Lin, Y. (2021). Transformational leadership and employees’ reactions to organizational change: Evidence from a meta-analysis. The Journal of applied behavioral science, 57(3), 369-397.
Pincus, K. V., Stout, D. E., Sorensen, J. E., Stocks, K. D., & Lawson, R. A. (2017). Forces for change in higher education and implications for the accounting academy. Journal of Accounting Education, 40, 1-18.
Pitas, N. & Ehmer, C. (2020). Social Capital in the Response to COVID-19. American Journal of Health Promotion, 34(8), 942-944.
pourjavid, S., Khosravipour, B., & Alibaygi, A. (2021). Organizational Agility Model in Iranian Agricultural Higher Education with a Grand Theory Approach. Strategic Management Studies of National Defence Studies, 11(42), 128-103. (in Persian)
Purwanto, A., Asbari, M., Hartuti, H., Setiana, Y. N., & Fahmi, K. (2021). Effect of psychological capital and authentic leadership on innovation work behavior. International Journal of Social and Management Studies, 2(1), 1-13.
Putnam, RD. (2000). Bowling Alone: America’s Declining Social Capital. New York, NY: Springer.
Repovš, E., Drnovšek, M., & Kaše, R. (2019). Change ready, resistant, or both? Exploring the concepts of individual change readiness and resistance to organizational change. Economic and Business Review, 21(2), 308-337.
Riddell, R. V. & Røisland, M. T. (2017). Change Readiness Factors influencing employees’ readiness for change within an organisation: A systematic review (Master's thesis, Universitetet i Agder; University of Agder).
Sadri, A. M., Ukkusuri, S. V., Lee, S., Clawson, R., Aldrich, D., Nelson, M. S., ... & Kelly, D. (2018). The role of social capital, personal networks, and emergency responders in post-disaster recovery and resilience: a study of rural communities in Indiana. Natural hazards, 90(3), 1377-1406.
Scheier, M. F., Carver, C. S., & Bridges, M. W. (1994). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): a reevaluation of the Life Orientation Test. Journal of personality and social psychology, 67(6), 1063.
Shahi, S., Navehebrahim, A., & Mehr Alizadeh, Y. (2023). Open Communication in Higher Education, the Necessity of Facing Globalization Challenges: Case Study of Khuzestan Public Universities. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, 14(4), 18-45. (in Persian)
Sina, F. S. (2022). The relationship between ICT and job performance with the mediating role of organizational agility. Information and Communication Technology in Education Science, 12(4), 59-77. (in Persian)
Snyder, C. R., Rand, K. L., & Sigmon, D. R., (2002). Hope theory: A member of the positive psychology family.
Storper, M. (2013). Keys to the City: How Economics, Institutions, Social Interaction, and Politics Shape Development. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Syakur, A., Susilo, T. A. B., Wike, W., & Ahmadi, R. (2020). Sustainability of communication, organizational culture, cooperation, trust and leadership style for lecturer commitments in higher education. Budapest International Research and Critics Institute (BIRCI-Journal): Humanities and Social Sciences, 3(2), 1325-1335.
Thakur, R. R. & Srivastava, S. (2018). From resistance to readiness: The role of mediating variables. Journal of Organizational Change Management.
Torkzadeh, J. & Mohtaram, M. (2013). A Study of the Relationship between the Type of the Organizational Structure of the University and the Social Capital of the Educational Departments at University of Shiraz. Social Development & Welfare Planning, 4(17), 215-239. doi: 10.22054/qjsd.2013.3231. (in Persian)
Vaishnavi, V., Suresh, M., & Dutta, P. (2019). Modelling the readiness factors for agility in healthcare organization: a TISM approach. Benchmarking: An International Journal, 26(7), 2372-2400.
Vanhala, M., Heilmann, P., & Salminen, H. (2016). Organizational trust dimensions as antecedents of organizational commitment. Knowledge and Process Management, 23(1), 46-61.
Walter, A.T. (2021), Organizational agility: Ill-defined and somewhat confusing? A systematic literature review and conceptualization. Management Review Quarterly, 71, 343–391.
Westlund, H. & Larsson, JP. (2016). Social Capital and Regional Development: An Introduction. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
Youssef-Morgan, C. M. & Petersen, K. (2019). The benefits of developing psychological capital in the workplace. In Creating psychologically healthy workplaces (pp. 113-132). Edward Elgar Publishing.
Zayim, M. & Kondakci, Y. (2015). An exploration of the relationship between readiness for change and organizational trust in Turkish public schools. Educational Management Administration & Leadership, 43(4), 610-625.