رابطة جامعه پذیری سازمانی و اشتیاق شغلی معلمان با نقش میانجی هویت سازمانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 استادیار دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

اشتیاق شغلی کارکنان در یک سازمان می­تواند به عوامل مختلفی مانند جامعه‌پذیربودن و هویت ‌سازمانی افراد وابسته باشد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی هویت سازمانی در رابطة جامعه­پذیری سازمانی با اشتیاق شغلی معلمان دوره­های ابتدایی و متوسط در سال تحصیلی 96-1395 بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوة گردآوری داده­ها از نوع تحقیقات توصیفی ـ همبستگی است. جامعة آماری تحقیق شامل همة معلمان شاغل در آموزش‌وپرورش شهر سمنان (1350 نفر) بود. شرکت‌کنندگان 280 نفر از معلمان دورة ابتدایی و متوسطة اول (176 نفر معلمان دورة ابتدایی، 104 نفر معلمان دورة متوسطه) بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه­ای نسبی انتخاب شدند و پرسشنامه­های جامعه‌پذیری سازمانی، هویت‌ سازمانی و اشتیاق‌ شغلی را تکمیل کردند. داده‌ها با مدل‌سازی معادلات ساختاری با به‌کارگیری نرم‌افزار Lisrel تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد بین جامعه‌پذیری سازمانی، هویت ‌سازمانی و اشتیاق شغلی معلمان رابطة مثبت و معناداری وجود دارد. جامعه­پذیری سازمانی بر اشتیاق شغلی، و جامعه­پذیری ‌سازمانی بر هویت ‌سازمانی اثر مثبت و معناداری می‌گذارد. همچنین، هویت ‌سازمانی بر اشتیاق شغلی و هویت سازمانی اثر مثبت و معناداری می‌گذارد و در نهایت، جامعه­پذیری سازمانی با میانجی­گری هویت‌ سازمانی اثر غیرمستقیم و معناداری بر اشتیاق شغلی معلمان می‌گذارد. جامعه­پذیری سازمانی هم به‌طور مستقیم و هم غیرمستقیم با میانجی­گری هویت ‌سازمانی می­تواند اشتیاق شغلی معلمان را تحت تأثیر قرار دهد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اردلان، محمد‌رضا  و بهشتی‌راد، رقیه (1393). رابطة فرهنگ‌سازمانی و وجدان کاری کارکنان با نقش میانجی­گری جامعه‌پذیری سازمانی. جامعه‌شناسی کاربردی، دورة 4، شمارة 26، صفحات 198-186.
حاجلو، نادر، صبحی قراملکی، ناصر و عامل هوشمند، ربابه (1394). پیش‌بینی‌کننده‌های شخصیتی اشتیاق شغلی دبیران. فصل‌نامة رهیافتی نو در مدیریت، دورة 6، شمارة 22، صفحات 75-61.
خسروی، ولی‌الله (1389). بررسی رابطة هویت‌ سازمانی، انگیزش کارراهه، مالکیت روان‌شناختی با انگیزش شغلی و اشتیاق شغلی در کارکنان شرکت گاز استان خوزستان. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی.
طبائیان، حمیدرضا و کرامتی، محمدعلی (۱۳۹۳). بررسی میزان تأثیر هویت‌ سازمانی و مشتری‌مداری کارکنان بر اشتیاق شغلی. دومین همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری، تهران، دانشگاه جامع علمی کاربردی.
مرادیان، سعیدعلی، باینگانی، بهمن و محمدی فاتح، اصغر (1394). بررسی رابطة بین هویت ‌سازمانی جامعه‌پذیری کارکنان و رفتار سیاسی کارکنان. اولین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه‌ریزی پایدار ایران. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
مهدی‌پور‌ رابر، احسان و بازمانده، طاهره (۱۳۹۴). بررسی قدرت پیش‌بینی اشتیاق شغلی بر پایة متغیرهای هویت ‌سازمانی، انگیزش کارراهه و مالکیت روان‌شناختی. دومین کنفرانس ملی توسعة پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، مؤسسة آموزش عالی مهراروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعة پایدار.
میرزادارانی، حمیده (1392). اشتیاق شغلی دریچه‌ای پیش به‌سوی نشاط اجتماعی. کتاب ماه علوم اجتماعی، 62، صفحات 70-62.
نادی، محمدعلی، گل‌پرور، محسن و سیادت، سید علی (1388). جامعه‌پذیری سازمانی و آرزوهای شغلی کارکنان در محیط‌های کاری. جامعه‌شناسی کاربردی، دورة 26، شمارة 1، صفحات 176-159.
نوابی، ارمغان (1390). تحلیل رابطة روش‌های جامعه‌پذیری سازمانی و هویت ‌سازمانی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه اصفهان، دانشکدة علوم اداری و اقتصاد.
نوری، ابوالقاسم، عریضی، حمیدرضا، زارع، راضیه و بابامیری، محمد (1389). ارتباط مؤلفه‌های اشتیاق شغلی با ابعاد تعهد سازمانی. فصل‌نامة تازه‌های روان‌شناسی صنعتی ـ سازمانی، دورة 5، شمارة 1، 15-9.
 
Anaza, N. A. & Rutherford, B. (2012). How organizational and employee-customer identification, and customer orientation affect job engagement. Journal of Service Management, 23(5), 616-639.
Ashforth, B. E. & Mael, F. (1989). Social identity theory and the organization. Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
Bakker, A. B. & Schaufeli, W. B. (2008). Positive organizational behavior: Engaged employees in flourishing organizations. Journal of Organizational Behavior, 29(2), 147-154.
Bakker, A. B., Albrecht, S. L. & Leiter, M. P. (2011). Work engagement: Further reflections on the state of play. European Journal of Work and Organizational Psychology, 20(1), 74-88.
Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. & Taris, T. W. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & Stress, 22(3), 187-200.
Bauer, T. N. & Green, S. G. (1994). Effect of newcomer involvement in work-related activities: a longitudinal study of socialization. Journal of Applied Psychology, 79(2), 211.
Bigliardi, B., Petroni, A. & Ivo Dormio, A. (2005). Organizational socialization, career aspirations and turnover intentions among design engineers. Leadership & Organization Development Journal, 26(6), 424-441.
Burke, R. J. & El-Kot, G. (2010). Work engagement among managers and professionals in Egypt: Potential antecedents and consequences. African Journal of Economic and Management Studies, 1(1), 42-60.
Cheney, G. (1983). On the various and changing meanings of organizational membership: A field study of organizational identification. Communications Monographs, 50(4), 342-362.
Dutton, J. E., Dukerich, J. M. & Harquail, C. V. (1994). Organizational images and member identification. Administrative Science Quarterly, 39(2), 239-263.
GAO, J. H. (2015). The Effects of organizational socialization and leadership behavior on burnout: evidence from Manufacturing. Technological Solutions for Sustainable Business Practice in Asia, 224.
Ge, J., Su, X. & Zhou, Y. (2010). Organizational socialization, organizational identification and organizational citizenship behavior: An empirical research of Chinese high-tech manufacturing enterprises. Nankai Business Review International, 1(2), 166-179.
Hakanen, J. J., Bakker, A. B. & Demerouti, E. (2005). How dentists cope with their job demands and stay engaged: The moderating role of job resources. European Journal of Oral Sciences, 113(6), 479-487.
Hallberg, U. E. & Schaufeli, W. B. (2006). Same but different? Can work engagement be discriminated from job involvement and organizational commitment?. European Psychologist, 11(2), 119-127.
Kadi, A. (2015). Investigating Teachers’ organizational socialization levels and perceptions about leadership styles of their principals. Journal of Education and Training Studies, 3(4), 101-109.
Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
Kearney, S. (2015). Reconceptualizing beginning teacher induction as organizational socialization: A situated learning model. Cogent Education, 2(1), 1-11.
Kulophas, D., Ruengtrakul, A. & Wongwanich, S. (2014). The Relationships among authentic leadership, teachers’ work engagement, academic optimism and school size as moderator: A conceptual model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 191, 2554-2558.
Lisbona, A., Morales, J. & Palací, F. (2009). El engagement Como resultado de la socialización organizacional. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 9(1), 89-100.
M. Karatepe, O. & Demir, E. (2014).Linking core self-evaluations and work engagement to work-family facilitation: a study in the hotel industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 26(2), 307-323.
Ngo, H. Y., Loi, R., Foley, S., Zheng, X. & Zhang, L. (2012). Perceptions of organizational context and job attitudes: The mediating effect of organizational identification. Asia Pacific Journal of Management, 30(1), 149-168.
Ozdemir, Y. & Ergun, S. (2015). The relationship between organizational socialization and organizational citizenship behavior: the mediating role person environment fit. Social and Behavioral Sciences, 207, 432-443.
Saks, A. M. & Gruman, J. A. (2011). Getting newcomers engaged: the role of socialization tactics. Journal of Managerial Psychology, 26(5), 383-402.
Schaufeli, W. B. & Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: A multi‐sample study. Journal of organizational Behavior, 25(3), 293-315.
Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., Hoogduin, K., Schaap, C. & Kladler, A. (2001). On the clinical validity of the Maslach Burnout Inventory and the Burnout Measure. Psychology & Health, 16(5), 565-582.
Schaufeli, W. B., Salanova, M., González-Romá, V. & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92.
Seligman, M. E. (2003). Fundamental assumptions. Psychologist, 16(3), 126-127.
Song, Z. Chon, K. Ding, G., & GU, C. (2015). Impact of organizational socialization tactics on newcomer job satisfaction and engagement: Core self-evaluations as moderators. International Journal of Hospitality Management, 46, 180-189.
Taormina, R. J. (2009). Organizational socialization: the missing link between employee needs and organizational culture. Journal of Managerial Psychology, 24(7), 650-676.
Van Dick, R., Van Knippenberg, D., Kerschreiter, R., Hertel, G. & Wieseke, J. (2008). Interactive effects of work group and organizational identification on job satisfaction and extra-role behavior. Journal of Vocational Behavior, 72(3), 388-399.
Villavicencio, E., Jurado, S. & Valencia, A. (2014). Work engagement and occupational burnout: its relation to organizational socialization and psychological resilience. Journal of Behavior Health & Social Issues, 6(2), 45-55.