جنبة تاریک سرمایة اجتماعی: بررسی نقش سرمایة اجتماعی در تمایل به فساد اداری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکدة مدیریت و حسابداری، مؤسسة غیرانتفاعی طلوع مهر قم، قم، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، رئیس آموزش، توسعه و تعالی منابع انسانی، شرکت راه‌اندازی و بهره‌برداری صنایع نفت، تهران، ایران

چکیده

در بیشتر پژوهش‌ها در زمینة سرمایة اجتماعی به جنبه‌های مثبت و مزایای آن پرداخته شده است؛ حال آنکه روابط غیررسمی و شبکه‌های مبتنی بر اعتماد حاصل از سرمایة اجتماعی دسترسی به اطلاعات و اطمینان و اعتماد را میان افراد تقویت می‌کند و امکان بروز فساد را افزایش می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش سرمایة اجتماعی در تمایل به فساد اداری بود. پژوهش به روش توصیفی‌ـ همبستگی اجرا شد. جامعة آماری همة کارکنان سازمان‌های دولتی بود که نمونه‌ای به حجم 391 نفر به روش در دسترس از میان آن‌ها انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که از پرسشنامه‌های ناهاپیت و گوشال برای بررسی وضعیت سرمایة اجتماعی و از پرسشنامة گارسیرا و همکارانش (2018) برای بررسی انگیزاننده‌های فساد و تمایل به فساد استفاده شد. نتایج نشان داد وجود سرمایة اجتماعی میان کارکنان بخش دولتی شدت تأثیر انگیزاننده‌های فساد بر تمایل به فساد را افزایش می‌دهد و چنانچه افراد و گروه‌ها سرمایة اجتماعی بالایی داشته باشند احتمال اینکه انگیزاننده‌های فساد در آن‌ها منجر به فساد اداری شود به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


  1. تابناک (1397). رتبة فساد ایران در سال 2018 چند بود؟، کد خبر: 881786.
  2. خروجی کورنده، میلاد؛ میلاد فدلئی کیوانی (1396). «بررسی نقش سرمایة اجتماعی بر کاهش فساد اداری، مطالعات مدیریت و حسابداری»، کنفرانس بین‏المللی مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اشتغال و تولید، صص 180 ـ 195.
  3. خلف‏خانی، مهدی (1388). «بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی و فساد اداری»، راهبرد، 18 (53)، صص 39 ـ 55.
  4. زرندی، سعید؛ یاسین حمیدی حصاری؛ جواد معدنی (1396). «عوامل مؤثر بر فساد اداری در سازمان‏های دولتی جمهوری اسلامی ایران»، مجلس و راهبرد، 24 (91)، صص 165 ـ 202.
  5. سپهوند، رضا؛ محسن عارف‏نژاد؛ مسعود سپهوند؛ فریبرز فتحی چگینی (1397). «اثر سرمایة ساختاری بر کاهش فساد اداری با نقش میانجی انگیزه‏های فردی ارتکاب فساد»، مدیریت دولتی، 10 (4)، صص 583 ـ 604.
  6. شعبانی، احمد؛ محمد سلیمانی (1389). «بررسی آثار فساد اداری بر سرمایة اجتماعی»، مهندسی فرهنگی، 47 و 48، صص 56 ـ 66.
  7. صیادزاده، علی؛ زهرا علمی (1392). «رابطة فساد و سرمایة اجتماعی در الگوهای رشد»، رفاه اجتماعی، 13 (50)، صص 7 ـ 36.
  8. طبرسا، غلام‌علی؛ فرخ قوچانی؛ مهران بادین‏دهش (1394). «بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر سرمایة اجتماعی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 2 (2)، صص 177 ـ 198.
  9. عظیمی، حسین؛ علی عطافر؛ علی شائمی برزکی (1389). «بررسی عوامل مدیریتی و سازمانی مؤثر بر فساد اداری‌ـ مالی در سازمان‏های دولتی مراکز استان‏های اصفهان و زنجان»، اندیشة مدیریت راهبردی، 4 (2)، صص 129 ـ 147.
  10. محمودی، علی؛ سید رضا رحمتی؛ کوثر نصیری؛ مریم جعفری‌آخا (1397). «بررسی راهکار مبارزه با فساد اداری از دیدگاه اسلام»، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، 4 (1)، صص 64 ـ 79.
  11. مقتدر، یونس؛ محمود کتابی (1397). «بررسی رابطة سرمایة اجتماعی و قدرت نرم ایران»، رهیافت انقلاب اسلامی، 12 (45)، صص 85 ـ 106.
  12. نیک‏پور، امین؛ علی‌رضا منظری‏توکلی؛ سنجر سلاجقه؛ مسعود پورکیانی؛ علی‌رضا عرب‏پور (1395). «بررسی تأثیر نظارت سازمانی با رویکرد اسلامی بر فساد اداری در سازمان‏های دولتی ایران»، راهبرد، 25 (79)، صص 93 ـ 116.
  13. یعقوبی، محسن؛ عبدالباسط پیری یوسف‏آبادی (1397). «بهبود فرایندهای نظام مدیریت استعداد در پرتو سرمایة اجتماعی»، پژوهش‏های مدیریت عمومی، 11 (41)، صص 191 ـ 215.

References

  1. Azimi, H., Atafar, A., & Shaemi Barzaki, A. (2010). “A Study of Managerial and Organizational Factors Affecting Financial Corruption in Government Organizations of Isfahan and Zanjan Provincial Centers”, Strategic Management Thought, 4 (2), pp. 129- 147. (in Persian)
  2. Baquero, M. (2015). “Corrupção, cultura política e capital social negativo no Brasil”, Revista Debates, 9 (2), pp. 139-157.
  3. Bourdieu, P. (1986). The forms of capital, Handbook of theory and research for the sociology of education, JG Richardson, New York, Greenwood.
  4. Byrne, B. M. (2010). Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications, & Programming, 2th edition, New York, Taylor & Francis Group.
  5. Cialdini, R. B. & Goldstein, N. J. (2004). “Social influence: Compliance and conformity”, Annual Review of Psychology, 55, pp. 591–621.
  6. Den Nieuwenboer, N. A. & Kaptein, M. (2008). “Spiraling down into corruption: A dynamic analysis of the social identity processes that cause corruption in organizations to grow”, Business Ethics, 83 (2), pp. 133–146.
  7. Dimant, E. (2013). “The nature of corruption: An interdisciplinary perspective”, Economics Discussion Papers, No. 2013-59. Kiel Institute for the World Economy (IfW), Kiel.
  8. Dimant, E. (2013). “The Nature of Corruption: An Interdisciplinary Perspective”, Economics Discussion Papers.
  9. Dong, B., Dulleck, U., & Torgler, B. (2012). “Conditional corruption”, Economic Psychology, 33 (3), pp. 609–627.
  10. Edelman, L.F., Bresnen, M., Newell, S., Scarbrough, H., & Swan, J. (2004). “The benefits and pitfalls of social capital: empirical evidence from two organizations in the United Kingdom”, British Journal of Management, 15 (1), pp. 59–69.
  11. Fornell, C. & Larcker, D.F. (1981). “Evaluating structural equation models with Unobservable variables & measurement error”, Marketing Research, 18 (1), pp. 39–47.
  12. Fukuyama, F. (2002). Social capital and development: the coming agenda, SAIS review, Vol. XXII, No. 1.
  13. Gorsira, M., Denkers, A., & Huisman, W. (2018). “Both sides of the coin: Motives for corruption among public officials and business employees”, Business Ethics, 151 (1), pp. 179-194.
  14. Gorsira, M., Steg, L., Denkers, A., & Huisman, W. (2018). “Corruption in organizations: Ethical climate and individual motives”, Administrative Sciences, 8 (1), 4, pp. 1-19.
  15. Graycar, A. & Aiden, S. (2012). “Corruption and Control: A Corruption Reduction Approach”, Journal of Financial Crime, 19 (4), pp. 384–399.
  16. Hair, JR., Joseph, F., Black, W. C., & Anderson, R. E. (2006). Multivariate Data Analysis, 7th edition, available at: http://www.mediafire.com/?mkrzmjmmonn (accessed 1 December 2013).
  17. Jha, A., Boudreaux, C. J., & Banerjee, V. (2018). “Political leanings and social capital”, Journal of behavioral and experimental economics, 72, pp. 95-105.
  18. Khalfakhani, M. (2009). “A Study of the Relationship between Social Capital and Administrative Corruption”, Strategy Quarterly, 18 (53), pp. 39-55. (in Persian)
  19. Kihl, L. A., Ndiaye, M., & Fink, J. (2018). “Corruption’s impact on organizational outcomes”, Social Responsibility Journal, 14 (1), pp. 40-60.
  20. Kogut, B. & Zander, U. (1992). “Knowledge of the firm, combinative capabilities and the replication of technology”, Organization Science, 3, pp. 383-397.
  21. Korandeh, M. & Fadeli Kiwani, M. (2017). “A Study of the Role of Social Capital in Reducing Corruption, Management and Accounting Studies”, International Conference on Management, Economics and Humanities with the Approach of Resistance Economics, Employment and Production, pp. 180-195. (in Persian)
  22. Krivokapic-Skoko, B. (2007). “Negative Social Capital and Conflicts: AsianEntrepreneurs in New Zealand Agriculture (1870s–1920s)”, Rural Society, 17 (3), pp. 286-298.
  23. Locke, E. A., Noorderhaven, N. G., Cannon, J. P., Doney, P. M., & Mullen, M. R. (1999). “Some reservations about social capital”, Academy of Management Review, 24 (1), pp. 8-11.
  24. Mahmoudi, A., Rahmati, S. R., Nasiri, K., & Jafari-Akha, M. (2018). “A Study of the Strategy for Combating Corruption from the Perspective of Islam”, Studies in Political Science, Law and Jurisprudence, 4 (1), pp. 64-79. (in Persian)
  25. Moghtadar, Y. & Ketabi, M. (2018). “The study of the relationship between social capital and soft power in Iran”, The approach of the Islamic Revolution, 12 (45), pp. 85-106. (in Persian)
  26. Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). “Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage”, Academy of management review, 23 (2), pp. 242-266.
  27. Nikpour, A., Manzari-Tavakoli, A.R., Selajgeh, S., Purkiani, M., Arabpour, A.R. (2016). “The effect of organizational supervision with Islamic approach on corruption in Iranian government organizations”, Quarterly Journal of Strategy, 25 (79), pp. 93-116. (in Persian)
  28. Peltier-Rivest, D. (2018). “A model for preventing corruption”, Journal of Financial Crime, 25 (2), pp. 545-561.
  29. Pillai, K. G., Hodgkinson, G. P., Kalyanaram, G., & Nair, S. R. (2017). “The negative effects of social capital in organizations: A review and extension”, International Journal of Management Reviews, 19 (1), pp. 97-124.
  30. Pinto, J., Leana, C. R., & Pil, F. K. (2008). “Corrupt organizations or organizations of corrupt individuals? Two types of organizationlevel corruption”, Academy of Management Review, 33 (3), pp. 685–709.
  31. Prabowo, H. Y. (2014). “To be corrupt or not to be corrupt: Understanding the behavioral side of corruption in Indonesia”, Journal of Money Laundering Control, 17 (3), pp. 306-326.
  32. Prabowo, H. Y. (2014). “To Be Corrupt or Not to Be Corrupt: Understanding the Behavioral Side of Corruption in Indonesia”, Journal of Money Laundering Control, 17, pp. 306–326.
  33. Rabl, T. & Kühlmann, T. M. (2008). “Understanding corruption in organizations–development and empirical assessment of an action model”, Journal of business ethics, 82 (2), p. 477.
  34. Sayadzadeh, A. & Elmi, Z. (2013). “The relationship between corruption and social capital in growth patterns”, Social welfare, 13 (50), pp. 7-36. (in Persian)
  35. Sepahvand, R., Arefonejad, M., Sepahvand, M., & Fathi-Chegini, F. (2018). “The effect of structural capital on reducing corruption with the mediating role of individual motives for corruption”, Public Management Quarterly, 10 (4), pp. 583-604. (in Persian)
  36. Shabani, A. & Soleimani, M. (2010). “The study of the effects of corruption on social capital”, Cultural Engineering, 47 and 48, pp. 56-66. (in Persian)
  37. Silkoset, R. (2013). “Negative and positive effects of social capital on co-located firms' withholding efforts”, European Journal of Marketing, 47 (1/2), pp. 174-197.
  38. Simpson, S., Piquero, N., & Paternoster, R. (2002). “Rationality and corporate offending decisions”, Rational choice and criminal behavior: Recent research and future challenges, 32, pp. 25-39.
  39. Tabarsa, G.A., Quchani, F., & Badindehsh, M. (2015). “The effect of good governance on social capital”, Social Capital Management, 2 (2), pp. 198-177. (in Persian)
  40. Tabnak (2018). “What was the rank of corruption in Iran in 2018?” Published: March 29, News ID: 881786. (in Persian)
  41. Tantardini, M. & Garcia-Zamor, J. C. (2015). “Organizational social capital and anticorruption policies: an exploratory analysis”, Public Organization Review, 15 (4), pp. 599-609.
  42. Tavits, M. (2010). “Why Do People Engage in Corruption? The Case of Estonia”, Social Forces, 88 (3), pp. 1257–1279.
  43. Van Deth, J. W. & Zmerli, S. (2010). “Introduction: civicness, equality, and democracy—a “dark side” of social capital?”, American Behavioral Scientist, 52 (5), pp. 631-639.
  44. Villalonga-Olives, E. & Kawachi, I. (2017). “The dark side of social capital: A systematic review of the negative health effects of social capital”, Soc Sci Med, 194, pp. 105-127.
  45. Voliotis, S. (2017). “Establishing the Normative Standards that determine deviance in organizational corruption: is corruption within organizations antisocial or unethical?”, journal of business ethics, 140 (1), pp. 147-160.
  46. Yaghoubi, M. & Piri Yousefabadi, A.B. (2018). “Improving the processes of the talent management system in the light of social capital”, Public Management Research, 11 (41), pp. 191-215. (in Persian)
  47. Zarandi, S., Hamidiyehsari, Y., & Madani, J. (2017). “Factors Affecting Corruption in Governmental Organizations of the Islamic Republic of Iran”, Parliament and Strategy, 24 (91), pp. 165-202. (in Persian)