شناسایی ظرفیت حکومت‌های محلی در توسعة سرمایة اجتماعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 کارشناس ارشد مدیریت دولتی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

با توجه به نقش و اهمیت حکومت‌های محلی در ادارة امور اجتماعی، در این تحقیق ظرفیت‌های حکومت محلی (شوراها و شهرداری‌ها) برای توسعة سرمایة اجتماعی در ایران بررسی شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی است. شیوة گردآوری داده‏ها در این تحقیق بررسی اسناد و مدارک و مصاحبه بود. به منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شد. این تحقیق، که در زمرة تحقیقات کیفی دسته‌بندی می‌شود، در دو فاز کلی انجام شد. در فاز اول این پژوهش (مطالعات کتابخانه‌ای) متون ناظر به شرح وظایف شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداری‌ها بررسی شد و در فاز دوم (مطالعات میدانی) با خبرگان‌، شامل صاحب‌نظران شورای شهر و شهرداری قم، به تعداد 18 نفر، مصاحبه به عمل آمد که در این تعداد مصاحبه اشباع نظری حاصل شد. حاصل مطالعات دو فاز 58 مضمون پایه بود که در 12 مضمون سازمان‌دهنده و 5 مضمون فراگیر طبقه‌بندی شدند. مضامین فراگیر شناسایی‌شده عبارت‌ند از: اعتماد سازمانی، اعتماد سیاسی، ایجاد حس همدلی، تقویت حس اعتماد اجتماعی، ساماندهی مسائل اجتماعی. در نهایت، با استفاده از چهار رویکرد، ظرفیت‌های شناسایی‌شده اعتبارسنجی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. امور تدوین، تنقیح، و انتشار قوانین و مقررات، مجموعه قوانین و مقررات برگزیدة شوراهای اسلامی کشور (1395).
  2. امیدی، علی (1392). «امنیت، توسعة پایدار و تقویت قانونمند حکومت‌های محلی در ایران»، تحقیقات جغرافیایی، س 28، ش 4، شمارة پیاپی 111، صص 113 ـ 126.
  3. پژوهشگاه فرهنگ، هنر، و ارتباطات (1394). «گزارش اجرای طرح ملی سنجش سرمایة اجتماعی کشور»، نمایة پژوهش، س 1، ش 2، صص 7 ـ 10.
  4. تاجبخش، کیان، (1384). سرمایة اجتماعی (اعتماد، دموکراسی، و توسعه)، مترجم: افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، نشر پژوهش شیرازه.
  5. حکمت‌نیا، حسن؛ میرنجف موسوی (1386). «سنجش میزان و عوامل مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری (مطالعة موردی: شهر یزد)»، جغرافیا و توسعه، دانشگاه زاهدان، د 5، ش 9، صص 181 ـ 196.
  6. دربان‌آستانه، علی‌رضا؛ محمدرضا رضوانی؛ سید علی بدری (1389). «سنجش و تحلیل عوامل مؤثر بر حکمرانی روستایی در حکومت‌های محلی»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، د 42، ش 73، صص 99 ـ 118.
  7. درویشی، مهدی؛ کمال جوانمرد؛ زهرا حضرتی‌صومعه (1399). «مطالعة جامعه‌شناختی تأثیر مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی بر عملکرد مدیریت‌های محلی (شوراهای اسلامی شهر و روستا‌ ـ شهرداری و دهیاری) (مطالعة موردی: شهرستان دماوند)»، نگرش‌های نو در جفرافیای انسانی، س 12، ش 3، پیاپی 47، صص 597- 615. 
  8. دینی ترکمانی، علی (1385). «تبیین افول سرمایة اجتماعی»، رفاه اجتماعی، س 6، ش 23، صص 147 ـ 171.
  9. رضویان، محمدتقی (1394). مدیریت عمران شهری، تهران، پیوند نو.
  10. زارعی‌متین، حسن؛ علی‌اکبر قنبری و مرضیه قانع (1394). «بررسی رابطة هوش عاطفی و سرمایة اجتماعی در تشکل‌های مردم‌نهاد»، مدیریت سرمایة اجتماعی، د 2، ش 1، صص 61 ـ74.
  11. زند رضوی، سیامک؛ کیوان ضیائی؛ مریم رحمانی (1388). «ظرفیت‌های سرمایة اجتماعی برای برپایی اجتماعات محله‌ای در شهر دوست‌دار کودک در بم»، رفاه اجتماعی، ش 33 ، صص 81 ـ 104.
  12. شیعه، اسماعیل (1382). «لزوم تحول مدیریت شهری در ایران»، جغرافیا و توسعه، د 1، ش 1، صص 37 ـ 62.
  13. عابدی جعفری، حسن؛ سعید تسلیمی؛ ابوالحسن فقیهی؛ محمد شیخ‌زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکة مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشة مدیریت راهبردی، 2، صص 151 ـ 198.
  14. عباس‌زاده، شهاب (1395). آنچه شورای اسلامی شهر باید بداند، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، راه‌دان.
  15. عباس‌زاده، محمد (1387). «بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهر (مطالعة موردی: شهر اصفهان)»، پایان‌نامة دکتری جامعه‌شناسی، استادان راهنما: دکتر رسول ربانی و دکتر وحید قاسمی، دانشگاه اصفهان.
  16. عبداللهی، محمد؛ میرطاهر موسوی (1386). «سرمایة اجتماعی در ایران، وضعیت موجود، دورنمای آینده، و امکان‌شناسی گذار»، رفاه اجتماعی، د 6، ش 25، صص 195 ـ 233.
  17. عیسی‌زاده، محمد (1396). مجموعه قوانین حقوق عمومی، تهران، نشر علم و دانش.
  18. فتحی، سروش؛ زهرا زارع؛ حسن عماری (1389). «مدیریت شهری و نقش مداخلات اجتماعی انجمن‌های محلی در کاهش آسیب‌های اجتماعی شهری»، مطالعات مدیریت شهری، س 2، ش 2، صص 89 ـ 125.
  19. فیروزآبادی، سید احمد (1384). «بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن»، پایان‌نامة دکتری، استاد راهنما: محمدجواد ناطق‌پور، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
  20. قاسمی، یارمحمد؛ بتول رستمی (1393). «بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی و میزان توسعة مناطق شهر ایلام»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، ش 20، صص 125 ـ 152.
  21. قانون تشکیلات، وظایف، و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران (1395).
  22. کیانی، گشتاسب (1387). «بررسی وضعیت و عملکرد مدیریت شهری (نمونة موردی: سکونتگاه‌های شهری استان چهارمحال‌وبختیاری)»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، استاد راهنما: دکتر مسعود تقوایی، گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان.
  23. محسنی تبریزی، علی‌رضا؛ مریم آقامحسنی (1389). «بررسی نقش سرمایة اجتماعی در توسعة شهری (موردپژوهی: شهر محلات)»، مدیریت شهری، د 8، ش 26، صص 147 ـ 162.
  24. مشفق، محمدعلی (1394). شوراها در آیین قانون، تهران، پژوهشکدة تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  25. معینی، محمدتقی (1393). آشنایی با سازمان اداری و تشکیلات شهرداری‌ها، مرکز آموزش و پژوهش شورای عالی استان‌ها.
  26. مقیمی، سید محمد (1390). ادارة امور حکومت‌های محلّی (مدیریت شوراها و شهرداری‌ها)، انتشارات دانشکدة مدیریت دانشگاه تهران و انتشارات سمت.
  27. منصور، جهانگیر (1393). قوانین و مقررات مربوط به شهر و شهرداری، چ 32، دیدار.
  28. میرساردو، طاهره (1393). «سرمایة اجتماعی و سلامت شهری (مورد مطالعه: شهر گرمسار)»، مطالعات توسعة اجتماعی ایران، س 6، ش 3، صص 87 ـ 96.
  29. نجاتی‌حسینی، سید محمود (1394). بررسی جایگاه مفهوم شهروندی در قانون شهرداری ایران، تهران، سازمان شهرداری‌های کشور.
  30. نوابخش، مهرداد؛ جمیله فدوی (1387). «بررسی ابعاد سرمایة اجتماعی و نقش آن در توسعة شهری (مطالعة موردی: منطقة 5 شهر تهران)»، علوم اجتماعی، س 2، ش 1، صص 25 ـ 48.
  31. هومن، حیدرعلی (1398). راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران، سمت.

References

  1. Abbaszadeh, M. (2008). “A Study of Factors Affecting Citizens' Participation in City Affairs (Case Study: Isfahan)”, PhD Thesis in Sociology, Supervisors: Dr. Rasoul Rabbani and Dr. Vahid Ghasemi, University of Isfahan. (in Persian)
  2. Abbaszadeh, Sh. (2016). What the Islamic Council of the city should know, Publications of the Organization of Municipalities and Villages of the country, Rahdan. (in Persian)
  3. Abdullahi, M. & Mousavi, M.T (1386). “Social capital in Iran, current situation, future prospects and feasibility of transition”, Social Welfare, Vol. 6, No. 25, pp. 195-233. (in Persian)
  4. Abedie Jafari, H., Taslimi, S., Faqihi, A.H., & Sheikhzadeh, M. (1390). “Content analysis and theme network: A simple and efficient way to explain patterns in qualitative data”, Strategic Management Thought, 2, pp. 151-198. (in Persian)
  5. Affairs of compiling, revising and publishing laws and regulations, set of laws and regulations selected by the Islamic councils of the country (2016). (in Persian)
  6. Alhojailan, M. I. (2012). “Thematic Analysis: A Critical Review Of Its Process And Evaluation”, West East Journal of Social Sciences, 1, 1, pp. 39-47.
  7. Bandura, A. (2016). Self-efficacy in changing societies, Cambridge University Press.
  8. Bartolini, S., & Sarracino, F. (2015). The dark side of Chinese growth: Declining social capital and well-being in times of economic boom. World Development, 74, 333-351.
  9. Braun, V. & Clarke, V. (2006). “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, 3, 2, pp 77-101.
  10. Clark, A. K. (2015). “Rethinking the Decline in Social Capital”, American Politics Research, 43(4), pp. 569–601.
  11. Creswell, J. (2017). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research, 4th Edition, Boston, Pearson Publication.
  12. Darban-Astaneh, A.R., Rezvani, M.R., Badri, S. A. (2010). “Assessment and analysis of factors affecting rural governance in local governments”, Journal of Human Geography Research, Vol. 42, No. 73, pp. 99-118. (in Persian)
  13. Darvish, M., Javanmard, K., Hazrati-Soomeh, Z. (1399). Sociological study of the effect of social capital components on the performance of local management (Islamic councils of cities and villages - municipality and rural areas) Twelfth, third issue. (in Persian)
  14. Dini Turkmani, A. (1385). “Explain the decline of social capital”, Social Welfare, Vol. 6, No. 23, pp. 147-171. (in Persian)
  15. Domenichini, E.C. (2018). Social capital in contemporary society: decline or change, Theses, Dissertations, and Projects, p. 1311. https://scholarworks.smith.edu/theses/1311.
  16. Fathi, S., Zare, Z., & Amari, H. (2010). “Urban Management and the Role of Social Interventions of Local Associations in Reducing Urban Social Injuries”, Quarterly Journal of Urban Management Studies, Second Year, No. 2, pp. 89-125. (in Persian)
  17. Firoozabadi, S. A. (1384). “Investigating the Relationship between Social Capital and the Factors Affecting Its Formation”, PhD Thesis, Supervisor: MohammadJavad Nateghpour, Faculty of Social Sciences, University of Tehran. (in Persian)
  18. Ghasemi, Y.M. & Rostami, B. (2014). “A Study of the Relationship between Social Capital and the Development of Ilam Regions”, Welfare Planning and Social Development, No. 20, pp. 125-152. (in Persian)
  19. Hekmatnia, H. & Mousavi, M. N. (2007). “Measuring the extent and factors affecting citizens' satisfaction with municipal performance, Case study: Yazd”, Journal of Geography and Development, Zahedan University, Vol. 5, No. 9, pp. 181-196. (in Persian)
  20. Hooman, H.A. (1398). A practical guide to qualitative research, Tehran, Samt Publications.
  21. Horlings, I., & Padt, F. (2013). Leadership for sustainable regional development in rural areas: Bridging personal and institutional aspects. Sustainable Development, 21(6), 413-424.
  22. Isazadeh, M. (1396). Collection of Public Law Laws, Tehran, Science and Knowledge (in Persian)
  23. Kiani, G. (2008). “A Survey of the Status and Performance of Urban Management (Case Study: Urban Settlements of Chaharmahal Bakhtiari Province)”, Master Thesis, Supervisor: Dr. Masoud Taghvaei, Department of Geography, University of Isfahan. (in Persian)
  24. Law on the organization, duties and elections of the Islamic councils of the country and the election of mayors (1395). (in Persian)
  25. Mansour, J. (2014). Laws and Regulations Related to the City and Municipality, 32nd Edition, Didar Publishing. (in Persian)
  26. Mir-Sardo, T. (2014). “Social Capital and Urban Health (Case Study: Garmsar)”, Iran Social Development Studies, Year 6, No. 3, pp. 87-96. (in Persian)
  27. Moeini, M.T. (2014). Familiarity with the administrative organization and organization of municipalities, Training and Research Center of the Supreme Council of Provinces. (in Persian)
  28. Moghimi, S. M. (2011). Department of Local Government Affairs (Management of Councils and Municipalities), University of Tehran School of Management Publications and Samat Publications. (in Persian)
  29. Mohseni Tabrizi A.R. & AghaMohseni, M. (2010). “A Study of the Role of Social Capital in Urban Development (Case Study: Mahallat City)”, Urban Management, Vol. 8, No. 26, pp. 147-162. (in Persian)
  30. Mushfaq, M.A. (2015). Councils in the Rite of Law, Tehran, Strategic Research Research Expediency Council. (in Persian)
  31. Nava-Bakhsh, M. & Fadavi, J. (2008). “A Study of the Dimensions of Social Capital and Its Role in Urban Development: A Case Study of District 5 of Tehran”, Journal of Social Sciences, Second Year, No. 1, pp. 25-48. (in Persian)
  32. Nejati-Hosseini, S. M. (2015). A Study of the Position of the Concept of Citizenship in the Municipal Law of Iran, Tehran, Publications of the Municipalities Organization. (in Persian)
  33. Olken, B. A. (2016). “Do television and radio destroy social capital? Evidence from Indonesian villages”, American Economic Journal: Applied Economics, 1(4), pp. 1-33.
  34. Omidi, A. (2013). “Security of Sustainable Development and Legitimate Strengthening of Local Governments in Iran”, Geographical Research Quarterly, Vol. 28, No. 4, Serial Number 111, pp. 113-126. (in Persian)
  35. Paxton, P. (2019). “Is social capital declining in the United States? A multiple indicator assessment”, American Journal of Sociology, 105(1), pp. 88–127.
  36. Ponnam, A. & Dawra, J. (2013). “Discerning product benefits through visual thematic analysis”, Journal of Product & Brand Management, 22, 1, pp. 30-39.
  37. Tajbakhsh, K. (1994). Social Capital (Trust, Democracy and Development), translated by Afshin Khakbaz, Tehran, Pazuhesh Shirazeh Publishing. (in Persian)
  38. Putnam, R. D. (2005). Making Democracy work: civic Traditions in Modern Italy, Princeton University
  39. -----------------. (2018). “Bowling alone: America’s declining social capital”, Journal of Culture and Politics, pp. 223-234.
  40. Razavian, M.T. (2015). Urban Development Management, Tehran, Payvand No Publications. (in Persian)
  41. Research Institute of Culture, Art and Communication (2015). “Report on the implementation of the national plan for measuring the country's social capital”, Research Index Quarterly, First Year, No. 2, pp. 7-10. (in Persian)
  42. Sherraden, M. (2006). Social Development Partnerships: Examples and Lessons, Center for Social Development, Washington University
  43. Shia, I. (2003). “The Necessity of Urban Management Transformation in Iran”, Journal of Geography and Development, Vol. 1, No. 1, pp. 37-62. (in Persian)
  44. Strauss, A. L. (1987). “An Introduction to Codes and Coding”, Qualitative Analysis for Social Scientists, pp. 27-58.
  45. Svihlova, D. & Kubisova, L. (2014). Role of local government in supporting local social capital, pp. 286-299. Available On: https://www.researchgate.net/publication/269231817.
  46. Wasserman, S. & Faust, K. (2014). Social network analysis method and applications, Cambridge un press.
  47. Zand Razavi, S., Ziaei, S., Rahmani, M. (2009). “Capacities of Social Capital for Establishing Neighborhood Communities in the Child-Friendly City of Bam”, Social Welfare, No. 33, pp. 81-104. (in Persian)
  48. Zarei-Matin, H., Ghanbari, E.A., Waqaneh, M. (2015). “A Study of the Relationship between Emotional Intelligence and Social Capital in Non-Governmental Organizations”, Social Capital Management, Vol. 2, No. 1, pp. 61-74. (in Persian)